روستای ماسوله یکی از دیدنی‌های کشور ایران است که در گیلان قرار گرفته‌است. بدون شک اگر یکبار تجربه سفر به آن را داشته باشید، بارها و بارها قصد رفتن به این روستا را در سر می‌پرورانید. این روستا که در حال حاضر زیر نظر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به همراه اداره محیط زیست قرار دارد، در ۳۰ مرداد ماه ۱۳۵۴ جزء آثار ملی ایران قرار گرفت. یک روستای منحصربه‌فرد که خاطرات قشنگ و به یادماندنی را برای شما برجای خواهد گذاشت.
دسترسی به روستای ماسوله
روستای ماسوله دقیقا در جنوب غرب استان سرسبز گیلان و با فاصله تقریبی ۶۰ کیلومتر با شهر رشت، قرار گرفته‌است. این روستا درست در قسمت سردار جنگل فومن است. ضمن اینکه با شهر فومن تنها ۳۵ کیلومتر و با شهر ماکلوان تقریبا ۲۰ کیلومتر فاصله دارد. همچنین در قسمت شمال دسترسی راحتی به شهر ماسال داشته و از سمت جنوب نیز به استان زنجان و طارم علیا خواهد رسید.
درحال حاضر منطقه‌ای که با نام ماسوله بر روی نقشه و در دل کوه بوده‌است، هزار هکتار مساحت دارد و از هر سه جهت شمال و جنوب و غرب به کوه و از سمت شرق به مراتع سرسبز منتهی می‌شود. ارتفاع ماسوله از سطح دریا ۱۰۵۰ متر است و اختلاف ارتفاع بین پایین‌ترین نقطه و بالاترین قسمت از روستا نیز ۱۲۰ متر تخمین زده شده‌است.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید ماسوله شهری قدیمی و سنتی است که در آن تمام خانه‌ها زرد رنگ هستند و پس زمینه آن، کوه‌های سر به فلک کشیده و جنگل کاملاً سرسبز و و با طراوت است. اگر تمایل داشتید تا بخشی از زندگی خود را حتی برای یک هفته در آرامش و زیبایی مطلق سپری کنید و هر روز صبح در دل طبیعت با صدای پرندگان بیدار شوید، حتماً باید خود را به ماسوله برسانید. یکی از زیباترین مناطق ایران که می‌‌تواند لحظات متفاوتی را برای شما رقم بزند. این روستا پر از سکوت و آرامش است و برای رهایی چند روزه از زندگی پر هیاهوی شهری واقعا مناسب است.
پیدایش ماسوله و تاریخچه آن
منطقه مسکونی ماسوله، قدمتی معادل ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ سال دارد که در گذشته نام آن “کهنه ماسوله” بوده‌است. ماسوله تقریباً در قرن‌های ۵ و ۶ هجری از جمله مهم‌ترین مراکز کشور در زمینه فلزکاری به شمار می‌رفته‌است. اما اهالی این منطقه، به دلیل زلزله بزرگی که در سال ۸۹۰ هجری قمری رخ می‌دهد از “کهنه ماسوله” کوچ کرده و به شهر فعلی آن قدم می‌گذارند. البته برخی دیگر نیز معتقدند که در سال ۹۴۳ هجری قمری یک بیماری واگیردار به نام طاعون، دلیل کوچ کردن مردم بوده‌است. برهمین اساس شهر فعلی ماسوله از قرن چهاردهم میلادی یا قرن هشتم هجری، محل زندگی جدید اهالی به شمار می‌رود.
از تحولاتی که در دوران معاصر برای این شهر رخ داده‌است، می‌توان به تأسیس کتابخانه عمومی، مدرسه دولتی، رویارویی قوای روس با قوای جنگل در جریان اشغال شدن ایران در طول جنگ جهانی اول، تاسیس اداره پست، تاسیس شهرداری، راه اندازی تلفن و غیره در ماسوله اشاره کرد. شهر ماسوله متاسفانه در طول جنگ جهانی دوم و بعد از احداث شدن مسیر ارتباطی بین آذربایجان و گیلان بر اثر قحطی و هرج و مرج در سال ۱۳۲۰ جمعیت زیادی را از دست داد. صنعت چرم و صنعت فلز ماسوله از جمله هنرهای معروف مردم این منطقه است.
شکل‌گیری روستای زیبای ماسوله
یکی از فرضیاتی که به نحوه شکل گیری شهر ماسوله اشاره می‌کند، مربوط به سفر آقا سید جمال الدین اشرف بوده‌است. این شخص که در قرن سوم هجری قمری، از طارم فرار کرده بود به همراه عون به محمد بن علی مجروح، که از دوستان وی و ساکن این منطقه بوده، پناه آورده‌است. قبل از مرگ نیز ایشان از یک چوپان درخواست کرده تا وی را در همین مکان به خاک سپارد. بعد از خاکسپاری، چوپان‌ها به مرور زمان بر گرد مزار این فرد جمع شده‌اند و بناها و خانه‌هایی در این منطقه ساخته شده‌است.
سپس نام “کهنه ماسوله” را به خود گرفت. برخی دیگر نیز تصورشان بر این است که بعد از مرگ سالوک، معلم و دو شاگرد وی به نام‌های زینعلی و عینعلی که از مبلغین دین اسلام بوده‌اند، مردم خانه‌های خود را در اطراف مزار آن‌ها بنا کرده‌اند. ماسوله درست در زمان حکمرانی فتحعلی شاه قاجار به اختیار ارتش درآمد و وظیفه آن ساختن گلوله برای مرکز توپخانه ایران بود. در زمان حضور رابینو، سر کنسولگری دولت بریتانیا نیز ماسوله ۵ محله، ۲ حمام، ۲ یا احتمالاً ۳ کاروانسرا و یک بازار بزرگ با ۴۰۰ دکان داشت.
معماری ماسوله و بافت محلات
شاید ندانید که معماری ماسوله کاملاً به دوره زندیه اشاره می‌کند و مانند سایر مناطق که در کوهپایه شکل گرفته‌اند به صورت پلکانی ساخته شده‌است. از دیگر روستاها و شهرهایی که پلکانی هستند می‌توان به کزج در اردبیل، وفس در استان مرکزی، کنگ در خراسان رضوی و اورامان در کردستان اشاره کرد. البته ماسوله را به دلیل اقلیم و آب و هوا، شیب موجود در زمین، دفاع راحت‌تر در مقابل غارتگران و همینطور برخوردار بودن از معماران ماهر ،کاملا به صورت زنجیروار بنا کرده‌اند. مصالح به کار رفته نیز از سنگ، چوب و خشت است. خانه‌ها معمولاً دو طبقه بوده و جالب است بدانید که هر خانه در روستای پلکانی ماسوله از دو قسمت تابستانی و زمستانی درست شده‌است. قسمت تابستانی به زبان محلی “سومه” است که اتاق کوچکی در عقب خانه با نور زیاد دارد.
قسمت تابستانی نیز “اتاق پیشخوان” نام دارد که با پنجره‌های چوبی ارسی و شیشه‌های رنگارنگ مزین شده‌است. برخی از افراد نیز برای تابستان‌نشین خود یک اتاقک بر روی بام می‌ساختند که به زبان محلی “برج” نام داشته‌است. بام این خانه‌ها همگی به سمت کوه متمایل است و معماری تمام بناها کاملاً برونگرا است. ماسوله زمستان‌های سرد و تابستان‌های ملایم و معتدلی دارد. پس خانه‌ها را در قسمت‌های جنوبی می‌ساختند تا بیشترین گرما و تابش آفتاب در فصول سرد متوجه این بناها باشد. برای عایق کردن خانه‌ها نیز از خاکی مخصوص با نام “فوش” استفاده می‌کردند که هرچه بیشتر پا می‌خورد، مقاومت بیشتری پیدا می‌کرد. به عبارت دیگر مسیر رفت و آمد در بام خانه‌ها، به عایق‌تر شدن این بناها کمک بیشتری می‌کرد.
