بازار تبریز، از جمله آثار تاریخی و ارزشمند ایران زمین میباشد که هنوز نبض آن میزند و هیاهوی زندگی در آن جاری است. این بازار تاریخی، در شمار میراث جهانی یونسکو قرار داشته و در سطح آثار تاریخی جهانی، شهرت دارد. اگر شما نیز علاقهمند هستید به تبریز سفر کنید و از بازار تبریز، معماری و بخشهای مختلف آن بازدید کنید، می توانید با خرید بلیط هواپیما تبریز تهران به این شهر سفر کنید برای اطلاعات بیشتر تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
معرفی بازار تبریز
بازار تبریز، یک بازار سرپوشیده آجری است که شامل ۵۵۰۰ حجره میباشد که در ۲۰ راسته پراکنده شدهاند. همین طور در این بازار تاریخی، ۲۵ تیمچه و ۳۵ سرا وجود دارد. همچنین مسجد بازار، در جای خود بسیار دیدنی بوده و حمام و کاروانسرا نیز بخشهایی دیگر از این بازار زیبا را به خود اختصاص میدهند. در این بازار انواع و اقسام محصولات و کالاهای مختلف به فروش میرسد و در حال حاضر نیز به عنوان یک بازار زنده و فعال، جدا از حفظ ارزش تاریخی خود و محلی برای خرید و فروش کالاها شناخته میشود. در حقیقت بخش بزرگی از اقتصاد در شهر تبریز، زیر نبض این بازار جریان دارد و تقریبا در تمام ساعات روز که به این محل مراجعه میکنید، مردم زیادی را در حال بازدید و خرید خواهیددید.
بیشتر بخوانید: جاهای دیدنی آذربایجان شرقی که نباید از دست بدهید + عکس و آدرس
همان طور که در ابتدا نیز اشاره کردیم؛ این بازار در سال ۱۳۸۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت. البته پیش از آن، در سال ۱۳۵۴ هجری شمسی نیز در شمار آثار ملی ایران ثبت شده بود.
به گواهی تاریخ، این بازار باید پیش از قرن ۴ام هجری قمری ساخته شدهباشد. البته این که به طور دقیق سال ساخت بازار مربوط به چه زمانی است، مشخص نیست. جالب است بدانید که در خاطرات ژان شاردن، جهانگرد فرانسوی از این بازار گفته شده و حتی ابن بطوطه و مارکوپولو نیز در جریان سفرهای جهانگردی خود، از بازار بزرگ تبریز نام بردهاند.
به ویژه آن که این بازار در مسیر جاده ابریشم، قرار داشته و به لحاظ نبض تجاری نیز یک موقعیت جغرافیایی و سیاسی عالی میباشد. از این رو همیشه در ادوار مختلف، مورد توجه قرار گرفته و به لحاظ داد و ستد، یکی از مکانهای بسیار مهم در مسیر جاده ابریشم بودهاست.
زمانی که تبریز در دوران ایلخانیان به عنوان پایتخت انتخاب شد، بازار بزرگ آن نیز شهرت بیشتری پیدا کرد و همچنین بسیار پررونقتر از قبل شد. البته فرم فعلی بازار تبریز، حاصل چندین بار بازسازی و مرمت در بخشهای مختلف است که برخی از آنها به منظور بهسازی و برخی دیگر در پی بروز خسارات ناشی از زلزله صورت گرفتهاند. بهطور کلی میتوان گفت که از دوران قاجاریه به بعد، تغییرات خاصی در بازار صورت نگرفته و چیزی که امروز با گشت و گذار در محل آن میبینید، آخرین نسخه بازمانده از دوران قاجاریه در ایران است.
بیشتر بخوانید: جنگل ارسباران تبریز
در همین دوران، یعنی دوران قاجاریه (به ویژه قرن سیزدهم) بود که بازار بزرگ تبریز بخش قابل توجهی از مبادلات تجاری خارجی ایران را به دوش گرفت و توانست نزدیک به ۳۰ درصد کل تجارت خارجی ایران را به خود اختصاص دهد. به همین دلیل در این عصر، در بخش شرقی بازار، مجموعه کاخهای عالی قاپو برای پذیرایی از میهمانان خاص سلطنتی ساخته شد. در مجموعه بازار نیز تعداد زیادی تیمچه و سرا اضافه شد تا به عظمت بازار و پتانسیل تجاری آن بیفزایند.
بازار تبریز کجاست؟
برای رسیدن به بازار بزرگ تبریز، باید به میدان چایی بروید. در حد فاصل خیابان شهدا، فردوسی و شهید مطهری، یکی از ورودیهای بازار را پیدا خواهید کرد. این بازار از بخش شمالی، به بخشی از رودخانه میدان چایی میرسد و مسجد جامع نیز در بخش غربی آن قرار دارد.
معماری بازار بزرگ تبریز
معماری بازار بزرگ تبریز نیز در جای خود، دنیای جذاب دیگری است. اگر از ابتدا به بافت بیرونی بازار نگاه کنیم، چیزی جدا از بافت شهری تبریز به چشم نمیآید. سبک ساخت این بازار در بخش بیرونی، به خوبی برگرفته از ساختار معماری شهری تبریز است.
این بازار، آجری و سفالین بوده و مهندسی معماری در آن به خوبی به چشم میخورد. در بخش مرکزی طاقهای بازار، دریچههایی تعبیه شده که به گردش هوا در فضای بسته به خوبی کمک کرده و همچنین از جمع شدن هوای گرم و سنگین، جلوگیری میکند.
همچنین معماران این بازار، دیوارها را با ضخامت بسیار زیادی ساختهاند تا رد و بدل شدن هوای گرم و سرد به داخل بازار را به حداقل برسانند.
بخشهای مهم و مشهور بازار تاریخی تبریز
همان طور که در بالا اشاره کردیم، بازار تاریخی تبریز، به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای سنتی ایران، دارای بخشهای مختلفی است که از مهمترین آنها، میتوانیم به تیمچههای بازار اشاره کنیم.
تیمچهها
در تیمچهها، به صورت مجزا اجناس و کالاهای خاصی فروخته میشوند. به طور مثال شما میتوانید به تیمچه کفش فروشها بروید یا سری به تیمچه پارچه فروشان بزنید. تیمچه مسگران، چینی فروشها و … نیز هر کدام در جای خاص خود قرار گرفتهاند. شما در این تیمچهها، با یک مسیر طولانی روبرو هستید که در هر طرف آن، حجرههایی با دستهای از کالاهای مربوط به همان تیمچه، تعبیه شدهاند. تنوع کالایی در هر تیمچه، قابل توجه بوده و برای خرید، فوق العاده به نظر میرسند.
راستههای بازار بزرگ تبریز
راستههای بازار نیز در دو بخش اصلی و فرعی وجود دارند. راستههای فرعی، راستههای اصلی را به هم متصل کرده و در مسیر بین آنها، شما تیمچهها و سراها را مشاهده خواهیدکرد. راستههای این بازار، در واقع شاهراههای اصلی آن هستند که از جمله مشهورترین آنها، میتوان به راسته کفاشان، راسته بازار جمعه مسجد، راسته بازار ابوالحسن، راسته بازار دله زن بزرگ و راسته بازار دله زن کوچک اشاره کرد.
سقف بلند راستههای بازار ، جلب توجه میکند و عرض آنها نیز قالبا و در اکثر بخشها بیش از ۴ متر میباشد.
سراهای بازار تبریز
در بازار بزرگ تبریز، سراهای مختلفی وجود دارد که بیشتر آنها رو به فضای باز بازار هستند. از معروفترین سراها در این بازار میتوان سرای میرزا مهدی، سرای حاج محمدقلی، سرای امیر، سرای امید، سرای کچه چی لر و سرای گرجی لر را نام برد.
کاروانسراهای بازار بزرگ تبریز
چنانچه اشاره کردیم این بازار محل داد و ستد جهانی بوده و در مسیر جاده ابریشم قرار داشتهاست. از این رو وجود کاروانسراهای مختلف در آن، جای تعجبی ندارد. از جمله مهمترین کاروانسراهای بازار بزرگ تبریز، کاروانسرای حاج میرزا محمد، کاروانسرای بزرگ امیر، کاروانسرای حاج ابوالحسن و … هستند.
دالانهای بازار تبریز
در این بازار بزرگ، سالنهای بزرگی به نام دالان بازار وجود دارد که از طریق آنها، سراها و تیمچهها به هم متصل میشوند. دالان میرزا محمد، دالان قانلی دالان و دالان میرزا مهدی از مهمترین آنها محسوب میشوند.
همین طور در این بازار چندین مسجد تاریخی، حمام و مدرسه علوم دینی وجود دارد. به طور مثال مسجد جامع، مسجد مفید آقا و مسجد مقبره از مشهورترین این مساجد به شمار میآیند.
بازار و سرای امیر
یکی از بخشهای بسیار جذاب بازار تبریز، سرای امیر میباشد. این بخش از بازار، به طلا و جواهرفروشان اختصاص یافتهاست. در این سرا، ۱۱۲ حجره و مغازه وجود دارد که همگی آنها، انواع طلا و جواهر و زیورآلات را به فروش میرسانند. ساخت سرای امیر به فرمان میرزا محمد خان امیرنظام در دوران قاجاریه انجام گرفت. تیمچه امیر، طرح هشت ضلعی دارد و یکی از زیباترین و دیدنیترین قسمتهای بازار بزرگ تبریز را به خود اختصاص دادهاست.
تیمچه مظفریه
یکی دیگر از بخشهای مهم بازار تاریخی تبریز، تیمچه مظفریه نام دارد. این تیمچه در سال ۱۳۰۵ هجری قمری، یعنی در دوران مظفرالدین شاه ساختهشد. در این بخش از بازار، فرش و قالی تبریز به فروش میرسد و یکی از پررفت و آمدترین قسمتهای بازار به حساب میآید.
