بهار که می‌آید دلمان برای سواحل دریای خزر و جزیره کیش، به کویر یزد و کوچه پس کوچه‌های تاریخی اصفهان پر میکشد. فکر تعطیلات عید بدون مسافرت سخت و دشوار است. این در حالی است که نوروز ۱۴۰۲ با ایام ماه مبارک رمضان متقارن شده است و به همین دلیل بسیاری از مسافران نگران انجام صحیح تکالیف دینی خود هستند. اما شرایط روزه مسافر در ماه رمضان چگونه است؟
روزه از واجبات دین مبین اسلام است. مسیری برای رسیدن به بندگی خالص و نزدیکی بیشتر به خداوند متعال محسوب میشود. روزه عبادتی در جهت رسیدن به مقامی والاتر، همدلی به نیازمندان، کمک به همنوعان و دوری از گناهان است.
خداوند هیچگاه روزه را امری برای مشقت ما قرار نداده است. چنانچه در آیه ۱۸۵ سوره بقره می‌فرمایند: “کسی که در ماه رمضان در وطنش حاضر باشد، باید روزه را به جا آورد، حال آنکه بیمار بوده یا در سفر باشد. خداوند آسانی بندگانش را می‌خواهد.” بنابراین، مطابق شرایط روزه مسافر در ماه رمضان، می توانید قضای روزه‌هایی که به دلیل عذر شرعی نتوانستید به جا بیاورید را کامل کنید.
در ادامه این مطلب با توجه به بیانات علمای شیعه و همچنین رهنمون‌های قرآنی نماز و روزه، شرایط روزه داری مسافر در مبارک رمضان را از دید شرع به شکل جامع با شما در میان می‌گذاریم.
احکام نماز مسافر
در کنار شرایط روزه مسافر در ماه رمضان، شرع می‌گوید اگر شما به سفر رفته‌اید و دارای شرایط زیر هستید، باید نماز خود را به صورت شکسته به جا آورده و نماز‌های چهار رکعتی را دو رکعت بخوانید.
- مقصد شما باید حد فاصل چهار تا هشت فرسخ از محل اقامت‌تان دورتر باشد. اگر کمتر و بیشتر از این فاصله بود حد ترخص رعایت نشده است.
- از ابتدای سفر باید قصد کنید که بیش از هشت فرسخ از خانه خود دور نمی‌شوید.
- قبل از رسیدن به حداقل مسافت، یعنی چهار فرسخ، باید قصد خود را مشخص کرده باشید.
- سفر شما نباید برای کار حرام صورت بگیرد.
- اگر به وطنی دورتر سفر می‌کنید و بین راه قصد اقامت ده روزه در مکانی را دارید. حکم برای آن مکان ده روزه لحاظ خواهد شد.
- شغل شما نباید مسافرت باشد. خواه راننده تریلی یا اتوبوس باشد و یا هر پیشه دیگری که مجبورید به خاطر آن مدام به شهرهای مختلف سفر کنید.
- در ادامه شرایط روزه مسافر در ماه رمضان، اگر کوچ نشین هستید و محل زندگی ثابتی ندارید، شما در رده مسافرین قرار نمی‌گیرید.
- باید ده روز در محل جدید اقامت داشته باشید. محلی که صدای اذان وطن‌تان در آن شنیده نشود.
- اگر در موارد ویژه و خاص قرار گرفتید باید با مراجعه به کتب فقهی یا تماس با دفاتر مراجع عظمای تقلید از حکم خود مطلع شوید.
احکام روزه برای مسافر
احکام روزه برای مسافران کاملا متفاوت است. بهتر است در صورتی که قصد دارید در سفر خود روزه بگیرید چند نکته زیر را در ذهنتان بسپارید:
- در مجموع سفر در ماه رمضان اشکال شرعی ندارد، مگر آنکه سفر شما به نیت فرار از روزه گرفتن باشد.
- تأکید شده است که برای صحت روزه مسافر در ماه رمضان، لازم است سفر خود را به مکان جدید که قرار است ده روز در آن اقامت داشته باشید، از بعدازظهر آغاز کنید.
- هنگام حرکت عصرگاهی تا ظهر فردا فرصت دارید که به مقصد برسید. در صورتیکه چنین اتفاقی نیفتد روزه‌تان باطل است.