محلات و بافت روستا
به طورکلی روستای ماسوله ۴ محله‌ی اصلی و یک بازار چهار طبقه دارد. تقریباً بیش از ۳۵۰ واحد مسکونی در آن قرار گرفته‌است که نزدیک به صد سال پیش ۶۰۰ واحد مسکونی در آن وجود داشت. به طور تقریبی ۱۲۰ واحد تجاری، بیشتر از ۴عدد کاروانسرا، ۲ حمام با خزینه و تقریباً ۳۳ چشمه عمومی در کنار ۵ امامزاده و ۱۰ مسجد در ماسوله وجود دارند. همچنین ۴ پل چوبی بر روی رودخانه‌ی این روستا وجود دارند که کاربردی‌ترین آن‌ها پل بنا علی و پل حاجی محمد حسن نام گرفته‌اند.
آب‌وهوای معتدل ماسوله
ماسوله‌ی مه آلود، چهار فصل را در خود به زیباترین شکل ممکن نشان می‌دهد. البته این منطقه در بیشتر ماه‌های سال یخبندان است و هوای مه آلود و ابری دارد.
بهار در ماسوله به دلیل بارش برف و باران زیاد زمستانی، بسیار مطبوع و دل انگیز است. حتی شما در فروردین ماه نیز می‌توانید باران و گاهاً بارش برف را تجربه کنید. ساکنان این روستا در فصل‌های بهار و تابستان در خانه می‌مانند. چون در تعطیلات نوروز و تابستان، مسافران زیادی به این شهر رفته و باعث شلوغ شدن آن می‌شوند.
تابستان در ماسوله زیبا و خیره کننده است. در تمام تراس‌ها شما می‌توانید گلدان‌های زیبای شمعدانی را مشاهده کنید. بازار این روستا پر رونق است و در جای جای آن عکاسان و مسافرانی را مشاهده می‌کنید که در حال لذت بردن از طبیعت و عکاسی هستند.
پاییز در روستای ماسوله هم با رنگ‌های متنوع زرد و نارنجی مانند سایر نقاط ایران، خود را نشان می‌دهد. آرامش روزهای پاییزی در روستای ماسوله مثال‌زدنی است. اگر از بارش ممتد باران در فصل پاییز لذت می‌برید، توصیه می‌کنیم در ماه‌های آبان و آذر حتما به ماسوله سفر کنید. ضمن اینکه لباس گرم کافی به همراه داشته باشید.
زمستان نیز در ماسوله سخت و شدید است. ممکن است شب بخوابید و فردا صبح با ماسوله‌ی یکپارچه سفید روبه‌رو شوید. برخی از مغازه‌ها در فصل زمستان کاملاً بسته هستند و چون این روستا سیستم گاز کشی ندارد، مردم با کپسول گاز و نفت سهمیه‌بندی شده، زمستان خود را سر می‌کنند. ضمن اینکه در زمستان، مردم عادت دارند که در پشت بام همسایه یا حیاط مقابل خود برف‌ها را پارو کنند و مدام در حال بالا بردن نفت و گاز به خانه‌های خود باشند. به همین دلیل برخی از اهالی ماسوله در زمستان کوچ کرده و به مناطق خوش آب و هوا تر می‌روند.
دیدنی‌ها و تفریحات ماسوله
جاذبه‌ها و دیدنی‌های ماسوله زیاد است و در سفر به این منطقه می‌توانید از مکان‌های زیبا و بکر آن دیدن کنید.
