گردشگران واقعی به مرزهای زمین محدود نمی‌شوند. کسی که دنبال کشف ناشناخته‌ها و تماشای دنیاست، قدم از زمین فراتر می‌گذارد و خود را برای سفری هرچند کوتاه در دل کیهان آماده می‌کند تا با تجربه این سفر شگفت‌انگیز و البته غیرعادی، رؤیای دلپذیر کودکی را به حقیقت پیوند بزند. گردشگری فضایی و شرکت در تور نجوم در سال‌های اخیر تفریح مهیج ثروتمندان بوده و در دنیا حسابی سروصدا کرده است. همراه ما باشید تا با این بخش از صنعت گردشگری بیشتر آشنا شویم.
گردشگری فضایی چیست؟
گردشگری فضایی سفر تفریحی مهیجی به دل فضاست. این اتفاق تا همین چند سال گذشته رؤیایی دست‌نیافتنی بود، اما حالا با پیشرفت‌های عجیب شرکت‌های خصوصی مثل بلو اُریجین (Blue Origin) و ویرجین گلکتیک (Virgin Galactic) به واقعیتی ملموس تبدیل شده است. این سفر به‌صورت تجاری و با هزینه هنگفت صرفا برای آن دسته از مسافران در دسترس است که می‌توانند بابت ۹۰ دقیقه گشت‌و‌گذار در فضا بیش از نیم‌میلیون دلار بپردازند! آن هم برای سفرهای زیرمداری! یعنی سفرهایی که حدود ۸۰ تا ۱۰۰ کیلومتر از سطح زمین فاصله دارند و فضاپیما وارد مدار کامل نمی‌شود و صرفا مدتی کوتاه از جو زمین خارج می‌شود.
سفر فضایی تمام‌مداری مدت‌زمان بیشتری طول می‌کشد و دسترسی به آن از نظر لجستیکی دشوارتر است. تا امروز فقط شرکت‌های اسپیس ادونچرز (Space Adventures) و اسپیس ایکس (SpaceX) توانسته‌اند این سفرها را با موفقیت به انجام برسانند.
تاریخچه سفر به فضا در دنیا
اولین تلاش برای پرواز فضایی سال ۱۹۴۹ اتفاق افتاد که بامپر-وک (Bumper-WAC) از زمین بلند شد و توانست ۳۹۳ کیلومتر از زمین فاصله بگیرد. ۸ سال بعد، یعنی سال ۱۹۵۷، دولت شوروی برای اولین بار اسپوتنیک ۱ را پرتاب کرد و ۴ سال پس از آن پرواز موفقیت‌آمیز انسان به فضا انجام شد.
ماهواره‌ای که دولت شوروری سال ۱۹۶۱ به مدار زمین فرستاد، یک فضانورد ۲۷ساله را همراه خود برد. ۸ سال بعد، یعنی سال ۱۹۶۹، نیل آرمسترانگ با آپولو ۱۱ از جانب ناسا راهی ماه شد.
بااینحال دنیس تینو اولین گردشگری بود که در سال ۲۰۰۱ برای سوارشدن به سفینه روسی و پرواز خارجی به یک ایستگاه فضایی ۲۰میلیون دلار هزینه کرد! او راه را برای پروازهای زیرمداری مثل اسپیس‌شیپ دو (SpaceShipTwo) از شرکت ویرجین گلکتیک و سفینه نیو شپرد ( New Shepar) از شرکت بلو اریجین باز کرد تا گردشگران بیشتری موفق به کیهان‌گردی شوند.
هزینه گردشگری فضایی چقدر است؟
درحالحاضر رزرو صندلی برای یک پرواز زیرمداری با ویرجین گلکتیک ۲۵۰ تا ۴۵۰هزار دلار هزینه دارد! این مبلغ برای سفر با بلو اریجین به ۲۸میلیون دلار می‌رسد! این یعنی گردشگری فضایی همچنان سفری تجملاتی است و با روزهایی که مردم عادی بتوانند آن را تجربه کنند، فاصله داریم. البته طبق پیش‌بینی کارشناسان این حوزه، قیمت پروازهای زیرمداری در آینده نزدیک تا ۱۰۰هزار دلار کاهش پیدا می‌کند تا کمی دست‌یافتنی‌تر شود. اگرچه این مبلغ همچنان برای بسیاری از علاقه‌مندان به فضا سرسامآور است.
سازکار تور نجوم به چه صورت است؟
تمام تورهای گردشگری به فضا از سال‌ها قبل رزرو می‌شوند و مسافران هرلحظه باید منتظر اعلام ساعت پرواز باشند. شرکت پرتاپ‌کننده فضاپیما با بررسی‌های پزشکی و آموزش‌های قبل پرواز تمام مسافران را برای حضور در این تور آماده می‌کند. لازم نیست فضانوردی حرفه‌ای و آموزش‌دیده باشید و کلاس‌های فشرده ناسا شامل تمرینات بدنی سخت نیست، اما همه مسافران این تور برای سازگارشدن با فشار روانی و البته فیزیکی هنگام خروج و ورود مجدد به جو به اطلاعات خوبی که در اختیار آنها قرار می‌گیرد نیاز دارند.
در یک کلام همه افراد عادی و حتی افراد سالخورده تا زمانی که با مشکلات جسمی دست‌و‌پنجه نرم نکنند، می‌توانند در این سفرها شرکت کنند.
مزایای گردشگری فضایی چیست؟
این سفرها صرفا جنبه تفریحی ندارند، بلکه به گسترش تحقیقات علمی کمک می‌کنند، اطلاعات عموم درباره علوم فضایی را زیاد می‌کنند و زمینه نوآوری در تولید فضاپیما را فراهم می‌کنند.
