فهرست مطالب
انگیزه بسیاری از ما برای سفر، تماشای طبیعت بکر و سرسبز، دریاچه‌های پرآب و رودهای خروشان است؛ اما برخی به‌شوق تماشای رقص ستارگان در آسمان شب، بلیط هواپیما داخلی می‌خرند و راهی سفر می‌شوند. این سقف سیاه و خاموش، در برخی نقاط ایران به‌قدری درخشان و مسحورکننده است که نمی‌توان چشم از آن برداشت. در این مقاله قصد داریم چند نقطه از ایران که پرستاره‌ترین آسمان شب را دارند، به شما معرفی کنیم.
همه‌جای ایران آسمان پرستاره ندارد؛ چرا؟
تابه‌حال عبارت «آلودگی نوری» به گوشتان خورده است؟ منابع نوری غیرضروری مثل لامپ‌های شهری، نور چراغ خانه‌ها، خیابان‌ها و حتی نور طبیعی ماه، گه‌گاه آسمان شب را به‌قدری روشن می‌کنند که دیگر درخشش ستاره‌ها به‌چشم نمی‌آید. آلودگی جوی شهرها عامل دیگری است که ما را از تماشای آسمان پرستاره محروم می‌کنند. باوجود‌این، همچنان بخش‌هایی از کشورمان، درخشش آسمان شب را در اوج زیبایی و شکوه به رخ می‌کشند که در ادامه بیشتر درباره آنها صحبت می‌کنیم.
سقف درخشان بر فراز اماکن تاریخی ایران
تماشای آسمان پرستاره در سیاهی شب و لذت از اماکن تاریخی در روشنایی روز برای هر مسافری یک تیر و دو نشان است. علاوه‌بر مواردی که در ادامه معرفی می‌کنیم، نقش رجب، نقش رستم، تخت سلیمان، تخت جمشید، کاروان‌سرای دیر گچین، قلعه ایزدخواست، معبد آناهیتا، کاروان‌سرای قلعه‌خرگوشی، و امامزاده حسن از سایت‌های تاریخی با آسمان صاف و پرتلألؤ به حساب می‌آیند.
۱. پاسارگاد، آرامگاه کوروش بزرگ
یکی از کم‌نظیر‌ترین آسمان‌های شب کشورمان، در شهر باستانی پاسارگاد و بر فراز آرامگاه کوروش بزرگ است. تماشای دریای ستارگان و پدیده‌های آسمانی در اولین شهر گردشگری نجومی ایران، با پیشینه چهارهزارساله در زمینه نجوم، قطعا حال‌و‌هوای دیگری دارد.
۲. محوطه اسرار‌آمیز چغازنبیل
چغازنبیلِ شوش یکی از آثار ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است که اکثر مسافران به‌شوق تماشای نیایشگاه زیگورات رهسپار آن می‌شوند، غافل از اینکه محوطه ۱۰۰هکتاری این سازه باستانی مشهور یکی از پرستاره‌ترین آسمان‌های ایران را دارد.
۳. کاروان‌سرای قصر بهرام
قصر بهرام محل استراحت بهرام گور، پادشاه بزرگ ساسانی، زیر سقف ستاره‌های کویر بود. این کاروان‌سرای قدیمی که روزگاری محل دادوستد بازرگانان بزرگ ایران شناخته می‌شد، امروز دقیقا به‌سان نشانی از حیات در دل کویر می‌درخشد اما درخشش آسمانِ شبِ آن به‌مراتب بیشتر و پرنورتر است.
۴. کاروان‌سرای خرانق
کاروان‌سرای خرانق یک کاروان‌سرای دشتی به‌سبک بنای شاه‌عباسی است که در زمان قاجار بروبیای فراوانی داشت، اما کمتر کسی برای دیدن شب‌های منطقه رهسپار آنجا می‌شد. درحال‌حاضر، این روستای چهارهزارساله و کویر زیبای یزد را به شب‌های بی‌نظیر و پرستاره‌اش می‌شناسیم.
۵. رصدخانه مراغه
رصدخانه مراغه به اولین خانه ستاره‌شناسان ایران معروف است. نیاکان منجم‌مان این رصدخانه را به نقطه شکوه جهان اسلام در دوره ایلخانی تبدیل کرد‌ند و حالا بازمانده زحمات آنها یکی از جذاب‌ترین نقاط شب‌نشینی و رصد آسمان شب برای ماست.
۶. قره کلیسا چالدران
دعوت می‌کنیم در محوطه یکی از پرنقش‌ونگارترین کلیساهای ارمنیان در ایران بنشینید و نظاره‌گر تلألؤ حیرت‌انگیز آسمان شب باشید. این جاذبه تاریخی که در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شده، گزینه‌ای مناسب برای شب‌نشینی‌های دوستانه تا طلوع خورشید است.
آسمان پرستاره شب‌های کویر
شب‌های جادویی کویر نیاز به تعریف ندارند. از کویرنوردی و صحراگردی که خسته شدید، زیر سقف آسمان دراز بکشید و به تماشای سوسوی ستارگان بنشینید. اگر می‌خواهید بیشترین لذت را از آسمان شب‌های کویر ببرید، سفر را به شب‌های ابتدایی یا انتهایی ماه قمری موکول کنید که هلال ماه ظریف‌تر است و نور ستارگان را تحت‌الشعاع قرار نمی‌دهد.
۱. کویر مرنجاب
آسمان کویر مرنجاب یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌ها برای عاشقان شب‌های پرستاره است. مرنجاب کویر ساکت و خاموشی نیست. اگر شب را در خلسه به تماشای درخشش ستاره‌ها نشستید، روز را می‌توانید به تفریحات پرهیجان و کویرگردی بگذرانید و خاطرات خوش بسازید.
۲. صحرای طبس
می‌خواهید دور از دغدغه و هیاهوی شهر، چند ساعتی محو غوغای ستاره‌های چشمک‌زن آسمان باشید؟ شب‌های طبس، سرزمینی در دل کویر، مات و مبهوت‌تان می‌کند. اینجا هیچ کورسوی اضافه‌ای نیست که چشم را از تماشای درخشش طبیعی ستارگان محروم کند.
۳. بیابان کلوت شهداد
کلوت‌های شهداد، این سازه‌های طبیعی و حیرت‌انگیز، براثر فرسایش ناشی از آب و باد در کویر لوت ایجاد شده‌اند و از دور شبیه یک شهر متروکه به نظر می‌رسند اما شب‌های این کویر حیرت‌انگیز‌ترند. برای تماشای آسمان پرستاره این منطقه، بلیط هواپیما داخلی را به‌مقصد کرمان تهیه کنید و جاده قدیم کرمان به‌سمت بم را در پیش بگیرید.
۴. کویر سهقلعه
کویر سهقلعه در استان خراسان جنوبی «پنجمین آسمان تاریک جهان» را دارد! در این حجم از تاریکی و خاموشی، بدیهی است که رقص ستارگان آسمان زیباتر از همیشه به نظر برسد و به بهشت منجمان ایران تبدیل شود.
۵. کویر مصر
اینکه کویر مصر هرساله میزبان ده‌ها تور نجومی و رصد از سراسر ایران است، بی‌دلیل نیست. در فضای ساکت و آرام این کویر می‌توانید گوشه‌ای زیر سقف آسمان باز بنشینید، به خطی که زمین را به آسمان می‌دوزد خیره شوید و از غوغای شبانه میلیون‌ها ستاره در آسمان لذت ببرید.
۶. کویر متین‌آباد
اگر برای کویرنوردی و صحراگردی راهی کویر متین‌آباد نطنز هستید، حتما برنامه شب‌مانی و تماشای ستاره‌های آسمان را در برنامه سفرتان بگنجانید. اقامت در کومه‌های کاهگلی یا اتاق‌های مدرن مجموعه را بگذارید برای سفرهای دوم و سوم؛ زیر نور چشمک‌زن ستاره‌ها اطراق کنید و از زیبایی شبانه منطقه لذت ببرید.
۷. کویر مزینان داورزن
بزرگ‌ترین انگیزه مسافران کویر داورزن قدم‌زدن در رمل‌های حیرت‌انگیز و تماشای درخشش ستارگان در سیاهی آسمان است. برای تجربه دل‌چسب شب‌زنده‌داری در این کویر، بلیط هواپیما داخلی خراسان رضوی را بخرید و خود را به شهر داورزن برسانید.
تلألؤ ستارگان فقط در کویر نیست!