- اگر پیش از ظهر به مقصد برسید، ولی در اثنای سفر عملی باطل انجام داده باشید، روزه‌تان باطل است. البته در این حالت به کفاره نیازی نیست و به جا آوردن روزه قضا کافیاست.
- اگر بعد از ظهر به مقصد برسید، چنانچه در جایی که نماز کامل دارد – جایی که فاصله از مبدا هنوز به چهار فرسخ نرسیده است- نماز را کامل به جا آورید، روزه شما باطل است.
- اگر پیش از ظهر به مقصد برسید، چنانچه هیچ عمل باطل‌کننده روزه انجام نداده باشید، روزه خود را می‌توانید به پایان ببرید.
- در صورتی که روزه در سفر را نذر کرده باشید، روزه شما قبول حق تعالی است.
- اگر به دلایلی همچون حقالناس، روز دیگری در ماهی جز رمضان، برای شما روزه معین شده است، چون این حق بر گردن کس دیگری است، نمی‌توانید مطابق شرایط روزه مسافر در ماه رمضان، به سفر بروید.
- اگر نذر روزه کنید اما روز آن را معین نکرده باشید، نمی‌توانید در سفر روزه را به جا آورید.
- اگر کسی که قواعد روزه باطل را نمی‌داند و در سفر روزه گرفته است، تا غروب متوجه حکم نشود روزه‌اش صحیح است. اما اگر پیش از افطار متوجه اشتباه خود شد، روزه باطل میشود.
- اگر قواعد را بدانید اما فراموش کنید که در سفر نباید روزه بگیرید، روزه‌تان باطل است.
کفاره روزه مسافر
در مواردی به مسافر کفاره تعلق می‌گیرد. هنگامی که او قبل از ظهر مسافرت خود را شروع کند، روزه‌اش باطل است. با این وجود نمی‌تواند قبل از رسیدن به فاصله مشخص چهار فرسخی یا همان حد ترخص، افطار کند. اگر چنین کرد، کفاره باطلکردن روزه به شکل عمدی بر او واجب است.
مطابق شرایط شرعی روزه مسافر در ماه رمضان، کفاره افطار عمدی در ماه رمضان عبارتست از غذادادن به شصت فقیر که فقر و تنگدستی آنها اثبات شده و یا شصت روز روزهداری به شرطی که یک ماه و یک روز آن متوالی و پشت سر هم به جا آورده شود. باقی شصت روز اگر جابهجا و در ماه‌های متفاوت باشد، ایرادی ندارد.
مسافرت در ماه رمضان
با توجه به مطالب فوق متوجه شدید که سفر در ماه رمضان ایراد شرعی ندارد. با این حال باید بدانید که به جز رستوران‌های بین راهی، اکثر کافه رستوران‌های شهری در این ماه تا اذان مغرب اجازه فعالیت ندارند. البته هتل‌ها برای رفاه حال مسافرین امکانات خود را بیست و چهار ساعته در اختیار شما قرار می‌دهند.
شبگردی در ایام رمضان از جذابیت‌های سفر شما در نوروز ۱۴۰۲ خواهد بود. جنگ‌های شبانه، کنسرت، جشن و پایکوبی از برنامه‌های امسال در شهرهای توریستی همچون کیش، اصفهان، شیراز و مناطق شمالی خواهد بود.
سخن پایانی
آنچه گفته شد چکیده‌ای از موارد مهم احکام نماز و روزه مسافر در ماه رمضان بود تا شما با خیالی راحت به سفر بروید. در صورتی که نیاز به اطلاعات جامع‌تری دارید پیشنهاد می‌کنیم با دفاتر علمای مطرح و مراجع تقلید تماس بگیرید.
پایگاه‌های اینترنتی حوزه‌های علمیه نیز در کمترین زمان ممکن پاسخگوی پرسش‌های شرعی شما خواهند بود. اگر قصد سفر در این ایام را دارید می‌توانید از سرویس تاکسی بین شهری اسنپ استفاده کنید.
اگر قوانین دیگری برای مسافران روزه‌دار وجود دارد که در این مطلب به آنها اشاره نشد، حتما آن را با ما به اشتراک بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید