هر پادشاهی، مقری برای سکونت خودش و امپراتوری که دارد در شهر یا کشوری که ساکن است بنا می‌کند. در جواب این سؤال که تخت جمشید چند سال قدمت دارد؟ باید بگوییم تخت جمشید به‌عنوان میراث ۲۵۰۰ ساله ایرانیان به‌دست پادشاهان هخامنشی در شیراز بنا شده است. این سازه عظیم و متفاوت شگفتی‌های متعددی را در هر گوشه و کنارش پنهان کرده و با وجود حوادث ریز و درشتی که از سر گذرانده، هنوز هم به‌عنوان یک بنای تاریخی خاص در جنوب ایران می‌درخشد. اگر دلتان می‌خواهد که تاریخ ایران را از دوران گذشته و زمان آریایی‌ها مرور کنید، تخت جمشید همان بنای دیدنی است که باید به سراغ آن بروید. برای شروع این سفر تاریخی ـ توریستی آماده هستید؟ کوله‌بارتان را جمع کنید و با اسنپ همسفر شوید.
تاریخچه و قدمت تخت جمشید؛ یک بنای تاریخی باشکوه
تخت جمشید، پرسپولیس یا پارسه در سال ۵۱۸ پیش از میلاد به دستور داریوش اول که سومین پادشاه سلسله هخامنشیان بود در مرودشت شیراز ساخته شد. این بنا با هدف این پایه‌گذاری شده بود که پایتخت جدید هخامنشیان باشد، اما با توجه به اینکه ساخت آن چندین سال به طول انجامید، حتی در زمان خشایارشا و اردشیر یکم نیز ساخت این کاخ عظیم ادامه داشت و در نهایت پادشاهانی که بعد از داریوش به حکومت رسیدند در این بنا ساکن شدند. ۳۹ قرارگاه مسکونی موجود این مکان باستانی میزبان بیش از ۴۳ هزار نفر بودند.
سنگ‌های تراش‌خورده صیقلی که برای ساخت تخت جمشید و بناهای آن استفاده شده بود و کنده‌کاری‌ها و حکاکی‌های موجود در این محل هنوز هم با وجود ویرانی‌هایی که از سر گذرانده‌اند، نگاه گردشگران را به‌سمت خودشان جذب می‌کنند.
در همه جای تخت جمشید لوح‌نوشته‌ها و گل‌نوشته‌هایی وجود دارد که برخی از آنها از بین رفته‌اند و رد پای یک سری از این کنده‌کاری‌ها هنوز هم در این محل قابل‌مشاهده است.
تخت جمشید چگونه ساخته شد؟
شروع ساخت تخت جمشید به دستور داریوش بزرگ پادشاه هخامنشی بوده است؛ اما تکمیل این بنا تا زمان پادشاهان بعد از آن ادامه داشته و این کاخ میزبان سلسله‌های دیگر ایرانی نیز بوده است. حدود ۱۱۸ تا ۱۲۰ سال ساخت این اثر هنری- تاریخی طول کشیده و این بنای تاریخی توسط کارگران زیادی که در هنر حکاکی و تراش سنگ استاد بوده‌اند ساخته شده.
در هر گوشه از آنچه از تخت جمشید باقی‌مانده می‌توانید هنر دست استادکارانی که به صورت دلسوزانه و با علاقه برای ساخت این کاخ سنگی بزرگ قدم برداشته‌اند را مشاهده کنید.
تخت جمشید چطور نام‌گذاری شد؟
تخت جمشید در گذشته نام‌های مختلفی داشته است. نام یونانی این بنا «پرسای» یا شهر پارسیان بوده. همچنین شواهد نشان می‌دهد که نام انتخاب شده برای این منطقه از واژه «پرسپتولیس» اقتباس شده که به معنای ویران‌کننده شهرها است.
در زمان پادشاهی ساسانیان در ایران نام سَدْستون (صد ستون) برای این بنا انتخاب شده بود. پس از آن نیز این بنا در زمان حکومت پادشاهان دیگر مانند صفویان تغییر نام داده و طبق روایت‌های تاریخی به عنوان «چهل منار» شناخته می‌شده است.
در نهایت، «تخت جمشید» یا قصر شاهی جمشید، پادشاه نامی و شناخته شده ایران برای این اثر تاریخی خارق‌العاده انتخاب شده، تا شکوه آن را به تصویر بکشد.
تخت جمشید قبل از ویرانی و حمله اسکندر مقدونی
توضیح عکس: نمای بازسازی‌شده از تخت جمشید قبل از ویرانی و حمله اسکندر مقدونی
در سال ۳۳۴ پیش از میلاد، اسکندر مقدونی پس از پیروزی بر داریوش سوم به‌سمت تخت جمشید لشکرکشی کرد و ریشه‌های خشم او از پادشاهان هخامنشی و ایرانیان، گریبانگیر تخت جمشید نیز شد. بیشتر مردان ایران قبل از او به تخت جمشید رسیده بودند و می‌خواستند از این بنای ارزشمند در برابر اسکندر محافظت کنند اما اسکندر بی‌رحمانه با همه صنعتگران و سربازان جنگید و وارد تخت جمشید شد.
مورخان می‌گویند در آن دوران، تخت جمشید یکی از ثروتمندترین شهرهای جهان بود. خانه‌های مردم معماری اصیل داشت و با وسایل زیبا و گران‌قیمت مبله شده بود. وقتی اسکندر وارد تخت جمشید شد، مقدونی‌ها به خانه مردم رفتند و همه مردان را سلاخی و خانه‌هایشان را غارت کردند. لباس‌های ابریشمی ارزشمند، لوازم نقره، دست‌سازه‌های طلایی و اثاثیه خانه‌ها را به غارت بردند و زنان را اسیر کردند. مورخان می‌گویند اسکندر گنجینه‌های تخت جمشید را با ۲۰هزار قاطر و ۵هزار شتر از ایران برد.
پس از تسخیر شهر، سپاه اسکندر یک مهمانی برگزار کردند و تا پاسی از شب جشن گرفتند. در پایان مهمانی، زنی با اصالت آتنی به اسکندر پیشنهاد داد تا شهر را به آتش بکشد. او می‌گفت یک شهر سوخته نماد قدرت اسکندر می‌شود و شهرت این دستاورد تمام جهان را می‌گیرد. اسکندر پیشنهاد او را پذیرفت و از سپاهیانش خواست مشعل‌ها را آماده کنند و همگی مشعل‌های فروزان خود را به داخل کاخ پرتاب کردند. آتش خیلی زود پیشروی کرد و کل محوطه کاخ سوخت و خاکستر شد.
این آتش‌سوزی بزرگ خسارت جبران‌ناپذیری به تخت جمشید زد. از کاخی با آن عظمت تنها ستون‌ها، راه‌پله‌ها و سردرها باقی ماند. کتاب‌های علمی و مذهبی ایرانیان، آثار هنری و دست‌سازه‌های صنعتگران ایرانی همگی از بین رفتند و چیزی از آنها باقی نماند.
یک تالار مرکزی با ۳۶ ستون و سه ایوان ۱۲ ستونی در قسمت‌های شمالی، جنوبی و شرقی که ایوان‌های شمالی و شرقی آن توسط پلکان‌های سنگی به حیاط‌های مقابل متصل شده‌اند و چند ستون و بخش سنگی دیگر، تنها باقی‌مانده‌های تخت جمشید بعد از این هجوم تاریخی محسوب می‌شوند.
البته این آثار تاریخی در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند، تا نام و خاطره پادشاهان هخامنشی و تاریخ ۲۵۰۰ ساله ایران را همچنان زنده نگه دارند.
بخش‌های مختلف تخت جمشید
مساحت کلی تخت جمشید حدود ۴ کیلومتر است و برای دیدن کلیه بخش‌های این مکان باید زمان کافی در نظر بگیرید. البته بعضی از قسمت‌های تخت جمشید بعد از حمله مغول‌ها آسیب بیشتری دیده‌اند و اثر چندانی از آنها به جا نمانده؛ اما با یک نگاه کلی می‌توانید تصویر کاخ اصلی را در ذهنتان مجسم کرده و خودتان را در زمان پادشاهی داریوش بزرگ تصور کنید. از جمله بخش‌های تخت جمشید که معمولاً گردشگران از آنها دیدن می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
دروازه ملل تخت جمشید
به محض ورود به تخت جمشید شاهد دروازه سنگی خواهید بود که دو نگهبان از آن محافظت می‌کنند. این دروازه که به عنوان دروازه ملل نیز شناخته می‌شود، محل ورود نمایندگان ملت‌های مختلف بوده است.
ارتفاع این بنا ۱۰ متر است و یک ورودی اصلی و دو خروجی داشته. در قسمت دروازهٔ غربی و شرقی تخت جمشید طرح‌هایی به شکل مردان بالدار و بر و طرح دو گاو سنگی با سر انسانی حجاری شده. همچنین شاهد شش کتیبهٔ میخی حجاری شده در ین محل خواهید بود که نام اهورامزدا نیز در آنها درج شد.
کاخ آپادانا یکی از عجایب تخت جمشید
کاخ آپادانا را می‌توان به عنوان یکی از قدیمی‌ترین کاخ‌های تخت جمشید در نظر گرفت. این کاخ بزرگ که به محض کشف تخت جمشید توجه گردشگران را به خودش جلب می‌کند، یک بنای باشکوه است که توسط داریوش بزرگ و به منظور برگزاری جشن‌های نوروزی و پذیرش نمایندگان کشورهای وابسته به حضور پادشاه طراحی و ساخته شده.
۶ ردیف ستون ۶ تایی سقف این کاخ که ارتفاعی در حدود ۲۰ متر دارد را نگه می‌داشته‌اند. کاخ تچرا یا «کاخ آیینه» که یکی دیگر از بناهای تاریخی ساخته شده در این مکان است در قسمت جنوب غربی کاخ آپادانا واقع شده.
کاخ تچرا یا خانه زمستانی
کاخ تچر یا کاخ تچرا که به کاخ آیینه نیز معروف است به دستور داریوش کبیر برای اقامت خودش ساخته شده. این کاخ به عنوان موزه خط نیز شناخته می‌شود و کتیبه‌های تاریخی زیادی در این محل وجود دارند. مساحت این کاخ ۲۹ در ۴۰ متر در نظر گرفته شده و حکاکی‌هایی مانند، خدمتکاران در حال بردن حیوانات و ظرف‌های سرپوشیده برای برپایی ضیافت را که در این مکان حجاری شده‌اند را می‌توانید موقع بازدید از این قسمت تخت جمشید مشاهده کنید.
کاخ هدیش یا کاخ خصوصی خشایارشا
خشایارشاه این کاخ را برای خود و همسرش هدیش ساخت. بنیان کاخ هدیش ۱۸ متر بالاتر از سطح دشت است و مساحت آن حدود ۲۵۵۰ مترمربع بوده است. بر درگاه‌های بزرگ کاخ، نقش خشایارشا، با تاجی ساده و بی‌کنگره دیده می‌شود. بنا بر نظر برخی تاریخ‌نگاران یونانی، اسکندر مقدونی آتش‌زدن تخت جمشید را از این کاخ آغاز کرده است. در بخشی از کتیبه خشایارشاه در کاخ هدیش این جملات در تأیید گوناگونی فرهنگ و قومیت‌های ایرانی نوشته شده است: «منم خشایارشا، شاه بزرگ، شاه کشورهایی که دارای ملل گوناگون است، شاه این زمین بزرگ و پهناور، پسر داریوش شاه هخامنشی.»
سایر بخش‌های تخت جمشید
از دیگر بخش‌های تخت جمشید که می‌توانید از آنها در طول سفرتان به شیراز بازدید کنید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- کاخ شورا یا تالار مرکزی
- کاخ صدستون
- خزانه شاهی
- کاخ ه یا کاخ اچ
- کاخ سه‌در
- کاخ ملکه و موزه
- پله شمالی و پله شرقی
تخت جمشید کجاست؟
برای دیدن تخت جمشید لازم است که ابتدا عازم شهر شیراز در استان فارس شوید. سپس می‌توانید در فاصله ۵۷ کیلومتری شیراز در ۱۰ کیلومتری شمال شهرستان مرودشت توقف کنید. سپس می‌توانید بقایای این کاخ سنگی عظیم‌الجثه را می‌توانید در دامنه کوهی به نام «رحمت» که قبلاً با نام‌های دیگری مثل «میترا» و «مهر» شناخته می‌شده مشاهده کنید.
تخت جمشید در کدام شهر است؟ این بنای تاریخی خاص روی سکویی که ۸ تا ۱۸ متر بلندتر از جلگه‌های مرودشت است ساخته شده و منظره‌ای جذاب و منحصر به فرد طبیعی از قسمت‌های مختلف این کاخ قابل مشاهده بوده.
مشاهده موقعیت تخت جمشید روی نقشه
مکان‌های دیدنی نزدیک تخت جمشید شیراز
پس از بازدید از تخت جمشید می‌توانید از جاذبه‌های دیدنی شیراز که در نزدیکی این بنای تاریخی واقع شده‌اند نیز دیدن کنید. برخی از دیدنی‌های شیراز که در نزدیکی تخت جمشید قرار دارند عبارتند از:
- نقش رستم؛ بنای خوش‌تراش نمایش تصویری پیروزی‌های پادشاهانی مانند شاپور، بهرام دوم، بهرام سوم، هرمز دوم و شاپور دوم
- پاسارگاد شیراز، آرامگاه کوروش کبیر
- نقش رجب و نمایش تاج‌گذاری اردشیر، نقش شاپور و همراهانش
- شهر استخر و تماشای بقایای آثار به جا مانده از ساسانیان و معبد آناهیتا
- گشت‌وگذار در شهر مرودشت و تماشای آثاری مانند سه گنبدان مرودشت
بهترین زمان سفر به تخت جمشید
در هر روز و هر فصل و هر ساعتی از سال که دلتان هوای کند و کاو در تاریخ ایران را داشته باشد می‌توانید عازم شیراز شده و به دیدن تخت جمشید بروید. ستون‌های سنگی پابرجای تخت جمشید همیشه انتظار گردشگران را می‌کشند، تا با شکوه تمام مانند پادشاهان هخامنشی از آنها میزبانی کنند.
با این وجود، بهترین زمانی که برای سفر به شیراز در نظر گرفته می‌شود پاییز و بهار است. در این دو فصل هوا به اندازه‌ای گرم نیست که خورشید تابان گردشگران را گرمازده کند و اجازه بازدید کامل از تخت جمشید را به آنها ندهد. همچنین، سرمای هوا نیز سوز استخوان سوز ندارد و توریست‌هایی که برای دیدن این اثر تاریخی آماده شده‌اند مجبور نخواهند بود که سریعاً این مکان را ترک کرده و خودشان را به یک هتل یا اقامتگاه امن و گرم برسانند.
بهترین روش سفر به تخت جمشید
برای سفر به تخت جمشید چندین روش پیش روی گردشگران است. از طریق زمینی، هوایی و با خودروی شخصی می‌توانید به شیراز و مرودشت رفته و خودتان را به محلی که این اثر تاریخی قرار دارد برسانید.
بهترین راه برای سفر به تخت جمشید خرید بلیط هواپیما شیراز است. با خرید بلیط هواپیما از اسنپ شانس این را خواهید داشت که با بهترین ایرلاین‌هایی که خدمات سفر به شیراز را ارائه می‌دهند همسفر شوید. همچنین با توجه به کوتاه بودن مدت سفرتان تا شیراز، فرصت بیشتری برای گشت زنی در این شهر و تماشای کلیه آثار آن از جمله تخت جمشید و دیدنی‌های اطراف این مکان خواهید داشت.
هتل‌ها و مراکز اقامتی نزدیک تخت جمشید
برای اقامت در شیراز و گشت زنی در اطراف این شهر و رفتن به تماشای تخت جمشید، نیاز به رزرو یک هتل مناسب در این شهر خواهید داشت. برای رزرو هتل در شیراز چندین و چند گزینه پیش رویتان وجود دارد. با توجه به بودجه‌ای که دارید و موقعیت مکانی مد نظرتان می‌توانید یکی از هتل‌های ۵ ستاره، ۴ ستاره، ۳ ستاره تا تک ستاره شیراز را برای اقامت در نظر بگیرید.
از جمله بهترین هتل‌های شیراز از نظر مسافران برای اقامت در این شهر می‌توان به هتل زندیه شیراز، هتل چمران شیراز، هتل بزرگ شیراز و هتل پرسپولیس شیراز اشاره کرد.
سخن پایانی
تخت جمشید به انگلیسی Persepolis یا پرسپولیس نامیده می‌شود و یکی از دیدنی‌های تاریخی شهر شیراز است. این بنای تاریخی- هنری همه ساله میزبان گردشگران زیادی از داخل و خارج کشور بوده و افرادی زیادی برای تماشای یک اثر تاریخی چند هزارساله به این شهر سفر می‌کنند.
برای سفر به شیراز و تماشای تخت جمشید ابتدا باید بدانید که فاصله تخت جمشید تا شیراز حدود ۵۷ کیلومتر بوده و فاصله فرودگاه تا مجموعه جهانی تخت جمشید چیزی حدود ۸۰ کیلومتر است؛ بنابراین اگر می‌خواهید از این اثر تاریخی دیدن کنید، باید زمان‌بندی مناسبی برای سفرتان داشته باشید.
دیدگاهتان را بنویسید