اگرچه آسمان پرستاره را بیشتر در مناطق کویری و خشک می‌بینیم، در برخی نقاط دیگر کشورمان هم شب‌های چشم‌نوازی دارد. هوای پاکیزه در ارتفاعات و خاموشی مناطق دور از شهر، فرصت خوبی فراهم می‌کند تا برای چند ساعت ستاره‌ها را در آغوش بگیرید و از این هم‌نشینی لذت ببرید.
۱. دماوند، یک قدم نزدیک‌تر به آسمان
همین‌که یک سروگردن از همه‌جای ایران بلندتر است، یعنی یک قدم به آسمان نزدیک‌ترید و ستاره‌ها را درخشان‌تر از همیشه می‌بینید. نیازی به تلسکوپ و دیگر ابزارهای رصد آسمان هم ندارید؛ باران ستارگان در آسمان، کاملا روشن و شفاف، قابل‌مشاهده است.
۲. رقص ستاره‌ها در آسمان باداب سورت
معجزه اصلی باداب سورت چشمه‌های پلکانی و رنگارنگ از جنس تراورتن است که روح بیننده را به وجد می‌آورد اما تابه‌حال درباره شب‌های این منطقه شنیده‌اید؟ می‌دانستید سوسوی ستاره قطبی از این ناحیه قابل‌مشاهده است؟ یک بار هم شده، شب‌مانی و تماشای ضیافت ستارگان در آسمان چشمه‌های پلکانی باداب سورت را تجربه کنید.
۳. آسمان پرزرق‌و‌برق تالاب گاوخونی
آسمان این تالاب کاملا صاف و شفاف است: جایی که خبری از ذره‌ای آلودگی نوری و جوی نیست و جلوه ستارگانش هوش از سر هر جنبنده‌ای می‌برد. اگر از علم نجوم سر در بیاورید و کمی خوش‌شانس باشید، شاید بتوانید در میانه صورت فلکی عقرب، دو سیاره مریخ و زحل را ببینید.
۴. شب‌های روشن الموت
دو حالت دارد: یا اهل کوهنوردی هستید و خود را به قلعه الموت می‌رسانید که در این صورت فقط یک دست‌درا‌ز‌کردن با ستاره‌های پرنور آسمان فاصله دارید یا اینکه در کوهپایه‌ها چادر می‌زنید و آنجا به نظاره آسمان شب می‌نشینید که آن‌هم خالی از لطف نیست. درهرصورت، ناحیه الموت، یکی از چشم‌نواز‌ترین آسمان‌های شب ایران را به نام خود زده است.
۵. لذت شب‌نشینی در روستای سرخ ابیانه
در فاصله ۴۰کیلومتری شمال غربی نطنز، در دامنه کوه کرکس، روستایی تاریخی و باستانی به اسم «ابیانه» عاشقان آسمان پرستاره را دعوت به شب‌زنده‌داری می‌کند. در این روستا، سفره آسمان شب روشن‌تر و پرنورتر از هر کجای دیگر است.
۶. دره ستارگان، دریایی از نور و ستاره
حتی نامش گویای شکوه حیرت‌انگیزش نیست! دره ستارگان در قشم، دور از تمام آلودگی‌های نوری و شهری، بهترین مکان جزیره برای رصد ستاره‌هاست. می‌توانید ساعت‌ها در سکوت، زیر آسمان شب بنشینید و غرق در شکوه و اعجاز زیبایی خلقت شوید.
در آخر
هر نقطه از ایران سراسر شگفتی و شکوه و زیبایی است اما درمورد آسمان پرستاره، از‌آنجاکه هرجایی نمی‌توانید به نظاره این پدیده طبیعی حیرت‌انگیز بنشینید، باید کمی زحمت بکشید، بار سفر ببندید، قیمت بلیط هواپیما و سایر وسایل نقلیه را چک کنید و در بهترین زمان ممکن، خود را به مناطقی که معرفی کردیم برسانید. در دل کویر و برهوت، روی کوهپایه‌های خالی از سکنه، مناطق خارج از شهر و جاهایی که در روز زیبایی چشمگیری ندارند، زیبایی مسحورکننده آسمان، تا صبح خواب را از چشمانتان می‌رباید.
شما آسمان کدام گوشه از کشورمان را پرستاره‌تر می‌بینید؟ نظرات ارزشمندتان را با ما و همراهانمان در میان بگذارید.