آبشارها و پارک جنگلی
اولین جاذبه طبیعی ماسوله “آبشار کوشم” نام دارد که ارتفاعی برابر با ۳۰ متر داشته و در دره زیبا و جنگلی ماسوله قرار گرفته‌است. جاذبه‌ی بعدی رودخانه و “آبشار ماسوله رودخان” است. یک رودخانه‌ی پر از آب که از قسمت بالای کوهستان و چشمه‌های متعدد بالادست به واسطه آب شدن برف‌ها شکل گرفته‌است. آبشار “خرم بو” یا “خربو” جاذبه طبیعی و زیبای بعدی است که زیبایی آن در منطقه ماسوله مثال‌زدنی است. آبشاری بکر که تابه حال مانند آن را مشاهده نکرده‌اید. “آبشار توریشوم” نیز یکی از زیباترین آبشارهای استان گیلان است که از قله توریشوم سرچشمه گرفته‌است. همچنین “آبشار لارچشمه” ارتفاعی معادل ۶ متر دارد و مسیر آن از میان درختان و جنگل سرسبز اطراف عبور می‌کند. “پارک جنگلی ماسوله” نیز چشم‌اندازی بدیع و کمتر دیده شده دارد و پوشش گیاهی آن کاملاً بکر است. این پارک از جمله بزرگ‌ترین پارک‌های منطقه به حساب می‌آید.
ییلاق‌ها و چشمه
“قله شاه معلم” یا “ماسوله داغی” هم ارتفاعی معادل ۳۰۵۰ متر دارد و درست در قسمت شمال غرب روستای ماسوله واقع شده‌است. این قله، دومین قله‌ی مرتفع در استان گیلان به حساب می‌آید. بعد از آن به “ییلاق کوبار” ماسوله می‌رسیم که یکی از ییلاق‌های پرطرفدار استان گیلان است و در بین جنگل و کوه‌های سربه فلک کشیده و سرسبز واقع شده‌است.
همچنین “ییلاق للندیز” هم یکی از ییلاق‌های کمتر دیده شده در این منطقه است که به دلیل وجود نداشتن مسیر مناسب برای اتومبیل، دسترسی آن کمی سخت است. به این صورت که لازم است تقریباً ۲ ساعت پیاده روی کنید تا به این منطقه برسید. “ییلاق آندره” نیز یکی از ییلاق‌های جذاب در قسمت سردار جنگل منطقه فومن است که با ماسوله ۵ کیلومتر فاصله دارد. در انتها به “چشمه آب معدنی علی زاخونی” می‌رسیم که به نام “چشمه آب زمزم” نیز شهرت دارد. یک پدیده طبیعی و جذاب در استان گیلان که رنگ آب آن به دلیل حضور در کنار معدن، نارنجی رنگ است.
جاذبه‌ها و بناهای تاریخی ماسوله
ماسوله‌ی پلکانی علاوه بر زیبایی‌های طبیعی، به دلیل تاریخ بلندی که دارد، پر از جاذبه‌های بدیع تاریخی است. “موزه مردم شناسی” که در سال ۱۳۸۱ با تلاش “فرهاد شرفی ماسوله‌ای” تاسیس شد، یکی از بناهایی است که به وضوح می‌توان وسایل و ابزار، اسناد تاریخی و تاریخچه پربار مردم ماسوله را در آن مشاهده کرد. “موزه حیات وحش” و همین طور “موزه زیبای میراث فرهنگی” نیز از جمله دیگر موزه‌های فعال در ماسوله هستند. “بازار ماسوله” هم که در یک منطقه زیبای کوهستانی قرار گرفته‌است پر از ترشیجات و شوریجات، لباس‌ها و پارچه‌های رنگارنگ، عروسک‌ها، ظروف مسی، کیف‌های دستباف و آینه‌کاری و صنایع دستی منحصربه‌فرد مردم منطقه است. “بقعه متبرکه عون بن علی” هم از جمله زیبایی‌ها و بناهای تاریخی و پرقدمت این منطقه به حساب می‌آید. در واقع به روایتی ایشان نوه حضرت علی علیه السلام هستند.
“امامزاده هاشم” نیز که در مسیر آبشار خرم بو قرار گرفته، یکی دیگر از بقاع متبرکه و بسیار زیبای ماسوله است. شاید به شکوه بقعه عون بن علی نباشد اما پنجره‌های ارسی و درب‌های چوبی با شیشه‌های رنگارنگ در جداره شرقی، آن را به یک مکان پر از زیبایی و آرامش تبدیل کرده‌است. “محوطه باستانی ماسوله” در شمال غرب و ۶ کیلومتری ماسوله قرار گرفته که یکی دیگر از جاذبه‌های باستانی و تاریخی منطقه است. البته درحال حاضر فقط تکه سنگ‌هایی کاملاً پراکنده از آن باقی مانده‌است. در آخر هم “کاروانسراهای روستای منطقه ماسوله” که به دلیل حضور ماسوله در یک شاهراه، بسیار کاربردی شکل گرفته‌اند. همچنین کاروانسرای میرزای ماسوله هم در فهرست آثار ملی قرار گرفته‌است.