تیمچه شیخ کاظم
تیمچه شیخ کاظم، مربوط به لباسهای زنانه و بچهگانه است. طاق بندی خاص این تیمچه، جلوه فوقالعادهای از معماری هنرمندانه بازار تاریخی تبریز را نمایان میکند.
بازار باشماقچی
بازار باشماقچی همان بازار کفاشان تبریز است که در آن انواع و اقسام کفشهای دست دوز و سری دوزی را پیدا خواهید کرد. این بازار یکی از شلوغترین بخشها است که همیشه مردم را در حال خرید از آن میبینید.
بازار بلورفروشان
در بازار بلورفروشان، تا چشم کار میکند حجرههای بلورفروشی قرار دارند و سرای گرجیلر، دالان حاج شیخ، دالان بادامچی لر و سرای میرزا محمد نیز در همین جا واقع شدهاند. در این بازار، شما میتوانید انواع بلورجات از قبیل لوکس و گرانقیمتترین کالا، و همچنین ارزانترین محصول را خریداری کنید.
مدرسه طالبیه
مدرسه طالبیه، یکی از مدارس در این بازار است که علامه طباطبایی و علامه جعفری نیز در آن تحصیل کردهاند. این مدرسه نزدیک به مسجد جامع واقع شده و یک کتابخانه بسیار بزرگ و ارزشمند نیز دارد که در آن نزدیک به ۳۵۰ جلد کتاب سنگی و خطی نگهداری میشود.
حمام خان
در دوره قاجاریه، حمامی به نام حمام خان در این بازار تاسیس شد. این حمام با داشتن طاق آجری و ستونهای سنگی، یک بنای خاص تاریخی محسوب میشود که حتما باید زمانی را برای بازدید از آن اختصاص دهید.
مسجد جامع تبریز
یکی از برجستهترین بخشهای بازار بزرگ تبریز، مسجد جامع نام دارد. این مسجد در دوران سلجوقیان ساخته شده و در بخش انتهایی بازار واقع شدهاست. گفته میشود که این مسجد را به نوعی به سبک معماری کاخ فیروزآباد بنا کردهاند. البته بنای این مسجد یک بار در سال ۱۱۹۳ هجری قمری بر اثر زلزله تخریب شد و دوباره در عصر قاجاریه، بازسازی گردید.
زورخانه گرشاسب یل
گذشته از تیمچهها و بازارچههای مختلف بازار بزرگ تبریز، زورخانه گرشاسب یل نیز محل دیگری است که توصیه میکنیم حتما از آن بازدید کنید. این زورخانه، در واقع قدیمیترین زورخانه شهر تبریز است که تا به حال نیز چندین بار مورد مرمت قرار گرفته و قسمتهایی از آن تغییر کردهاست.
رستوران حاج علی بازار بزرگ تبریز
در راسته کلاهدوزان، به رستوران جذابی به نام رستوران حاج علی میرسید که هم منو غذایی خوشمزهای دارد و هم فضای سنتی و تاریخی آن، قابل توجه است. اگر به بازار بزرگ تبریز مراجعه کردید، حتما زمانی را برای صرف یک وعده غذایی عالی در این رستوران اختصاص دهید.
ساعت کار بازار تبریز
بازار بزرگ تبریز در روزهای عادی هفته، هر روز از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۷ عصر، باز است. البته در نظر داشته باشید که ممکن است برخی حجرههای آن کمی زودتر شروع به کار کرده و برخی دیگر ساعت شروع به کار خود را به ۱۱ پیش از ظهر موکول کنند. به علاوه در روزهای تعطیل هفته و تعطیلات رسمی دیگر، بخش عمده بازار تعطیل بوده و تنها تعدادی از مغازههای مشرف به خیابان، ممکن است فعال باشند.
جاهای دیدنی و مراکز مهم نزدیک به بازار تبریز
از مهمترین مراکز دیدنی و جاهای گردشگری نزدیک به بازار بزرگ تبریز، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقبره الشعرا
- مسجد کبود
- موزه آذربایجان
کلام آخر
در این مطلب نگاهی به تاریخچه و بخشهای مختلف بازار تبریز داشتیم. این بازار به عنوان یکی از قدیمیترین بازارهای سرپوشیده در ایران و جهان مطرح بوده و در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز قرار دارد. برای رزرو هتل نزدیک به این مکان تاریخی می توانید از طریق سایت اسنپ اقدام کنید. شما اگر تا به حال به این بازار رفته و از آن بازدید کردهاید، حتما تجربه خود را از بازار تاریخی تبریز با ما و دیگر کاربران وب سایت به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
نزدیکترین ایستگاه مترو به بازار تبریز، کدام است؟
نزدیکترین ایستگاه مترو به بازار بزرگ تبریز، ایستگاه مترو میدان است.
مساحت بازار بزرگ تبریز چقدر است؟
بازار تاریخی تبریز، ۱ کیلومتر مساحت دارد.
ساعت پایان کار بازار تبریز چه وقت است؟
این بازار به طور معمول در روزهای عادی هفته، تا حدود ساعت ۱۷ عصر باز میباشد.
دیدگاهتان را بنویسید