در معاشرت و هم‌نشینی با عربی‌زبان‌ها به‌وضوح می‌بینید که نوشیدنی مورد علاقه‌شان قهوه اصیل عربی است. این قهوه که از دانه‌های عربیکا تهیه می‌شود و ریشه در سنت‌های غرب آسیا و شبه‌قاره عربی دارد، صدها سال است در شبه‌جزیره عربستان به‌رسم مهمان‌نوازی سرو می‌شود. در واقع سرو قهوه در مجالس عربی یک عمل سخاوتمندانه و تشریفاتی است. اگر مشتاقید بدانید قهوه عربی چیست و با طرز تهیه قهوه عربی آشنا شوید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
نگاهی کوتاه به تاریخچه قهوه عربی
این‌طور که از افسانه‌ها و قصه‌های قدیمی پیدا است، اولین بار چوپانان عربستان بودند که قهوه را کشف کردند. قصه از آنجا شروع شد که چوپانان بعد مدتی متوجه شدند بزهایی که میوه‌های یک درخت خاص را می‌خورند، فعال‌تر و پرانرژی‌ترند. بعدها شروع کردند به استفاده از این میوه‌ها برای تولید نوشیدنی‌های انرژی‌زا و نامش را قهوه (Qahwah) گذاشتند. فرهنگ نوشیدن قهوه بین اعراب برمی‌گردد به مدت‌ها قبل از آنکه این نوشیدنی در جامعه غربی رواج پیدا کند. کلمه انگلیسی «قهوه» برگرفته از واژه هلندی «کوفی» و واژه ترکی «کاهوه» است و ریشه در کلمه عربی «قاهوا» دارد. در ادامه بخوانید که در اصل قهوه عربی چیست.
قهوه عربی چیست
قهوه عربی قهوه‌ای است که با دانه‌های عربیکا در قهوه‌جوش مخصوصی به اسم «دله» دم می‌شود و طعم ترش آن دهان را پر می‌کند. این قهوه ریشه در سنت و تاریخچه مردمان غرب آسیا دارد و در فهرست میراث فرهنگی یونسکو به ثبت رسیده است. جالب است بدانید بیشتر از ۸۰ درصد دانه‌های قهوه در دنیا را دانه‌های عربیکا تشکیل می‌دهند. البته مردمان سراسر دنیا با توجه به ذائقه خود نژادهای مختلف را مخلوط می‌کنند تا به بهترین ترکیب قهوه برسند.
قهوه عربی چه تفاوتی با قهوه ترک دارد؟
ساده‌ترین توضیح برای تفاوت قهوه عربی و قهوه ترک این است: قهوه عربی به یک نژاد قهوه و قهوه ترک به سبک فراوری قهوه اشاره می‌کند. نه قهوه ترک لزوما با دانه‌های عربیکا و نه قهوه عربی لزوما به شیوه ترک آماده می‌شود.
درختان قهوه عربیکا بومی ارتفاعات یمن، سودان و اتیوپی هستند و محصول آنها نسبت به انواع دیگر گران‌تر و البته خوش‌طعم‌تر است. دانه‌های این قهوه طعم ترش و دل‌نشین دارند، محتوای قند آنها بیشتر و درصد انرژی آنها بالاتر است. حال اگر دانه‌های قهوه عربیکا به ریزترین حالت ممکن آسیاب و در قهوه‌جوش دم شوند، یک فنجان قهوه ترک دل‌پذیر به‌دست می‌آید که بخش بزرگی از فرهنگ مردم ترکیه است. دانه‌های درشت‌تر برای قهوه فرانسه و دانه‌های متوسط برای قهوه اسپرسو و نوشیدنی‌های بر پایه اسپرسو مثل قهوه موکا کاربرد دارند.
دله؛ قهوه‌جوش مخصوص قهوه عربی
یکی از مهم‌ترین دانستنی های قهوه عربی این است که بدانید با چه وسیله‌ای دم می‌شود. وسیله مخصوص دم‌کردن این قهوه «دله» است. یک قهوه‌جوش سنتی که به‌خاطر طراحی خاص، گرما را به‌طور مؤثر جریان می‌دهد و موجب غلیان یکنواخت ترکیب قهوه و آب می‌شود. این قهوه‌جوش کف پهن‌تر و خروجی منقارگونه دارد و مخصوصا برای دم‌کردن قهوه عربی به‌کار می‌رود.
آداب نوشیدن قهوه میان اعراب
نه‌تنها طرز تهیه قهوه عربی خاص است بلکه خوردن قهوه میان عرب‌ها آداب عجیبی دارد. آنها به کسی که قهوه را سرو می‌کند «موقوی» (Muqahwi) می‌گویند. این فرد باید دست‌کم ۱۵ساله باشد تا قهوه را روی مهمانان نریزد و موقع سرو قهوه با آنها برخورد خوبی داشته باشد. موقوی قهوه‌جوش را در دست چپ و فنجان‌ها را در دست راست می‌گیرد و سرو قهوه را از مهم‌ترین فرد جمع شروع می‌کند؛ سپس از سمت راست به‌ترتیب ادامه می‌دهد. مهمان فنجان قهوه را در دست راست می‌گیرد، چراکه در فرهنگ خاورمیانه نوشیدن قهوه با دست چپ مودبانه نیست! او با تکان‌دادن فنجان به موقوی می‌فهماند که به اندازه کافی قهوه نوش جان کرده است، اما اگر فنجانش را بچرخاند، یعنی تقاضای قهوه بیشتر دارد. هر مهمان در مجلس بین ۱ تا ۳ فنجان قهوه می‌نوشد. این فنجان‌ها معمولا کوچک و شیشه‌ای هستند و ظرفیت زیادی ندارند.
فواید قهوه عربی برای سلامتی
اگر قهوه‌خورید و مکرر به تهیه قهوه یا سفارش از کافه فکر می‌کنید، خوب است خواص قهوه عربی را بشناسید. قهوه ذاتا بدون کالری است و ضرری برای بدن ندارد هیچ، پر از خواص و فواید کم‌نظیر است که در این نوشیدنی ساده، خوش‌طعم و انرژی‌بخش جمع شده‌اند. از کاهش خطر بیماری‌های قلب و عروق و کبد گرفته تا سرطان و دیابت نوع دوم، از کاهش چربی بدن و کمک به تناسب اندام تا کاهش ریسک ابتلا به آلزایمر و از دست رفتن حافظه، از احتمال کمتر ابتلا به پارکینسون تا بهبود سلامت قلب و سلامت اسپرم، همه اینها دست‌به‌دست هم قهوه را به یک انتخاب عالی برای علاقه‌مندان تبدیل می‌کند. البته خواص قهوه به همین چند مورد ختم نمی‌شود! بهبود سلامت پوست، بهبود تنوع میکروبیوم، کاهش التهاب، درمان سلول‌های آسیب‌دیده و کاهش احتمال افسردگی از مزایای بالقوه ناشی از نوشیدن قهوه است.
قهوه عربی اصیل را کجا نوش جان کنیم؟
بسیاری از رستوران‌ها و کافه‌های منطقه خلیج فارس قهوه عربی اصیل را سرو می‌کنند. حتی کشورهایی مثل امارات بخش‌هایی را منحصرا به میراث قهوه در منطقه اختصاص داده‌اند تا گردشگران را با اصالت این فرهنگ آشنا کنند. موزه قهوه در دبی و بیت‌الگهوا در ابوظبی دو نمونه از این بخش‌ها هستند که گردشگران را با اصالت قهوه عربی و روش های دم کردن قهوه آشنا می‌کنند. گزینه بعدی برای نوشیدن طعم قهوه عربی سنتی شرکت در تورهای سافاری در صحرا است که شما را با سبک زندگی محلی بادیه‌نشینان منطقه هم آشنا می‌کند.
در ایران می‌توانید دانه‌های قهوه عربیکا یا پودر قهوه عربیکا را از قهوه‌فروشی‌های معتبر بخرید و طبق طرز تهیه قهوه عربی که در ادامه می‌خوانید، این نوشیدنی اصیل عربی را در دورهمی‌های دوستانه یا مجالس مهم سرو کنید.