۱. گسترش تحقیقات علمی
شرکت‌های گردشگری فضایی دائما به‌دنبال راه‌های ارزان‌تر و خلاقانه‌تر برای رسیدن به فضا هستند و برای محقق‌کردن آن به تحقیق و پژوهش مستمر نیاز دارند. گردشگری فضایی بدون توسعه فناوری‌ها و روش‌های جدید در صنعت هوافضا عملا محکوم به شکست است. اکتشافات علمی‌ای که در جریان این پژوهش‌ها اتفاق می‌افتند، برای این صنعت فوق‌العاده سودمندند.
۲. نوآوری در طراحی و تولید فضاپیماها
در راستای تلاش شرکت‌های خصوصی برای افزایش کارایی تور نجوم تغییرات مثبتی در عملکرد فضاگردها شکل می‌گیرد تا دسترسی به فضا از همیشه ساده‌تر، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر شود. با گسترش این شکل از گردشگری بعید نیست که در چند سال آینده فضاگردهای پیشرفته‌تری در اختیار داشته باشیم.
۳. افزایش آگاهی عمومی به علوم فضایی
هرچه دسترسی عموم مردم به فضا بیشتر می‌شود، آگاهی عمومی به علوم فضایی هم افزایش می‌یابد. مردم مشتاق می‌شوند درباره آن بیشتر بخوانند و نگاه تازه‌ای به آن پیدا می‌کنند. گردشگری فضایی نگاه انسان به کیهان را تغییر می‌دهد.
۴. استخراج و انتقال منابع به زمین
منابع طبیعی روی زمین روزبه‌روز کم و کمتر می‌شود و این چالش بزرگی برای نسل‌های آینده است. یکی از مزیت‌های گردشگری فضایی این است که امکان استخراج و انتقال منابع سخت و فلزاتی مثل طلا و نقره و آهن به زمین را فراهم می‌کند.
معایب گردشگری فضایی چیست؟
مهم‌ترین مشکل گردشگری نجومی هزینه سرسامآور آن است! البته با توجه به نوپابودن این صنعت، نمی‌توان به معایب آن خرده گرفت و باید صبورانه منتظر بهبود آنها بود.
۱. هزینه سرسامآور
باید پذیرفت که درحالحاضر هزینه شرکت در تورهای گردشگری فضایی برای عموم مردم زیاد و پرداخت آن غیرممکن است. فقط افراد ثروتمند جامعه می‌توانند این هزینه را برای سفری کوتاه بپردازند. احتمالا تا چند سال آینده بیشتر این سفرها به‌شکل زیرمداری انجام می‌شوند تا دانشمندان فرصتی برای اکتشافات تازه و کاهش هزینه‌‌های این سفر داشته باشند.
۲. بی‌قانونی در فضا
سفر فضایی مقررات مشخصی ندارد، چون هیچ‌کس نمی‌تواند مسئول فضا باشد و برای رفتار و عملکرد مسافران در آن قانون بگذارد. هنوز نمی‌دانیم با خروج فضاپیما از جو، چه چیزهایی غیرمجاز خواهند بود. امکانش هست روزی یک هتل فضایی در مدار ایجاد شود؟ اگر شود، چه کسی قوانینش را تعیین می‌کند؟ اینها سؤالاتی هستند که تنها با گذشت زمان می‌توان به آنها پاسخ داد.
۳. خطرات ایمنی برای انسان
چشم انسان تشعشعات فضایی را نمی‌بیند، اما این تشعشعات وجود دارند و سلامت انسان را به خطر می‌اندازند. این تشعشعات احتمال ابتلا به سرطان و بیماری‌های سیستم عصبی مرکزی را زیاد می‌کنند و برای جلوگیری از اثرات مخرب آنها چاره‌ای جز حبس‌شدن در محیط فضاگرد نیست! انگار که بلیط هواپیما به مقصد فضا بخرید و صرفا بتوانید از پشت پنجره‌ها نظاره‌گر زیبایی‌هایش باشید.
تأثیر گردشگری فضایی بر محیط‌زیست
گردشگری فضایی می‌تواند اطلاعات عموم مردم درباره سیاره منحصر‌به‌فرد زمین و اکوسیستم‌های کوچک و بزرگ آن را افزایش دهد، بااینحال نمی‌توان از نگرانی‌های مرتبط با حیات روی زمین چشم‌پوشی کرد.
تقریبا دوسوم خروجی اگزوز پیشرانه فضاگرد در لایه‌های استراتوسفر و مزوسفر آزاد می‌شود و به‌مدت ۲ تا ۳ سال در این منطقه باقی می‌ماند. این خروجی شامل بخار آب، دوده، کربن‌دی‌اکسید و اکسیدهای نیتروژن است! علاوه‌بر این، پرتاب و ورود مجدد فضاگرد به جو می‌تواند با تولید اکسید نیتروژن دمای زمین را بیشتر کند و لایه ازن را در استراتوسفر از بین ببرد.
کلام آخر
گردشگر فضا که باشید، به‌جای آنکه تعطیلات را در سواحل آرام و خلوت بگذرانید، ستارگان و فضای پهناور میزبان شما خواهند بود. سفرهای گردشگری فضایی درحالحاضر صرفا با تجهیزات دولتی یا توسط شرکت‌های خصوصی انجام می‌شوند و هزینه سرسام‌آوری دارند، اما هیچ بعید نیست که در آینده نزدیک شاهد کاهش چشمگیر این هزینه‌ها و عادی‌شدن سفرهای فضایی برای عموم مردم باشیم.
شما چقدر درباره گردشگری فضایی می‌دانید؟ اگر شرایط مهیا شود، حاضرید در این تورها شرکت کنید؟ نظرات‌تان را با ما و همراهان عزیز ما در میان بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید