نوروز یکی از اعیاد مهم برای ایرانیان است. عیدی که در آغاز فصل بهار و سال جدید برگزار شده و حسوحالی متفاوت و جذاب را برای همه در هر نقطه از جهان به همراه دارد. اگرچه پهنکردن سفره هفت سین، پوشیدن لباس‌های نو و سر زدن به بزرگترها از جمله کارهایی است که در این ایام انجام میشود، اما در برخی از مناطق و قومیت‌های مختلف رسومات مخصوص دیگری نیز وجود دارد. در این مطلب به معرفی آداب و رسوم عید در شهرهای مختلف ایران پرداخته‌ایم.
آشنایی با رسوم شهرهای مختلف ایران در عید نوروز
متفاوت‌ترین آداب عید نوروز در شهرهای مختلف عبارتند از:
آداب و رسوم عید در قلب ایران، تهران…
در میان رسومات تهرانی‌ها پخت غذاهایی مانند رشتهپلو با خرما و کشمش سرخشده، یکی از متداول‌ترین‌هاست. اعتقاد مردم، بر این است که پخت رشتهپلو باعث باز شدن سر رشته کار افراد آن خانواده تا پایان سال میشود. ویژگی جالب این رسم، روشنکردن اجاق گاز توسط دختران مجرد و دم بخت است. به علاوه برای برطرفشدن بی‌پولی نیز برخی افراد رشته خشک مخصوص آن را درون کیف خود قرار می‌دهند.
تکم چی آداب نوروز آذربایجان غربی…
تکم چی نام رسمی است که مردم آذربایجان غربی آن را چند روز قبل از عید اجرا می‌کنند. افراد مختلف در کوچه می‌چرخند و در نهایت با خواندن شعرهای ترکی و چرخاندن تکم (یک بز چوبی)، از مردم شهر هدایایی را دریافت می‌کنند.
از دیگر مراسم این منطقه آب کردن کوزه نو در صبح آخرین چهارشنبه سال و درستکردن چای به وسیله آن است. به گفته اهالی منطقه، این کار باعث بخت و اقبال زیبا در سال بعد خواهد شد.
در برخی از مناطق آذربایجان غربی مراسم شالندازی برای دختران مجرد دم بخت برای بازگشایی بختشان انجام میشود. در این مراسم، شالی گره زده را روی سر دختر می‌اندازند و از رهگذران درخواست می‌کنند تا آن را باز کند.
رسم بخت گشایی دختران مجرد در چهارمحال و بختیاری!
چهار محال و بختیاری نیز رسمی به نام شنبه گردی دارند. زنان و کودکان این شهر در اولین شنبه از سال جدید به سراغ گیاهان جدید می‌روند و آنها را می‌چینند تا بدی و پلیدی از مزارع و باغهای‌شان دور شود. همچنین گره زدن سبزه توسط دختران دم بخت نیز یکی دیگر از آداب و رسوم این منطقه است.
مهمانی عروس و داماد در خراسان جنوبی…
شام نوروزی نام رسم اصلی مردم خراسان جنوبی است. در این فرایند خانواده داماد برای عروس‌های تازه هدایای مختلفی را می‌برند و خانواده عروس نیز در ایام نوروز آنها را برای شام و ناهار دعوت می‌کنند.
خراسان رضوی و خوردن آب جوجه خروس!
خوردن آب جوجهخروس از آداب و رسوم مردم خراسان رضوی است. البته برخی شیر را جایگزین می‌کنند. مردم این منطقه بر این بارو هستند که مصرف این نوشیدنی، باعث پوست لطیف، درخشان و نرم خواهد شد. برخی از مردم خراسان رضوی چند دانه برنج، سکه یا خرخاکی را در هنگام تحویل سال در مشت خود می‌گیرند. همچنین اغلب مردان خانواده دل و جگر و سنگدان و گردن مرغ را می‌خوردند.
شکستن کوزه در خراسان شمالی…
در این بخش از خراسان، آداب و رسوم متفاوت‌تری وجود دارد. یکی از این آنها شکستن کوزه است. آن کوزه را پر کرده و سکه‌ای را درون آن می‌اندازند و پسر خانواده آن را از پشتبام به پایین می‌اندازد. باور مردم بر این است که اندوه سال گذشته با این کار از بین خواهد رفت. رسم دیگر مردم این منطقه نیز قرار دادن ظروف مسی در اختیار مسگرها و سفید کردنشان است.
زنجان و شروع رنگ آمیزی نوروزی…
قبل از شروع سال نو مردم زنجان، شروع به رنگکردن دیوارهای کاه گلی می‌کنند. برای اینکار از گچ‌های سفید و مخلوطش با آب استفاده می‌کنند. در نهایت نیز با خاک زردی که روی آتش قرار گرفته و کمی قرمز شده، روی این دیوار سفید نقش و نگارهایی می‌کشند.
سیستان و بلوچستان و استقبال متفاوت از بهار…
مردم سیستان و بلوچستان به روشی متفاوت به استقبال نوروز می‌روند و ظروف سفالی خود که در طول سال استفاده می‌کردند را در پشت بام منزل خود میشکنند تا ارواح پلید درون آن از بین برود. در این منطقه به ۱۳ به در، سفر به در می‌گویند.
عروس بهار در فارس…
مردم شیراز در نوروز مراسم عروسی برای برخی از درختان نارنج برگزار می‌کنند. روی این درخت یک تور نازک پهن کرده و با پاشیدن شکرپنیر و کل کشیدن و آهنگ خواندن مراسم خود را برگزار می‌کنند. شیرازیان معتقدند که با اینکار درخت نارنج در سال بعد پربارتر خواهد شد.
کرمانشاه و رسم دیرینه آب پاشی…
آب پاشی، رسم دیرینه کرمانشاهیان است. مردم در این منطقه با آب تنی، آلودگی‌های زمستان را از بین می‌برند و خود را پاکیزه می‌کنند.
کرمان و غذای مخصوص سال نو…
در هنگام تحویل سال، مردم این منطقه آش رشته می‌پزند و دقیقا در زمان تحویل سال، رشته‌هایش را به آن اضافه می‌کنند. همچنین در برخی مناطق با زعفران و گلاب روی بدنه کاسه چینی دعای تحویل سال را نوشته و با آن شربتی را درست می‌کنند و تمام اعضای خانواده از آن می‌خورند تا در تمام طول سال سلامت باشند.
رسوم کهن کهگیلویه و بویر احمد…
یکی از آداب دیرینه‌ای که در کهگیلویه و بویر احمد وجود دارد و در اولین شب سال نو انجام میشود، پر کردن سفره از نان تازه و پخت غذاهای سنتی در این شهر مانند انواع شله است.
گیلان و نمایش‌های نوروزی…
در این منطقه از ایران قبل از تحویل سال نمایش‌هایی مانند عروس گوله با ریتم زیبا و دلنشین به صورت هر ساله برگزار میشود. یک گروه سه نفره در این نمایش نقش دارند که به درب خانه‌ها رفته و هدایایی را در ازای تبریک سال نو دریافت می‌کنند.
پنجه بزرگ در شهر یزد…
آداب و رسوم یزد نیز متفاوت است و شامل آتش رو بومکردن میشود. مردم این منطقه بر این باورند که این کار باعث از بینرفتن سرمای زمستان میشود. به علاوه در حدود ده روز مانده به سال نو و ده روز بعد از آن، پنجه بزرگ نامیده شده و مراسم مختلفی در آن برگزار میشود.
لرستان و باوُ!