چند نکته در انتخاب بهترین قهوه
یکی از مهم‌ترین نشانه‌های قهوه باکیفیت و تازه این است که عطر خوب آن حتی از داخل پاکت به مشام برسد، بتوان آن را بدون افزودنی نوش جان کرد و حتی وقتی سرد می‌شود، عطروطعم مطبوع داشته باشد. هرچه تاریخ رُست قهوه به زمان خرید نزدیک‌تر باشد، آن قهوه خوش‌طعم‌تر و دلپذیرتر است. رنگ تیره یا روشن دانه‌ها و روغنی یا خشک بودنشان نیز به میزان رست و نژاد قهوه بستگی دارد. این نکات مهم در انتخاب قهوه را همیشه گوشه ذهنتان داشته باشید تا لذت قهوه‌خوری واقعی را تجربه کنید.
طرز تهیه قهوه عربی
قبل از شروع این چند قلم وسیله را آماده کنید: اجاقی برای دم‌کردن قهوه، دله، دانه‌های قهوه که تازه آسیاب کرده‌اید و چند چاشنی مثل هل و میخک و دارچین، بسته به ذائقه خود!
قهوه عربی اصیل افزودنی ندارد و طعم بی‌نظیرش را مدیون تازگی دانه‌های قهوه است که به‌خوبی آسیاب و کاملا ریز شده‌اند. میزان برشتگی آنها هم بسته به منطقه سرو متفاوت است. مثلا در امارات دانه‌های قهوه را برشته‌تر و تیره‌تر می‌کنند؛ درحالی‌که ممکن است ذائقه مناطق دیگر برشتگی کمتر و دانه‌های روشن‌تر باشد.
- آماده‌سازی پودر قهوه: طعم لذیذ قهوه به کیفیت دانه‌های قهوه و نحوه آسیاب‌شدن آنها بستگی دارد. برای یک فنجان قهوه عربی لذیذ و خوش‌طعم (حدود ۶۰ میلی‌لیتر) به یک قاشق پودر قهوه کاملا آسیاب‌شده نیاز دارید.
- آماده‌سازی آب جوش: به‌مقدار کافی در قهوه‌جوش آب بریزید و وقتی به جوش آمد آن را از روی حرارت بردارید. ۳۰ ثانیه زمان دهید تا خنک شود.
- افزودن دانه‌های قهوه: پودر قهوه را در قهوه‌جوش بریزید و بی‌آنکه هم بزنید، آن را روی حرارت بگذارید. وقتی آب شروع به جوشیدن کرد، شعله را کم کنید و بگذارید ۱۰ دقیقه با حرارت ملایم بجوشد. به‌محض آنکه فوم قهوه شکل گرفت، قهوه‌جوش را از روی حرارت بردارید تا سر نرود. بعد از آنکه کف قهوه فروکش کرد، بار دیگر آن را روی حرارت بگذارید.
- افزودن چاشنی: صبر کنید تا یک بار دیگر لایه فوم روی قهوه تشکیل شود، بعد چاشنی دلخواه خود را به دله اضافه کنید. می‌توانید غلاف هل را خرد و دانه‌هایش را آسیاب کنید؛ سپس آن را در دله بریزید و دوباره آن را روی حرارت بگذارید تا فوم تشکیل دهد.
- سرو قهوه: بهترین حالت سرو قهوه این است که بگذارید کف روی آن کمی باز شود و تفاله‌ها کمی ته‌نشین شوند. حالا قهوه را از صافی رد کنید و در فنجان سرو بریزید. قهوه عربی بدون شکر سرو می‌شود، اما شیرین‌کردنش هم ضرری ندارد.
کلام آخر
سرو قهوه در مناطق مختلف دنیا یک پذیرایی مهم است، اما اینکه چه قهوه‌ای و به چه صورتی، به ذائقه مردمان آن منطقه بستگی دارد. سرو قهوه عربی از رسوم هم‌نشینی عربی‌زبان‌ها و بومیان غرب آسیا است. این قهوه اصیل و جذاب با دانه‌های عربیکا دم می‌شود و خواص شگفت‌انگیزش برای سلامت جسم تمامی ندارد. این روزها قهوه عربی در منوی بسیاری از انواع کافه یا کافی شاپ آنلاین جای ثابتی دارد. اگر قصد خرید باکیفیت‌ترین نوع این قهوه را دارید، روی خدمات اسنپ حساب کنید.
شما طرفدار قهوه عربی هستند؟ اگر نکات بیشتری درباره این نوشیدنی خوش‌طعم و پرخاصیت می‌دانید، مشتاق شنیدن نظرات ارزشمندتان هستیم
دیدگاهتان را بنویسید