یکی از بنا‌های تاریخی در ایران زمین که در شهر کاشان قرار داشته و در لیست آثار ملی نیز قرار دارد، خانه عباسیان کاشان است. این عمارت باشکوه در محله سلطان امیراحمد قرار داشته و جذابیت آن به حدی است که هرسال توریست‌های ایرانی و خارجی بسیاری از این بنای دیدنی، بازدید می‌کنند. اگر شما نیز کنجکاو شده‌اید که درباره این خانه تاریخی در شهر کاشان بیشتر بدانید، در ادامه این مطلب با ما همراه شوید.
خانه عباسیان کاشان
یکی از شاهکار‌های معماری کشور، عمارت عباسیان کاشان بوده که از دوران قاجار به‌جای‌مانده است. این خانه تاریخی چیزی نزدیک به ۷ هزار مترمربع زیربنا داشته و خود عمارت نیز نزدیک به ۵ هزار مترمربع است. جالب است بدانید که فرایند ساخت‌وساز این بنا، چیزی نزدیک به ۲۰ سال طول کشیده و حاج محمدابراهیم تاجر کاشی کسی بود که این بنا را برپا کرد و ساخت‌وساز آن را برعهده داشت. ساخت این بنا در سال ۱۲۴۵ هجری قمری آغاز شده و برای بنا کردن آن، ذوق و سلیقه زیادی به خرج داده شد. حاج محمدابراهیم تاجر کاشی یک تاجر بنام چینی و بلور بود که در شهر کاشان نیز شهرت زیادی داشت.
خانه تاریخی عباسیان، پنج حیاط داشته و خود عمارت آن نیز در پنج طبقه ساخته شده است. طبقه اول این ساختمان نیز یک طبقه پایین‌تر از سطح زمین قرار داشته و این باعث شده تا ساختار این عمارت چیزی متفاوت‌تر از دیگر ساختمان‌های مشابه باشد.
معماری خانه عباسیان کاشان
زمانی که به ورودی این عمارت تاریخی در شهر کاشان برسید، یک نمای نسبتا معمولی را از آن مشاهده خواهید کرد که شاید در بدو امر کمی از انتظارات شما دور باشد. اما با واردشدن به صحن اصلی خانه، با فضای شگفت‌انگیزی روبرو خواهید شد که دارای معماری منحصربه‌فردی بوده و ناشی از هوش سرشار معمار آن است.
سقف‌های خشتی و دالان‌های تودرتو که به بهترین شکل در یک ساختار یکپارچه قرار گرفته و باعث می‌شوند تا بتوان از این فضا روح معماری دوران خود را به‌خوبی نشان دهد. در این خانه از کانال‌هایی برای به جریان در آوردن آب از قنات به مسیر داخلی استفاده شده است که خط سیر آن‌ها از پایه‌های خشتی قرار گرفته در حیاط، می‌گذرد. به همین دلیل در این پایه‌های خشتی از ملات ساروج استفاده شده تا بر اثر تماس با جریان آب، دچار مشکلی نشده و سست نگردند.
به همین شکل مقاوم‌سازی را در این بنا در برابر طوفان‌های شن و تندباد‌ها شاهد هستیم. دورتادور حیاط‌ها، اتاق‌هایی با فواصل مهندسی شده به این منظور ساخته شده تا کل عمارت در برابر طوفان شن و تندباد‌ها در امان باشد.
این بنا نیز شبیه به دیگر بنا‌هایی که در دوران قاجار ساخته شده‌اند، دارای معماری درون‌گرا بوده و بخش‌های مختلف آن، با نظر به این سبک معماری، بنا شده‌اند. همین‌طور تمامی فضا‌ها و محوطه‌سازی‌ها، به شکل قابل انتظاری قرینه‌سازی شده و همان سبک اندرونی و بیرونی را شاهد هستیم.
همین‌طور در این عمارت بخش‌هایی مخصوص به فصل تابستان یا به‌اصطلاح تابستان‌نشین بوده و بخش‌هایی دیگر مخصوص به فصل زمستان و به‌اصطلاح زمستان‌نشین هستند. در حقیقت معماری به شکلی انجام شده که قسمت‌هایی از خانه برای فصل گرما مناسب بوده و قسمت‌هایی دیگر با نگهداری بیشتر دما، برای فصل زمستان مناسب باشند.
تلفیق سبک معماری سنتی و مذهبی
سبک معماری در دوران قاجار، توأم با رعایت اصول مذهبی و جداسازی فضا‌ها بود. اتاق‌ها همگی به شکلی تودرتو ساخته شده و قسمت‌های اندرونی و بیرونی عمارت کاملا تفکیک شده هستند. همین‌طور اگر به سراغ پشت‌بام این بنا برویم، وجود دیوار حاجب، حاکی از محصورسازی فضا برای جلوگیری از دید داشتن از ساختمان‌های دیگر است. به هر شکلی، در این ساختمان بزرگ، شاهد جداسازی کامل فضا‌ها و حائل کشیدن بین مکان‌های رفت‌وآمد و همین‌طور استراحت و حضور دو جنس زن و مرد بوده است. حتی جالب است بدانید که برای دق‌الباب نیز این تفکیک جنسیتی لحاظ شده و شخصی که درب منزل را می‌زده، به لحاظ این که زن یا مرد باشد، کوبه متفاوتی را به در کوبیده و این باعث می‌شد تا اهل خانه، متوجه شوند که زنی پشت درب ایستاده یا مرد!
قرینه‌سازی در عمارت عباسیان
در این عمارت به هر جا که بنگرید و هر بخشی از سازه آن را که مشاهده کنید، سبک قرینه‌سازی با جزئیات کامل و بدون هیچ‌گونه نقصی، شکل‌گرفته است. در واقع این میزان تناسب و رعایت جزئیات در قرینه‌سازی، شگفت‌انگیز به نظر می‌رسد و معمار سازه توانسته در تمام ریزه‌کاری‌ها، این اصل را رعایت کند.
قسمت‌های مختلف عمارت عباسیان
اگر بخواهیم نگاهی ریزبینانه‌تر به این عمارت داشته باشیم؛ لازم است که بخش‌های مختلفی از آن را به تفکیک دنبال کرده و کمی نزدیک‌تر به آن‌ها شویم. در اینجا به مهم‌ترین قسمت‌ها می‌پردازیم:
ورودی خانه
همان‌طور که بالاتر نیز اشاره کردیم، ورودی عمارت عباسیان چیزی متفاوت از بخش‌های داخلی آن بوده و کاملا ساده به نظر می‌رسد. به‌واقع بخش ورودی یک ساختار بسیار ساده و راحت‌تر بگوییم پیش و پا افتاده دارد و اگر از پیش چیزی درباره این خانه ندانید؛ به‌هیچ‌روی انتظار نخواهید داشت که با چنین عمارت باشکوهی در پی آن روبرو شوید.
با عبور از ورودی، به یک هشتی می‌رسید که چندین سکو در آن تعبیه شده و درگذشته مهمانان در اینجا می‌توانستند دمی استراحت کرده و منتظر باشند. البته این خود نیز یکی از المان‌هایی است که جداسازی فضا‌ها و تفکیک خانه از محل عبور خیابانی را رقم زده و باعث می‌شد حتی دید کمی به بخش اصلی عمارت و حیاط آن وجود نداشته باشد.
به‌علاوه چون طبقه اول این عمارت از سطح زمین پایین‌تر ساخته شده، طول این هشتی، به‌تدریج شیب موجود را مرتفع کرده و باعث می‌شود که حین ورود به خانه، کمتر پایین رفتن آن، احساس شود.
بخش سرپوشیده بزرگ
در دوران رونق این خانه مراسم‌های مختلف شادی و عزاداری را دیده و مهم‌ترین محل برگزاری این مراسم، سالن سرپوشیده بزرگ بوده است. این سالن در واقع یک فضای سرپوشیده در دوطبقه است که باز همان تفکیک جنسیتی آقایان و خانم‌ها را در آن شاهد هستیم. خانم‌ها در طبقه بالا و آقایان در طبقه پایین این فضا جای داشته و مراسم به این شکل جداسازی شده، برگزار می‌شد.
لازم به ذکر است که بادگیری در این محوطه وجود دارد که از طریق آن تهویه هوای فضا انجام شده و همیشه هوایی مطبوع و تازه در این دوطبقه جریان پیدا می‌کند. نور لازم نیز از طریق سقف کلاه‌فرنگی با پنجره‌های مشبک تأمین شده و به طور قابل‌توجهی در فضا پراکنده می‌شود.
بخش سرپوشیده کوچک
اما یک بخش نیز در این خانه وجود دارد که آن را به نام سرپوشیده کوچک می‌شناسیم. این فضا درست بین اندرونی و بیرونی قرار داشته و با داشتن مساحتی محدودتر، برای برگزار کردن مراسم کوچک‌تر و با نفرات کمتر، مورداستفاده قرار می‌گرفته است.
اتاق شاه‌نشین
اتاق شاه‌نشین این عمارت که در بخش‌های بیرونی آن قرار دارد؛ طبق چیزی که انتظار می‌رود، کاملا تزئین شده بوده و بهره زیادی از آینه‌کاری و گچ‌بری برده است. همین‌طور پنجره‌های رنگی و شمسه مرکزی در سقف اتاق شاه‌نشین در نوع خود عالی و چشمگیر به نظر می‌رسند. از این اتاق برای پذیرایی از مهمانان سرشناس و جلسات مهم استفاده می‌شد. لازم به ذکر است که یک اتاق شاه‌نشین دیگر نیز در بخش اندرونی وجود دارد که در آن از یک شومینه بزرگ نیز استفاده شده است. این شومینه نیز در جای خود، تزئینات قابل‌توجه داشته و طلاکاری‌های آن، فوق‌العاده به چشم می‌آیند.
اتاق مرکزی
اتاق مرکزی همان‌طور که از نام آن پیدا است در مرکز عمارت بوده و از آن به تمام بخش‌ها دسترسی و البته تسلط وجود دارد. این اتاق نیز به لحاظ معماری تزئینی و به‌کاربردن گچ‌بری و آینه‌کاری در سطح بالایی قرار داشته و به‌واقع می‌توان گفت که از اتاق‌های لوکس عمارت عباسیان کاشان به‌حساب می‌آید.
اتاق‌های آینه
چند اتاق با مساحت کم در این عمارت وجود دارند که در آن‌ها آینه‌های بزرگ تعبیه شده و به شکلی مهندسی شده‌اند که با ایستادن مقابل یک آینه، خود را در هزاران آینه دیگر خواهید دید. این اتاق‌ها، با درب کوچکی به بخش بیرونی رسیده و احتمالا به‌منظور خاصی امکان ارتباط مستقیم با خیابان را داشته‌اند.
راه و اتاقک مخفی
راه مخفی همان‌طور که از نام آن می‌توان حدس زد، یک مسیر مخفی بوده که برای عبور و مرور مخفیانه اهل خانه در نظر گرفته شده و از آن راه می‌توانستند به خارج عمارت، خانه‌های مجاور و همین‌طور حمام عمومی دسترسی پیدا کنند. یک اتاقک مخفی نیز در این عمارت وجود دارد که دسترسی به آن برای همه میسر نبوده و در آن اشیای گران‌قیمت و باارزش نگهداری می‌شد. البته اسرار زیادی درباره این اتاق وجود دارد که هنوز همه آن کشف نشده‌اند.
حوض‌خانه عباسیان
در این عمارت به شکلی خاص و استثنائی از یک حوض‌خانه استفاده شده تا ضمن آن که به کاهش دمای منزل کمک کرده و از جو کویری آن بکاهد، رطوبت موردنیاز را نیز تأمین کند.
مسجد خانه
در این عمارت یک مسجد یا بهتر بگوییم چیزی شبیه به آن وجود دارد که برای عبادت و پرداختن به امور مذهبی از آن استفاده می‌شد. این عبادتگاه در محلی بین اندرونی و بیرونی قرار داشته و فضای نسبتا بزرگ و قابل‌توجهی دارد.
رستوران عباسی
یک رستوران سنتی و بسیار جذاب در حیاط پنجم این عمارت جای داشته و زمانی که بازدید شما از بخش‌های مختلف خانه عباسیان کاشان، به پایان برسد؛ خوب است که یک وعده غذایی عالی نیز در این رستوران از منوی سنتی آن نوش جان کنید.
اطلاعات عمارت عباسیان شهر کاشان
برای بازدید از این خانه تاریخی، باید به خیابان علوی شهر، کوی سلطان امیراحمد بروید.
- آدرس: اصفهان، کاشان، خیابان علوی، کوی سلطان امیراحمد
- تلفن: ۰۳۱۵۵۲۴۵۷۶۴
مکان‌های دیدنی نزدیک به عمارت عباسیان
از جمله مکان‌های دیدنی نزدیک به این عمارت، می‌توان به بازار تاریخی کاشان، حمام سلطان امیراحمد، خانه بروجردی‌ها و خانه طباطبایی‌ها و … اشاره کرد.
هتل‌های نزدیک به عمارت عباسیان
از جمله هتل‌های نزدیک به این عمارت، می‌توان به هتل ایرانیان، هتل راهب میهنستان، هتل درب باغ، هتل سنتی ثنا و هتل سنتی صادقی اشاره کرد.
رستوران‌های نزدیک به عمارت عباسیان کاشان
رستوران‌هایی چون تالار آیینه، رستوران هرنو، رستوران سنتی مادربزرگ، رستوران مرشدی و رستوران مظفری در فاصله کمی نسبت به این خانه تاریخی قرار دارند.
سفر به کاشان و بازدید از عمارت عباسیان
اگر تصمیم به سفر به شهر زیبای کاشان را دارید، توصیه می‌کنیم که با خرید بلیط از سرویس بلیت سفر اسنپ، بهترین تجربه سفر را برای خود رقم زده و از مکان‌های دیدنی متعدد این شهر زیبای تاریخی بازدید کنید. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. شما هم تجربه خود را از بازدید عمارت عباسیان کاشان برای ما و دیگر کاربران در قسمت نظرات بنویسید.
دیدگاهتان را بنویسید