در شهر لرستان در هنگام سال تحویل درب خانه را باز می‌گذارند. مردم این منطقه بر این بودند که در هنگام تحویل سال، باوُ به منزلشان می‌آید و تمام چیزهایی که سر سفره وجود دارد را بین اعضای خانواده تقسیم کرده و برکت خانه را مشخص می‌کند. همچنین مردم این شهر به جای سیزدهم در روز چهاردهم به طبیعت می‌روند.
همدان با رسم کوسه و کوسه زن…
رسم کوسه و کوسه زن مانند حاجی فیروز قبل از شروع سال نو انجام میشود. این افراد در سطح شهر می‌چرخند و از درب منازل اعیان نشینان، هدایای نقدی و غیر نقدی را دریافت می‌کنند. همچنین قبل از سال نو نیز غذاهایی مانند قوت خذر نبی تهیه میشود که ترکیب از نان خشک، گردو، پنیر و شیر است.
بوشهر و سفره هفت میم!
در بوشهر رسم جالبی وجود دارد و آن هم انداخت سفر هفت میم به جای هفت سین است. هفت عضو این سفره شامل ماهی، میگو، میوه، مرغ، مربا، ماست و مسقطی است. به علاوه شیرینی‌های قراپیچ و بیبیگلی نیز مخصوص عید هستند.
رسم و رسوم اقوام ایرانی در نوروز
ایران یک مجموعه از قومیت‌های مختلف است. به جز رسوماتی که در مورد شهرهای مختلف گفته شد، برخی از قومیت‌ها نیز رسومی مخصوص به خود را دارند:
- آذری‌ها: این قومیت رسم تکم و تکم چی را دارند که همان نوروزخوانی است. همچنین برای پذیرایی از مهمانان خود سفره عید یا سفره خوراکی پهن می‌کنند.
- کردها: میر نوروزی یا کوسه گردی از آداب دیرینه کردهاست که البته تنها در چند روستای مهاباد و در اولین چهارشنبه سال برگزار میشود.
- بلوچ‌ها: رسم اصلی بلوچ‌ها جشن بهارگاهی است که توسط عشایر و کوچ نشینان انجام میشود. همچنین سرمه سرایی و سرمه هدیه دادن به دختران در لحظه تحویل سال نیز وجود دارد. در نهایت نیز مراسم هلک لدیی را در میان این مردم می‌بینیم.
- گیلکیان: گیلکیان معمولا برای تحویل سال به امامزاده و زیارتگاه‌های شهر خود می‌روند. همچنین نوروزخوانی یکی از مراسم اصلی آنهاست. عروس گولی نیز نمایشی است که در سال نو توسط گیلکیان انجام میشود. به علاوه این قومیت، در سفره هفت سین خود نیز از وسایل مانند ماسال و قیچی استفاده می‌کنند.
- لرها: سال نوی لرها با رفتن به مکان‌های سبز پس از تحویل سال انجام میشود. اگر پس از سال تحویل به این مناطق بروید احتمالا چادرهای سیاه این قوم را خواهید دید.
- ترکمن‌ها: سرگرمی نوروزی این قوم؛ منجوق بازی مخصوص دختران است.
سفر به نقاط مختلف ایران در ایام نوروز
همانطور که گفتیم آداب و رسوم عید در شهرهای مختلف ایران متفاوت است. هر قوم و هر منطقه‌ای، رسوم مخصوص به خود را در این ایام انجام می‌دهد که از گذشتگان خود آموخته است. مشاهده این آداب و رسوم از نزدیک مطمئنا بسیار جذابتر از آن چیزی است که در اینجا خواندید. میتوانید برای سفر نوروزی خود قبل از سال تحویل یکی از این شهرها را انتخاب کنید تا سال خود را متفاوت‌تر آغاز کنید.
شما میتوانید برای سفر بهاری خود سرویس تهیه بلیت اسنپ را در نظر بگیرید. اگر شما هم در شهر یا قومیت خود رسم خاصی را برای ایام نوروز دارید، آن را با ما به اشتراک بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید