بسیاری از افراد ساکن در شهر تهران، برای بازدید از مکان‌های تاریخی و خانه‌های باستانی به شهرستان‌ها و استان‌های دیگر سفر می‌کنند، درحالی‌که هنوز بسیاری از عمارت‌ها و آثار باستانی حاضر در تهران را ندیده‌اند. یکی از همین آثار جذاب و خاص عمارت مسعودیه است که میان مغازه‌ها واقع شده ولی همچنان ابهت خود را محفوظ نگه داشته است. با ما همراه باشید تا با این عمارت خاص و نحوه ساخت آن بیشتر آشنا شوید.
اطلاعات کلی از عمارت مسعودیه تهران
باور اینکه در یکی از خیابان‌های شلوغ و پر رفت‌وآمد شهر تهران، در میان سیل عظیمی از مغازه‌ها و بازار‌ها عمارت خاص و یکی از جاذبه‌های ملی کشور ایران قرار داشته باشد، برای همه سخت است. ولی عمارت مسعودیه همان عمارتی محسوب می‌شود که در میان این‌همه شلوغی همچنان پابرجا است.
این عمارت از دوره قاجار در تهران تأسیس و ساخته شده و به دلیل اتفاقات بسیار مهمی که در آن رخ داده یکی از مهم‌ترین عمارت‌های باستانی کشور ایران به‌حساب می‌آید. همچنین معماری خاص و رویداد‌های تاریخی مسعودیه در ارزشمند شدن آن بی‌تأثیر نبوده است.
ناگفته نماند این عمارت زیبا و جذاب تا چندین سال پیش ناشناس بود و هیچ‌کس از وجود چنین عمارت دل‌فریبی در پشت میدان بهارستان باخبر نبود. سر در این باغ و عمارت با نام میراث فرهنگی قابل مشاهده است و باعث شده این اثر هنری خاص و معماری اروپایی از نظر‌ها دور بماند.
چه داستان تاریخی پشت عمارت مسعودیه تهران وجود دارد؟
در سال ۱۲۰۰ شهر تهران توسط آقا محمدخان قاجار به عنوان پایتخت کشور ایران معرفی شد. بعد از این اطلاعیه انواع باغ‌ها، عمارت‌ها و خانه خاص با معماری‌های فرنگی در این شهر ساخته شدند. عمارت مسعودیه از باغ‌ها و متعلقات فتحعلی شاه نبود.
او در ابتدا باغ نگارستان را در محلی خارج از تهران تأسیس کرد. سپس از باغ نگارستان به کاخ گلستان نقل مکان کرد. چندی بعد در بخش جنوبی باغ نگارستان، باغ دیگری به نام نظامیه نیز ساخته شد و در سال ۱۲۹۰ ظل السلطان باغ نظامیه را از فتحعلی شاه خرید و عمارت دیگر به نام مسعودیه به آن اضافه کرد.
بعد از اتفاقات تاریخی که در دوره‌های مختلف رخ داد، این عمارت پایگاه مشروطه‌خواهان شد. در واقع مخالفان محمد علی شاه در همین باغ و عمارت مقر داشتند. در نزدیکی این عمارت بمب دست‌سازی به زیر کالسکه محمد علی شاه انداختند و کالسکه او را منفجر کردند.
با این اتفاق مسعودیه و سایر خانه‌های نزدیک آن به رگبار بسته شدند. در سال ۱۲۹۹ نیز رضا شاه این عمارت را خرید و به وزارت فرهنگ، معارف و اوقات هدیه کرد.
علت ساخت عمارت مسعودیه تهران چیست؟
این عمارت خاص و دل‌فریب به خواسته مسعود میرزا یا ظل السلطان فرزند ناصرالدین شاه ساخته شد. نام این عمارت نیز به‌خاطر مسعود میرزا، مسعودیه انتخاب کردند. پیش‌ازاین نیز گفتیم، مسعودیه در کنار باغ نظامیه ظل السلطان ساخته شد که بر روی زمینی مربع شکلی که در انحصار دیوار‌ها بود، آن را تأسیس کردند.
پسر ناصر الدین شاه نیز همانند پدرش به ساخت ساختمان‌ها، کاخ‌ها و بنا‌های بسیاری در اطراف تهران و در محور مرکزی شهر تهران و حتی در روستا‌های نزدیک این استان علاقه داشت. این عمارت نیز یکی از به‌نام‌ترین عمارت‌های ساخته شده به دستور او است که از آثار ملی کشور ایران به حساب می‌آید.
آدرس و دسترسی به عمارت مسعودیه + ساعت بازدید و بلیط
اکنون که با این عمارت، تاریخچه و علت ساخت آن آشنا شدید، نوبت به آدرس عمارت مسعودیه می‌رسد. همان‌طور که گفتیم این عمارت در مرکز تهران واقع شده است. ازاین‌رو دسترسی به این عمارت بسیار ساده است. در این بخش انواع دسترسی به مسعودیه را برای شما توضیح می‌دهیم:
- با مترو: با پیاده شدن در ایستگاه ملت خط ۲ مترو و خارج‌شدن از ایستگاه به خیابان اکتابان می‌رسید، عمارت موردنظر نیز در همین خیابان قرار دارد. در ضمن با پیاده شدن در ایستگاه بهارستان خط ۲ می‌توانید به ضلع جنوب غربی میدان بهارستان برسید و در نهایت به خیابان اکباتان دست می‌یابید که عمارت موردنظر در آنجا است. این مسیر طولانی‌تر از مسیر قبلی خواهد بود.
- با اتوبوس: برای دسترسی به این عمارت از طریق اتوبوس بهتر است از خط میدان بهارستان – میدان جمهوری استفاده کنید.
آدرس عمارت مسعودیه: میدان بهارستان، ضلع جنوب غربی، خیابان اکباتان
ساعات بازدید از عمارت: همه‌روزه از ساعت ۱۰ صبح الی ۱۶ عصر. (به جز ایام سوگواری)
هزینه بلیط: ۴ هزار تومان
اگر قصد دارید به صورت دسته‌جمعی به این عمارت سر بزنید، می‌توانید از طریق سرویس گیشه اسنپ بلیط بازدید از این عمارت یا هر باغ و ساختمان دیگری را به راحتی و بدون معطلی دریافت کنید.
معرفی بخش‌های مختلف عمارت مسعودیه
عمارت مسعودیه نیز همانند سایر عمارت‌های تاریخی و باستانی از بخش‌های بیرونی، اندرونی و دیوان‌خانه تشکیل شده است. البته این عمارت بزرگ بخش‌های مختلفی دارد که هر یک از آن‌ها زیبایی خاصی را در خود جای داده‌اند.
ناگفته نماند هر یک از بخش‌های اصلی این عمارت به چندین بخش دیگر تقسیم می‌شود. البته به‌تازگی نیز بخش‌های جدیدی به‌منظور رسیدگی به مسائل اداری و سایر موضوعات مربوط به این بنا تأسیس شده است. این بخش جدید یک ساختمان آجری ۱ طبقه است که به چندین بخش تقسیم می‌شود.
در ضمن با گذر زمان تمام بخش‌های این عمارت فوق‌العاده دچار تغییر شده‌اند ولی بر اساس آمار‌ها و تاریخچه ذکر شده از این عمارت، بخش‌های کوچک و بزرگ مسعودیه شامل موارد زیر بوده است و مجموع بخش‌های این عمارت درگذشته ۴۰ باب بوده است.
- عمارت دیوان‌خانه
- عمارت سفره‌خانه
- حیاط سید جوادی
- عمارت سید جوادی
- حوض‌خانه
- حیاط مشیری
- عمارت مشیری
- حیاط خلوت
- عمارت حیاط خلوت
- عمارت سر در پیاده رو
- عمارت سر در کالسکه رو
- باغ دیوان‌خانه
- بنای ۱ طبقه
- زیرزمین
عمارت مسعودیه معماری شگفت‌انگیزی دارد
بر اساس آمار به‌دست‌آمده مساحت کلی این عمارت به طور تقریبی ۴۰۰۰ مترمربع است که توسط معمار هنرمندی به نام استاد شعبان معمارباشی معماری شد. همچنین میرزا رضا قلی خانی یا سراج الملک نیز ناظر معماری این عمارت بود. در تمام درودیوارهای این عمارت می‌توان هنر‌های معمار را مشاهده کرد.
- گچ‌بری
- کاشی‌کاری
- خطاطی
- نقاشی
شکل کلی زمین این عمارت ذوزنقه است و با قدم اول ورود خود به مسعودیه متوجه نشانه‌ای از معمار آن و همچنین احترام او به ظل السلطان می‌شوید.
پیش‌ازاین نیز گفتیم این عمارت از ۲ بخش بیرونی و اندرونی تشکیل شده است که در حال حاضر از معماری اندرونی آن هیچ آثار باقی نمانده و تنها باغ مسعودیه قابل بررسی خواهد بود. ۷ عمارت حاضر در مسعودیه از طریق یک حیاط بزرگ به یکدیگر متصل می‌شوند.
مسیر کالسکه از سردر باغ شروع می‌شود و تا حیاط روبه‌روی دیوان‌خانه ادامه دارد. ستون‌های آجری و نرده‌های چوبی بخش‌های باغ را یکدیگر جدا کرده‌اند.
همچنین در حیاط روبه‌روی دیوان‌خانه حوضی وجود دارد که آجر فرش است و در دوره قاجار برای چیدن گل آن را تعبیه می‌کردند زیرا معماری اصلی این عمارت به دوره قاجار برمی‌گردد که تحت تأثیر معماری‌های غربی و اروپایی بود.
نقشه عمارت مسعودیه تهران
ساختمان سردر پیاده رو این عمارت از قدیمی‌ترین بخش‌های مسعودیه محسوب می‌شود. ۳ فضای اصلی در این ساختمان وجود دارد که به معبر ورودی راه دارند و همچنین به فضای مرکزی عمارت می‌رسند. این عمارت دارای ورودی و خروجی‌هایی از طرفین و مقابل است.
در مسیر ورودی این عمارت عقب‌رفتگی وجود دارد که مسقف و محل نگه‌داری درب نفیسی به همراه تزیینات معرق‌کاری و منبت‌کاری شده است. در ورودی‌ها نیز ۲ سکوی سنگی مشاهده می‌شود. همچنین در نقشه این عمارت می‌توان به وجود یک فضای ۳ قسمتی تشکیل شده از طاق‌نما‌های کوچک مقرنسی، اشاره کرد.
سکو‌های این عمارت نیز در میان ۲ نیم ستون قرار دارند. در ادامه بررسی نقشه این عمارت، باید به محوطه باغ این عمارت اشاره کرد. سردر کالسکه رو در محوطه باغ است و درست روبه‌روی دیوان‌خانه و حوض‌خانه قرار دارد. نرده‌های چوبی و ستون‌های سنگی این باغ نیز جزء نقشه اصلی آن محسوب می‌شوند.
جاذبه‌های اطراف عمارت مسعودیه
باتوجه‌به اینکه عمارت مسعودیه در محله‌ای قدیمی و بافت کهنی از شهر تهران قرار دارد، بنا‌های دیگری نیز در نزدیکی همین محل وجود دارند که بعد از بازدید از مسعودیه می‌توانید با کمک سرویس درخواست خودروی اسنپ خود را به‌راحتی به سایر جاذبه‌های اطراف این عمارت برسانید. البته پیاده نیز می‌توانید به دیدن این جاذبه‌ها بروید.
- باغ نگارستان
- باغ لاله‌زار
- باغ امین‌السلطان
- خانه موزه استاد ابوالحسن صبا
- موزه هنر‌های ملی
سری به عمارت مسعودیه بزنید
اگر به مکان‌های تاریخی و بازدید از بافت‌های قدیمی علاقه دارید، عمارت مسعودیه می‌تواند یک فضای هیجان‌انگیز برای سپری کردن یک روز شما باشد. در طول این مقاله سعی داشتیم تا شما را به‌صورت کامل با این عمارت آشنا کنیم و هرآنچه باید درباره این فضای تاریخی بدانید را با شما در میان بگذاریم. امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد. در پایان اگر تجربه‌ای از بازدید این فضا دارید با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید