شهر بادگیرها دارای بناهای تاریخی مختلفی است که از دوره‌های تاریخی به یادگار مانده‌اند. مسجد جامع یزد بنایی مهم و تاریخی در این شهر است که با معماری حیرت‌انگیز همچون نگینی در میان شهر می‌درخشد. این مسجد در سه دوره تاریخی مختلف ساخته شده و بنای امروزی مسجد از دوره قاجار برجای مانده است. در این مطلب قصد داریم تا به معرفی مسجد جامع یزد به طور کامل بپردازیم و اطلاعات آن را ارائه کنیم، پس تا انتها همراه ما باشید.
مسجد جامع یزد کجاست؟
بنای فعلی مسجد جامع یزد در قرن هشتم هجری ساخته شده و در دوره‌های تاریخی مختلف بارها تغییر یافت و مرمت شد. این بنا با مناره‌های بزرگ و معماری باشکوه یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی است و با زیربنای ۹۸۰۰ متر مربع ساخته شده است. مسجد جامع یزد دارای هفت در ورودی است و ارتفاع مناره‌های آن به ۵۲ متر می‌رسید. این مسجد در یکی از محله‌های قدیمی شهر یزد قرار دارد و در سال ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آدرس: استان یزد، یزد، ضلع غربی خیابان امام خمینی، محله فهادان
لوکیشن: مسجد جامع یزد
تاریخچه مسجد جامع یزد
پس از سقوط سلسله ساسانیان و ورود اسلام به ایران، بناهای قدیمی آتشکده‌ها تخریب شد و به جای آن مساجد ساخته شدند. مسجد جامع یزد نیز بر خرابه‌های آتشکده‌ای قدیمی در دوره صفاریان طراحی و ساخته شد که به آن مسجد جامع عتیق می‌گفتند. این مسجد در دوره آل کاکویه نیز مرمت شده و در نهایت نیز در دوره قاجار بنای آن تغییر یافت تا به شکل کنونی در آمد. در حقیقت تاریخچه این مسجد را می‌توان به سه دوره مختلف تقسیم کرد.
مسجد اولیه (مسجد جامع عتیق)
طبق شواهد تاریخی بنای اولیه این مسجد در زمان حکومت عمرولیث صفاری در قرن سوم هجری قمری بنا شد که با نام مسجد جامع عتیق معروف است. متاسفانه امروزه از بنای اولیه مسجد به جز یک دیوار چیزی باقی نمانده است. در اوایل دوره آل کاکویه به دستور حاکم یزد یعنی امیرعلاء الدوله و همسر ایشان بنای مسجد دچار تغییراتی شد و مناره‌ای در کنار آن ایجاد کردند.
مسجد ثانویه (مسجد جامع قدیم)
در نیمه دوم قرن پنجم هجری قمری و در دوره یکی از امرای آل کاکویه یه نام علاء الدوله گرشاسب بن علی بن فرامرز بنای دومین مسجد با نام مسجد جامع قدیم ساخته شد. بنای این مسجد دارای بخش‌های مختلفی همچون شبستان، کتابخانه، ایوان و گنبدخانه بود. پس از مرگ امیر علاء الدوله، دختران وی یک شبستان و مقبره نیز به بنای مسجد اضافه کردند. امروزه از مسجد جامع قدیم تنها تکیه‌ای کوچک در بخش پشتی باقی مانده‌است.
مسجد جامع نو
در اوایل قرن هشتم هجری و در سال ۷۲۴ ساخت مسجد جامع نو به همت سید رکن الدین محمد قاضی آغاز شد و بدین منظور بنای مسجد جامع قدیم را تخریب کردند. پیش از پایان ساخت مسجد، سید رکن الدین محمد قاضی از دنیا رفت و شرف الدین علی یزدی در سال ۷۳۲ ساخت مسجد را به پایان رساند. در همان سال مولانا عفیف الدین مناره‌ای به گنبد مقصوره قدیم اضافه کرد.
ساخت شبستان شرقی، کاشی‌کاری‌ها و سردرِ عظیم مسجد به سال ۷۷۷ و توسط شاه یحیی بن مظفر باز می‌گردد. در سال ۸۲۵ هجری قمری و در زمان یکی از حاکمان یزد به نام امیر چخماق به مرمت و بازسازی بنای مسجد دستور داده شد و این بازسازی در سال ۸۴۶ به اتمام رسید.
در دوره فتحعلی شاه قاجار و توسط حاکم یزد به نام محمد ولی میرزا تغییرات زیادی در بنای مسجد جامع ایجاد شد تا به شکل کنونی رسید. از جمله تغییرات ایجاد شده در این دروه می‌توان به تخریب و گسترش صحن و رواق‌های اطراف آن اشاره کرد. در دوره پهلوی دوم نیز بنای مسجد مرمت شده و بخش‌هایی از آن تغییر یافت.
اگر قصد این را دارید که از تمام جاذبه های دیدنی یزد بازدید کنید برای اقامت خود باید از بین اقامتگاه های موجود،با توجه به سلایق خود یکی را انتخاب کنید. رزرو هتل یزد می تواند یکی از گزینه های شما باشد. همچنین هتل سنتی یزد و اقامتگاه های بوم گردی نیز می تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.
معماری و بخش‌های مختلف مسجد جامع یزد
معماری مسجد جامع یزد را سبک مغول یا ایرانی- مغول می‌دانند. بنای مسجد به شکل چهار گوش بوده و دارای یک شبستان بزرگ مستطیلی شکل است. در این مسجد کاشی‌کاری‌ها و نگاره‌های مختلف اسلامی را شاهد هستیم که بر شکوه و زیبایی آن افزوده است. در ادامه بخش‌های مختلف این مسجد را معرفی کرده‌ایم.
صحن داخلی
این صحن با طول ۸۳ متر و عرض ۲۰ متر به شکل مربع ساخته شده است و و در وسط آن سکویی برای برپایی نمازهای صبح و شام در ایام تابستان دیده می‌شود. در وسط این صحن محرابی با کاشی‌های آبی رنگ زیبا دیده می‌شود. قدمت این محراب به سال ۸۹۰ هجری قمری باز می‌گردد.
شبستان‌ها
در این مسجد سه شبستان اصلی وجود دارد که هر کدام از آن‌ها تزئینات مختلفی داشته و اندازه یکسانی نیز ندارند.
- شبستان شاهزاده: این شبستان دارای ۴۸ ستون بوده و طاق‌های گنبدی سرتاسری دارد. این شبستان توسط شاهزاده محمد ولی میرزا در سال ۱۲۴۰ هجری قمری ساخته شد و به آن شبستان شاهزاده می‌گویند.
- شبستان غربی: این شبستان با نام شبستان غیاثیه نیز شناخته می‌شود و در قرن نهم هجری قمری توسط خواجه غیاث الدین عقیل ساخته شد. در این شبستان کاشی‌های از دوره تیموریان نیز وجود دارد.
- شبستان شرقی: این شبستان به فرمان شاه یحیی مظفری و در سال ۷۷۷ هجری قمری ساخته شد. محراب اصلی مسجد در این شبستان قرار گرفته است. شبستان شرقی با ۵ دهانه به ایوان و گنبدخانه می‌رسد.
محراب
محراب مسجد جامع یزد یکی از زیباترین بخش‌های آن با کاشی‌کاری‌های چشم‌نواز است که مشابه آن را در هیچ‌کجا ندیده‌اید. راس محراب مقرنس گچی است و کمی پایین‌تر از آن کاشی‌های معرق‌کاری دیده می‌شود. در وسط محراب کتیبه‌ای قرار دارد که بر روی آن آیات قرانی و طرح‌هایی از گل بوته معرق‌کاری شده‌است.
گنبدخانه
گنبدخانه را می‌توان از شگفت‌انگیزترین بخش‌های مسجد جامع دانست. گنبد مسجد دو پوسته بوده و در اطراف آن نقوش هندسی زیبایی دیده می‌شود. کاشی‌های گنبد با رنگ‌های آبی، لاجوری و فیروزه‌ای زیبایی معماری ایرانی را به نمایش گذاشته و هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.
ایوان اصلی
ایوان اصلی دارای دو ستون بزرگ و به شکل مستطیل است. در سقف این ایوان احادیثی از پیامبر با خط کوفی دیده می‌شود که شکوه بسیاری دارند. دور طاق و بالای سرستون‌ها نیز نوشته‌هایی به خط نسخ وجود دارد. زیر ستون‌ها نیز سنگ‌های از جنس مرمر قرار گرفته‌اند.
مناره‌ها
یکی از باشکوه‌ترین بخش‌های مسجد جامع، مناره‌های است که قطر ۸ متر و ارتفاع ۵۲ متر دارند. در یکی از مناره‌ها ۲ راه‌پله و در دیگری یک راه‌پله دیده می‌شود. مناره‌های این مسجد با نقوش از نام‌های خدا و معصومین آراسته شده است. جالب است بدانید که این مناره در جهان نظیر نداشته و بلندترین است.
سردر شرقی
سردر شرقی مسجد یکی از قدیمی‌ترین بخش‌ها است که ارتفاع آن تا ۲۴ متر می‌رسد. بر روی این سردر دو مناره قرار گرفته و القاب شاهرخ تیموری و میرزا جهانشاه دیده می‌شود. فضای جلوخان سردر شرقی با سنگ‌های مرمری پوشیده شده و دارای یک حوض هشت ضلعی است.
موزه گنجینه مسجد جامع یزد
در سال ۱۳۹۳ با هدف نمایش آثار تاریخی مسجد، موزه گنجینه مسجد جامع یزد افتتاح شد. در این موزه آثار تاریخی از دوره ایلخانیان تا عصر معاصر در معرض بازدید عموم قرار گرفته است. همچنین در این موزه می‌توانید سیر تغییر و تحولات مسجد جامع یزد را در گذر دوره‌های تاریخی مختلف مشاهده کرده و اطلاعات لازم در این زمینه را کسب کنید. از جمله آثار نمایش داده شده در این موزه می‌توان به کاشی‌های قدیمی، منبر، ساعت چوبی، زیلوها، تصاویر قدیمی مسجد جامع، منبت‌کاری‌ها و غیره اشاره کرد.
مسیر دسترسی و ساعت بازدید از مسجد جامع یزد
مسجد جامع یزد در خیابان امام خمینی قرار گرفته و دسترسی مناسبی دارد. برای رسیدن به این مسجد می‌توانید از هر نقطه شهر، خود را با تاکسی به آنجا برسانید و یا از خودرو شخصی استفاده کنید. این مسجد در طول شب با نورپردازی‌های زیبا چشم‌ها را خیره می‌کند اما اگر قصد دیدن تمامی جزئیات را دارید بهتر است در طول روز به آنجا مراجعه کنید.
ساعت بازدید مسجد جامع یزد از ساعت ۸ صبح تا ۱۹:۳۰ است. برای بازدید از موزه نیز می‌توانید در نیمه اول سال از ساعت ۹ تا ۱۴ و در نیمه دوم سال از ساعت ۹ تا ۱۸ به آدرس آن مراجعه کنید.
جاذبه‌های دیدنی اطراف مسجد جامع یزد
مسجد جامع یزد در یکی از محله‌های قدیمی شهر یزد قرار گرفته است و به همین دلیل می‌توان در اطراف مسجد برای بازدید از بناهای تاریخی زیر نیز برنامه‌ریزی کرد:
- برج و میدان ساعت: فاصله چند قدمی
- مقبره سید رکن الدین: فاصله ۱۷۰ متر
- میدان امیر چخماق: فاصله ۱/۱ کیلومتر
- موزه آب: فاصله ۱/۱ کیلومتر
- خانه لاری ها: فاصله ۱/۱ کیلومتر
- باغ دولت آباد: فاصله ۷/۲ کیلومتر
سفر به یزد و بازدید امکان تاریخی
شهر یزد در مرکز ایران و در مناطق کویری قرار گرفته است. در این شهر آثار تاریخی زیبایی قرار داده که گردشگران زیادی از آن‌ها بازدید می‌کنند. مسجد جامع یزد یکی از این آثار تاریخی است که در این مطلب به معرفی آن پرداختیم. در صورتی که در فکر سفر به یزد هستید، می‌توانید بلیط خود را از طریق سرویس بلیت سفر اسنپ رزرو کنید. همچنین امکان رزرو هتل و اقامتگاه از طریق سایت و اپلیکیشن اسنپ فراهم شده است تا شما برای سفر هیچ نگرانی نداشته باشید.
سوالات متداول
مسجد جامع یزد کجاست؟
مسجد جامع یزد یکی از بناهای تاریخی مهم این شهر در ضلع غربی خیابان امام خمینی است.
در چه ساعاتی از روز می‌توان از مسجد جامع بازدید کرد؟
برای بازدید از این بنا از ساعت ۸ صبح تا ۱۹:۳۰ به آدرس مسجد جامع یزد مراجعه کنید. بازدید از موزه نیز در نیمه اول سال از ساعت ۹ تا ۱۴ و در نیمه دوم سال از ساعت ۹ تا ۱۸ امکان‌پذیر خواهد بود.
در اطراف مسجد جامع یزد کدام جاذبه‌های دیدنی قرار دارند؟
در اطراف مسجد جامع می‌توان از دیگر آثار تاریخی مانند برج و میدان ساعت، مقبره سید رکن الدین، میدان امیر چخماق، موزه آب و باغ دولت آباد نیز دیدن کرد.
دیدگاهتان را بنویسید