می‌توان گفت که اصلی‌ترین مدرک برای خروج از کشور، پاسپورت یا گذرنامه است. این مدرک را تمامی شهروندان قانونی ایران می‌توانند، دریافت کنند. بااین‌حال پاسپورت، دارای تاریخ انقضای پنج‌ساله است و پس از این مدت باید تمدید شود. البته دلایل دیگری نیز برای تمدید این مدرک وجود دارند.
در این مقاله به‌تمامی سؤالات ممکن در خصوص تمدید گذرنامه پاسخ خواهیم داد. دلایل، مدارک، مراحل، موارد ممنوعیت، هزینه‌ها و مدت‌زمانی که باید برای این فرایند در نظر بگیریم از موضوعات این مقاله هستند. درصورتی‌که قصد تمدید گذرنامه خود در سال ۱۴۰۱ را دارید، این مقاله تمامی اطلاعات لازم را به شما ارائه خواهد داد.
چه زمانی باید گذرنامه را تمدید کنیم؟
به طور معمول زمانی که اعتبار گذرنامه‌تان تمام می‌شود، دیگر امکان استفاده از آن را نخواهید داشت و باید برای تمدید آن اقدام کنید. همچنین برای هر سفر خارجی، لازم است که حداقل ۶ ماه از اعتبار پاسپورتتان باقی‌مانده باشد. در غیر این صورت در فرودگاه مبدا پلیس گذرنامه از سوارشدن شما به هواپیما به عمل می‌آورد.
در موارد زیر نیز باید نسبت به تعویض گذرنامه خود اقدام کنید. با تعویض گذرنامه، خودبه‌خود اعتبار آن نیز تمدید می‌شود.
- پرشدن صفحات پاسپورت. به طور معمول در فرودگاه کشور مقصد روی پاسپورت شما مهرزدن می‌شود. درصورتی‌که زیاد سفر می‌کنید صفحات پاسپورتتان زودتر پر خواهند شد. برخی کشورها مسافران را ملزم به داشتن یک یا دو برگه‌ی خالی در پاسپورتشان می‌کنند.
- تغییر مشخصات هویتی. هرگونه تغییر در مشخصات فردی مانند نام و نام خانوادگی باید بلافاصله در گذرنامه‌ی شما اعمال شود. در غیر این صورت در فرودگاه‌ها به مشکل برخواهید خورد.
- مخدوش با مفقود شدن گذرنامه. درصورتی‌که گذرنامه‌تان آسیب ببیند، به‌طوری‌که اطلاعات شما قابل خواندن نباشند باید نسبت به تعویض آن اقدام کنید. همچنین بلافاصله پس از اطلاع از مفقودی پاسپورت نیز باید نسبت به تعویض آن اقدام کنید.
- درخواست تفکیک نام فرزندان از گذرنامه. درصورتی‌که به دلایل خانوادگی، فرزندان شما از تکفلتان خارج شوند باید نسبت به خارج‌کردن نام آنها از گذرنامه‌تان اقدام کنید.
مدارک تمدید گذرنامه کدام است؟
مانند هر مدرک شناسایی، دیگری تمدید گذرنامه نیز نیاز به ارائه برخی مدارک دارد. این مدارک، شامل موارد زیر هستند:
- فرم تکمیل‌شده درخواست تمدید گذرنامه که از دفاتر خدمات الکترونیک پلیس به‌اضافه ۱۰ دریافت کرده‌اید.
- پرداخت وجوه لازم که در فرم ذکرشده‌اند تنها از طریق اینترنت و کارت‌خوان‌های موجود در دفاتر پلیس به‌اضافه ۱۰
- اصل و کپی کارت ملی و تمامی صفحات شناسنامه
- یک قطعه عکس بیومتریک
- اجازه‌ی محضری پدر یا سرپرست قانونی برای تمامی افراد زیر ۱۸ سال
- شناسنامه‌ی عکس‌دار برای افراد بالای ۱۵ سال
- دفترچه‌ی بیمه و گواهی اشتغال به تحصیل برای افراد زیر ۱۵ سال
مدارک اختصاصی بانوان
- اجازه‌ی محضری همسر برای بانوان متأهل
- اصل گواهی فوت یا شناسنامه باطل‌شده همسر فوت‌شده برای بانوانی که همسر خود را ازدست‌داده‌اند.
- اصل طلاق‌نامه برای بانوان مطلقه
مدارک اختصاصی آقایان
- اصل و کپی کارت هوشمند پایان خدمت یا معافیت برای آقایان زیر ۵۰ سال یا اصل و کپی کارت پایان خدمت یا معافیت قدیمی به همراه درخواست تعویض آن با کارت هوشمند که حداقل ۲۴ ساعت قبل به سازمان نظام‌وظیفه ارائه شده است.
- گواهی اشتغال به تحصیل از محل تحصیل به سازمان نظام‌وظیفه برای آقایان دانشجو یا دانش‌آموز که کارت پایان خدمت یا معافیت سربازی ندارند.
مدارک اختصاصی نظامیان
بازنشستگان ارگان‌های نظامی که کمتر از پنج سال از بازنشستگی آنها گذشته، ملزم به ارائه‌ی مجوز کتبی از ارگان خود هستند. درصورتی‌که بیش از پنج سال از بازنشستگی نیز گذشته باشد، تنها ارائه‌ی اصل و کپی کارت بازنشستگی کافی است. افراد مشغول در این مراکز نیز ملزم به ارائه‌ی مجوز از یگان مربوطه به دبیرخانه‌ی اداره‌ی گذرنامه و سپس دفاتر خدمات الکترونیک هستند.
شرایط عکس تمدید گذرنامه
در حال حاضر دفاتر خدمات الکترونیک پلیس به‌اضافه ۱۰ به کیوسک‌های عکس بیومتریک مجهز هستند. متقاضیان صدور و تمدید گذرنامه می‌توانند به‌منظور سهولت و اطمینان از رعایت همه‌ی شرایط عکس که در ادامه آنها را می‌آوریم از خدمات این کیوسک‌ها استفاده کنند. درصورتی‌که شرایط ذیل در عکس، رعایت شده باشند الزامی به گرفتن عکس در دفتر وجود ندارد و افراد می‌توانند عکسشان را با خود به همراه بیاورند. عکس تمامی افراد باید به‌صورت تمام‌رخ و با پس‌زمینه‌ی سفید باشد.
افراد زیر نمی‌توانند از خدمات عکس بیومتریک در دفاتر خدمات الکترونیک استفاده کنند و باید عکس خود را به همراه داشته باشند:
- افرادی که دوره‌ی درمان جراحی زیبایی آنها کامل نشده
- نوزادان زیر سه سال
- افراد تحت درمان شیمی‌درمانی
- افرادی که از ناحیه‌ی سر مجروح هستند
- اقلیت‌های مذهبی با محاسن و ظاهر خاص
شرایط اختصاصی عکس آقایان
صورت آقایان باید به‌گونه‌ای که گوش‌ها قابل‌رؤیت باشند، تماما در عکس مشخص باشد. همچنین رنگ لباس نباید با پس‌زمینه یکسان باشد. دیگر موارد ممنوعیت عکس برای آقایان به شرح زیر است:
- نوشته و عکس روی لباس
- کلاه، کراوات و هرگونه زیورآلات
- داشتن آرایش
- رنگ روشن و سبز برای لباس
- لباس‌های یقه‌باز و کاپشن‌های یقه بلند
- مدل مو و ریش غیرمتعارف (لب‌ها باید نمایان باشند و ریش پروفسوری نیز قابل‌قبول نیست)
شرایط اختصاصی عکس بانوان
عکس بانوان بالای پنج سال نیز باید باحجاب کامل (مقنعه ساده با رنگ تیره به‌غیراز سبز) و بدون هرگونه زیورآلات باشد. آرایش آنها نیز باید بسیار اندک باشد. دختران زیر پنج سال باید لباس کاملا پوشیده داشته باشند و گوش‌هایشان در عکس مشخص باشد.
اعتبار عکس
عکس ارائه‌شده به دفاتر خدمات الکترونیکی درصورتی‌که در خارج از این دفاتر گرفته‌شده باید جدید باشد (حداکثر شش ماه قبل). درصورتی‌که طی مدت سه سال گذشته در این دفاتر عکس گرفته‌اید و تنها یک‌بار از آنها برای دریافت خدمتی استفاده کرده‌اید، می‌توانید از همان عکس استفاده کنید.
مراحل تمدید پاسپورت
پس‌ازاینکه مدارک گفته‌شده را تهیه کردید باید با دردست‌داشتن آنها به دفاتر خدمات الکترونیک پلیس به‌اضافه ۱۰ مراجعه کنید. در آنجا نیز لازم است که وجوه را واریز کرده و مراحل انگشت‌نگاری و عکاسی را کامل کنید. درصورتی‌که دلیل تعویض یا تمدید پاسپورت یکی از موارد ذکرشده به‌غیراز مفقودی آن است باید پاسپورت قبلی را نیز به همراه داشته باشید. پس از تحویل مدارک به مأمور پلیس، به شما یک رسید داده می‌شود که باید آن را نزد خود نگه دارید.
همچنین، درصورتی‌که پاسپورت شما مفقودشده و از اعتبار آن هنوز باقی است باید در دفتر خدمات الکترونیک اعلام مفقودی کنید. برای این منظور، فرمی به شما داده می‌شود که باید آن را پر کنید. درصورتی‌که از اعتبار پاسپورت گذشته باشد، نیازی به انجام این کار نیست.
پرداخت هزینه
در سال ۱۴۰۱ هزینه‌های تعویض یا تمدید گذرنامه به شرح زیر است:
- ۳۷۵۰ تومان به حساب شهرداری
- ۷۵ هزار تومان به حساب سازمان نیروی انتظامی
- ۱۵ هزار تومان هزینه‌ی انگشت‌نگاری
- ۲۰ هزار تومان هزینه‌ی دادرسی
- ۴۳ هزار تومان برای گذرنامه‌های مفقودی
- ۱۰۰۰ تومان جهت فرم درخواست و اخذ شناسه گذرنامه
- ۳۳ هزار تومان جهت هزینه‌های دفتری
همچنین درصورتی‌که در کیوسک‌های عکاسی بیومتریک دفاتر، اقدام به گرفتن عکس کنید نیز مبلغ ۴۳ هزار تومان از شما اخذ می‌شود.
تمدید پاسپورت چقدر طول می‌کشد؟
به طور معمول، حدود یک هفته تا ۱۰ روز پس از تحویل مدارک طول می‌کشد که پاسپورت تمدید یا تعویض شده به دست شما برسد. البته در خصوص پاسپورت‌های مفقودشده این فرایند ممکن است تا ۲۰ روز هم به طول بینجامد. پاسپورت جدید، توسط پست برای شما ارسال می‌شود. لازم است که هنگام دریافت پاسپورت، رسیدی که توسط مأمور پلیس به‌اضافه ۱۰ به شما داده شده است را تحویل دهید.
درصورتی‌که در این مدت، پاسپورت خود را دریافت نکردید باید با مراجعه به دفاتر پلیس به‌اضافه ۱۰ یا تماس تلفنی با شماره *۱۱۰# یا ارسال پیامک به شماره ۱۱۰۰، مراحل صدور آن را پیگیری کنید.
در چه مواردی پاسپورت تمدید نمی‌شود؟
به طور معمول، مشکلی برای تمدید پاسپورت وجود ندارد، مگر اینکه متقاضی مشمول یکی از موارد زیر باشد:
- ممنوع‌الخروجی
- نیاز به تأیید و تشخیص مقامات قضایی
- داشتن بدهی مالیاتی
- داشتن حکم اجرای دادگستری
- داشتن پرونده مربوط به ثبت‌اسناد
- ارتکاب جرم در خارج از کشور
- مشمولان خدمت نظام‌وظیفه که گواهی اشتغال به تحصیل ندارند یا نسبت به سپردن وثیقه، اقدام نکرده‌اند.
درصورتی‌که خود را مشکوک به ممنوع‌الخروج بودن به دلیل پرونده در سازمان ثبت‌اسناد و املاک کشور یا سوابق کیفری می‌دانید، پیش از اقدام برای تمدید گذرنامه با مراجعه به سامانه‌ی exitban. ssaa.ir با واردکردن شماره ملی‌تان می‌توانید وضعیت خود را استعلام کنید. برای پرونده‌های مالیاتی نیز باید از سامانه‌ی my. tax.gov.ir استفاده کنید. برای سایر موارد باید از طریق سامانه‌ی ثنا به نشانی sana. adliran.ir یا مراجعه به اداره‌ی گذرنامه نسبت به استعلام و اطلاع از دلیل ممنوع‌الخروجی خود اقدام کنید.
تمدید گذرنامه در خارج از کشور
مرجع صدور و تمدید گذرنامه‌ی شهروندان ایرانی در خارج از کشور، سفارت یا کنسولگری جمهوری اسلامی ایران است. برای این منظور، افراد باید به‌صورت حضوری به این محل‌ها یا وب‌سایت آنها مراجعه کنند. همچنین با مراجعه به سامانه امور کنسولی ایرانیان وزارت امور خارجه به آدرس econsulate. mfa.ir نیز می‌توانید نسبت به تمدید پاسپورت خود اقدام کنید. از هریک از این روش‌ها که اقدام کنید، ارائه‌ی مدارک زیر برای تمدید گذرنامه ضروری خواهد بود:
- فرم تکمیل‌شده‌ی تمدید گذرنامه
- اصل و کپی تمامی صفحات گذرنامه
- اصل شناسنامه و کپی تمام صفحات آن
- عکس بیومتریک
- مدرک نحوه‌ی ورود برای متولدین خارج از کشور
سخن آخر
تمدید گذرنامه دلایل متعددی از پایان یافتن اعتبار و صفحات تا مفقودی آن می‌تواند داشته باشد. برای این کار نیاز به تهیه مدارک هویتی دارید که مهم‌ترین آنها مدارک شناسایی، عکس (با رعایت ضوابط گفته‌شده در این مقاله) و مجوز‌هایی مانند کارت پایان خدمت، اجازه‌ی سرپرست قانونی، همسر یا در برخی موارد، موافقت ارگان‌های نظامی دارید.
برای تمدید این مدرک باید به دفاتر پلیس به‌اضافه ۱۰ در ایران یا سفارت و کنسولگری ایران در خارج از کشور مراجعه کنید. در برخی موارد برای افراد، قرار ممنوعیت خروج از کشور صادر می‌شود که دلایل و نحوه‌ی استعلام آن را در این مقاله بررسی کردیم. در زمان نگارش این مقاله، هزینه‌ی تمدید گذرنامه در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۶۰ هزار تومان است که باید در دفاتر پلیس به‌اضافه ۱۰ پرداخت شوند.
پس از تمدید گذرنامه خود با خیال راحت مقصد سفر را انتخاب و نسبت به رزرو بلیط ارزان در سریع‌ترین زمان ممکن از طریق سرویس بلیت سفر اسنپ اقدام کنید.
دیدگاهتان را بنویسید