هتل‌ها و اقامتگاه‌های منطقه ماسوله
همانطور که در قسمت‌های قبل‌تر اشاره کردیم ماسوله یکی از مناطق گردشگری پذیری است که سالانه مسافران و گردشگران بسیار زیادی به این منطقه سفر می‌کنند. هتل‌های موجود در این منطقه شامل هتل آرام، هتل آپارتمان نوید، هتل آریا ماسوله و هتل مهران است.
هتل آرام یک هتل سه ستاره بوده و دقیقاً در دامنه کوه قرار گرفته‌است. اقامتی آرام با دسترسی کاملاً سریع و راحت دارد که حضوری دلپذیر را برای شما در ماسوله رقم می‌زند.
هتل آپارتمان نوید با ۳ ستاره درخشان خود نیز، از جمله دیگر اقامتگاه‌های ماسوله به حساب می‌آید که سبک معماری آن کاملاً سنتی است. این هتل در مرکز منطقه ماسوله قرار گرفته‌است.
هتل آریا ماسوله در جاده فومن-ماسوله واقع شده و فاصله آن تا ماسوله ۳ کیلومتر است. این هتل نیز اقامتی راحت را برای شما فراهم می‌کند.
هتل مهران هم که تک ستاره بوده اما در منطقه‌ای بسیار خوش آب و هوا و درست در دامنه کوه البرز قرار گرفته‌است. این هتل را در اسفند ماه سال ۱۳۹۵ بازسازی کرده‌اند و یکی از اقامتگاه‌های سنتی و جذاب منطقه به حساب می‌آید.
البته بیشتر افرادی که به ماسوله سفر می‌کنند تمایل دارند در خانه‌های محلی یا همان مسافرخانه‌ها اوقات خود را بگذرانند. چون حس حضور در یک منطقه روستایی و تاریخی را برای آن‌ها زنده می‌کند.
برای رزرو هتل می توانید از سوپراپلیکیشن اسنپ استفاده کنید و بهترین هتل های هر شهر را با قیمت مناسب رزرو کنید.
رستوران‌های لذیذ ماسوله
اگر به ماسوله سفر کردید، منصفانه نیست که غذاهای سنتی و لذیذ آن را امتحان نکنید. در ماسوله نیز مانند سایر شهرها و روستاهای ایران کافه‌ها و رستوران‌های متعددی وجود دارد. رستوران و سفره خانه سنتی بامداد، رستوران خانه معلم، سفره خانه سنتی بام ماسوله، رستوران ماه سالار کوه، رستوران هزار پله، رستوران لار چشمه، رستوران شب‌های ماسوله، رستوران آرام، رستوران تکایاکا، رستوران آریا و سفره خانه سنتی ماسوله از جمله کافه‌ها و رستوران‌هایی هستند که به راحتی می‌توانید غذاهای سنتی و محلی ماسوله مانند کباب ترش، میرزاقاسمی، شامی کباب، باقلا قاتق و سایر غذاهای ایرانی را در آن‌ها امتحان کنید.
سوغات جذاب و امکانات متنوع ماسوله
در بازار ماسوله می‌توانید انواع سوغات مانند گلیم، محصولات ساخته شده از حصیر، جوراب و شال، صنایع فلزی و چوبی، چموش، شیرینی اگردک، لباس محلی، عروسک‌های کاموایی، روفرشی و دستکش، لیف حمام، کلاه پشمی، جوراب ساق بلند و ساق کوتاه و غیره را تهیه کنید. همچنین لواشک، اگردک،گلپر و رب انار نیز از جمله خوراکی‌های لذیذ ماسوله هستند.
ضمن اینکه ماسوله، امکانات رفاهی مانند پارکینگ، آنتن‌دهی راحت تلفن همراه و دسترسی به اینترنت، سرویس بهداشتی، رستوران، آب آشامیدنی، فروشگاه‌های مواد غذایی و سوپرمارکت، عابر بانک، پمپ گاز و پمپ بنزین دارد.
روستاهای زیبا در اطراف ماسوله
در اطراف منطقه ماسوله، روستاهای زیادی نیز وجود دارند که آن‌ها را به شما معرفی خواهیم کرد.
ماکلوان که در زبان و گویش زیبای تالشی به آن “ما کلان” هم گفته می‌شود از شهرهای زیبای استان گیلان بوده و درست در قسمت سردار جنگل فومن واقع شده‌است. فاصله آن تا رشت ۳۵ کیلومتر، تا فومن ۱۰ کیلومتر و تا ماسوله ۲۰ کیلومتر است.
روستای زیبایی و ییلاقی ماسال که تنها با ماسوله ۴۵ کیلومتر فاصله دارد و شما را به دنیایی خارج از دنیای مادی اطرافتان خواهد برد. ماسال را “بام سبز گیلان” نیز می‌نامند که در آن جنگل‌ها، آبشارها و رودخانه‌های بسیار زیبا و طبیعی وجود دارد.
دهستان آلیان که ۳۵ کیلومتر با ماسوله فاصله داشته و زیبا و بکر است. آن را بهشت گمشده گیلان می‌دانند و غالب چشم اندازهای آن مربوط به زمین‌ها، مزارع و مراتع سرسبز کشاورزی است.
ییلاق زودل سر که تنها ۷ کیلومتر با ماسوله فاصله دارد و هر ساله گردشگران و کوهنوردان بسیاری برای تفریح به سمت آن سرازیر می‌شوند.
ماسوله، مجموعه‌ای از دیدنی‌ها، شنیدنی‌ها، لمس کردنی‌ها و خاطرات خوش
این مطلب به بررسی همه جانبه ماسوله اختصاص داده شد. البته شما برای سفر کردن به ماسوله می‌توانید با سرویس بلیت سفر اسنپ و همینطور سرویس رزرو هتل اسنپ، به راحتی سفری به یاد ماندنی و پرخاطره به ماسوله را تجربه کنید. ضمن اینکه ما هرچه از ماسوله بگوییم و بنویسیم، حق مطلب ادا نخواهد شد. این را زمانی متوجه می‌شوید که خود را در مقابل اولین پله‌های این روستای پلکانی شمالی کشور مشاهده کنید. شاید به قدری محو و مسحور زیبایی این روستا شوید که تا ساعت‌ها یارای گفتن کلامی را نداشته باشید. درهرحال امیدواریم که به خوبی توانسته باشیم گوشه‌ای از زیبایی‌های این روستای بکر و دیدنی را با کلمات برای شما به تصویر بکشیم.
سوالات متداول
- ماسوله در کجا قرار دارد؟
روستای ماسوله دقیقا در قسمت جنوب غرب استان سرسبز گیلان و با فاصله تقریبی ۶۰ کیلومتری با شهر رشت، قرار گرفته‌است. این روستا در قسمت سردار جنگل فومن است. ضمن اینکه با شهر فومن نیز تنها ۳۵ کیلومتر و با شهر ماکلوان تقریبا ۲۰ کیلومتر فاصله دارد.
- سوغاتی‌های ماسوله چیست؟
لیف، جوراب، شال، عروسک، دستکش، روفرشی، سیاه چادر و خوراکی‌هایی مانند اگردک و رب انار.
- شغل ساکنان این روستا چیست؟
شغل مردم ماسوله از گذشته تا به امروز تجارت، صنایع چوب و فلز، ساخت چاقو و وسایل آهنگری، بافت گلیم، جوراب، دستکش، روفرشی، سیاه چادر، بافت کلاه، شال و لیف حمام است. البته برخی از اهالی نیز به دامداری اشتغال دارند.
دیدگاهتان را بنویسید