همان‌طور که می‌دانید کشور ایران امامزادگان زیادی دارد. از شمال تا جنوب مملو از امام‌زادگانی است که در گوشه‌گوشه این کشور همچون ستاره‌هایی بر روی زمین می‌درخشند. مشهد، قم، شیراز، تهران و تمام شهر‌های ایران، پربرکت از حضور این امامزادگان واجب‌التعظیم است. اگر به تهران سفر کردید به شما توصیه می‌کنیم که حتما سری به امامزاده صالح بزنید و در آنجا استخوانی سبک کنید. تهرانی‌ها عادت دارند نذر‌های خود را در امامزاده صالح که یکی از امامزاده‌های نزدیک به تهران است، ادا کنند. شما هم می‌توانید نذر کرده و برای ادای آن سال دیگر چمدان سفر بسته و مجددا راهی شهر تهران و امامزاده صالح تجریش شوید. در ادامه قصد داریم بیشتر در مورد این امامزاده پربرکت با شما صحبت کنیم.
ساعت بازدید و زیارت
در‌های حرم مطهر امامزاده صالح تجریش همه‌روزه با شروع شدن اذان صبح به روی زائران باز می‌شوند. همچنین تا ساعت ۲۴ شب امکان زیارت و بازدید برای مجاوران و مسافران فراهم است.
امامزاده صالح چه کسی بود؟
امامزاده صالح یا به استناد کتب تاریخی و روایات شیعیان، صالح بن موسی الکاظم، برادر امام رضا و فرزند بلافصل امام موسی کاظم (ع) است. ایشان از جمله سادات صحیح النسب و اصیل اهل‌بیت پیامبر اسلام هستند که بعد از شنیدن خبر ولیعهدی حضرت رضا (ع) در اواخر قرن دوم، سفر خود را از عراق به سمت ایران آغاز کردند. ایشان در مسیر شمیرانات و در تجریش برای استراحت متوقف شدند که در همین نقطه توسط فردی با نام حسن که از اهالی پل کرخ یا کرج امروزی بود به شهادت رسیدند. پیکر مبارک ایشان را در نزدیکی یک درخت چنار بزرگ که درست در باغ جنت گلشن در همین منطقه قرار گرفته بود به خاک سپردند.
امامزاده صالح کجاست؟
مکان دقیق امامزاده صالح تهران در انتهای خیابان معروف و طولانی تهران یعنی خیابان ولیعصر است. این امامزاده درست در ضلع جنوب شرقی میدان تجریش واقع شده است. به همین دلیل شما به‌راحتی می‌توانید از نقاط مختلف شهر تهران به سمت این امامزاده دسترسی آسانی داشته باشید. در ادامه برای شما توضیح خواهیم داد که با وسایل نقلیه مختلف چطور می‌توانید خود را به امامزاده صالح تجریش برسانید.
مسیر دسترسی به امامزاده چگونه است؟
برای رسیدن به امامزاده صالح تجریش شما می‌توانید از وسایل نقلیه مختلفی استفاده کنید. منطقه تجریش در شهر تهران از جمله شلوغ‌ترین مناطق محسوب می‌شود. امامزاده صالح دسترسی راحت و آسانی به تاکسی، اتوبوس BRT و مترو دارد. به شما توصیه می‌کنیم باتوجه‌به شلوغ بودن منطقه تجریش، حتما از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. البته در میدان تجریش مراکز خرید، پاساژ‌ها و پارکینگ‌های طبقاتی زیادی نیز وجود دارند. اگر شما با شلوغ بودن خیابان مشکلی ندارید، می‌توانید به‌وسیله ماشین شخصی هم به این امامزاده دسترسی داشته باشید. نکته‌ای که باید دراین‌بین به آن توجه شود طرح زوج و فرد خودرو‌ها است.
مترو
اگر تصمیم گرفتید که از مترو استفاده کنید حتما باید خود را به خط یک برسانید. آخرین ایستگاه خط یک مترو، میدان تجریش خواهد بود. اگر به تهران سفر کردید، به دلیل ناآشنا بودن با این شهر، به شما توصیه می‌کنیم که حتما از یک نقشه استفاده کنید. بعد از اینکه به ایستگاه تجریش رسیدید از مترو پیاده شده و سپس از خروجی جنوبی ایستگاه خارج شوید. بعد از آن در خیابانی به نام شهرداری به میدان تجریش خواهید رسید. سپس چند دقیقه پیاده‌روی کنید و در نهایت حرم مطهر امامزاده صالح تهران در مقابل شماست.
خطوط اتوبوس BRT
البته شما برای رسیدن به امامزاده صالح می‌توانید از خطوط اتوبوس BRT نیز استفاده کنید. اگر تصمیم شما استفاده از اتوبوس بود توصیه می‌کنیم، سوار بر اتوبوسی شوید که مقصد آن میدان تجریش است. پس از آن وقتی به میدان تجریش رسیدید، به سمت ضلع جنوب غربی رفته و ورودی امامزاده را مشاهده خواهید کرد. در نهایت تاکسی نیز یک گزینه خوب برای رساندن شما به امامزاده صالح تجریش محسوب می‌شود. ایستگاه‌های تاکسی در میدان تجریش شما را به مناطق مختلف تهران خواهند رساند. خطوط متعدد تاکسی تجریش به سمت میدان آزادی و غیره، آماده هستند تا جابه‌جایی مسافران را انجام دهند.
تاریخچه بنا و حرم امامزاده صالح
امامزاده صالح را از قدیمی‌ترین بنا‌های شهر تهران می‌دانند. به‌احتمال زیاد در دوره ایلخانان مغول یعنی سال ۷۰۰ هجری قمری بنای امامزاده ساخته شده است. البته اطلاعات چندان دقیقی در مورد سازنده بارگاه در دست نیست. در کتب تاریخی این‌گونه آمده که “هلاکو” که از فرزندان فتحعلی‌شاه قاجار بود بنای این امامزاده را شخصا بازسازی کرد. ضمن اینکه کاشی‌کاری‌های انجام شده بر روی گنبد و همین‌طور تغییر دادن درب بنای امامزاده از قسمت ضلع جنوبی به قسمت ضلع غربی از اقدامات شخص “هلاکو” بود. هلاکو برادری به نام شجاع السلطنه داشت که وی نیز حسینیه مسجد و حمام صحن سمت شمال امامزاده را بنا کرد.
شما در قسمت ایوان ورودی حرم امامزاده صالح با یک لوح خشتی مستطیلی روبرو می‌شوید که نام فتحعلی‌شاه قاجار بر روی آن نوشته شده است. قدمت این لوح به سال ۱۲۱۰ قمری تخمین زده می‌شود. همچنین ضریح نقره‌فام و مشبک حضرت امامزاده صالح توسط وزیر امور خارجه اواخر دوران قاجار یعنی “میرزا سعید خان” وقف شد. بعد از حکومت سلسله قاجار، حرم امامزاده صالح تجریش به همان شکل قبلی خود باقی ماند. در سال ۱۳۳۸ نیز یک فرد خیر به نام “حسن فداکار” با هزینه شخصی خود گنبد امامزاده را ترمیم و مجددا آن را کاشی کرد. در سال ۱۳۶۸ گنبد کاملا تخریب شده و مجددا آن را بازسازی کردند. گنبد جدیدالتأسیس از گنبد قبل بزرگ‌تر بود. در نهایت گلدسته‌های این امامزاده نیز در ده ۸۰ در دو طرف گنبد قرار گرفتند و فضای داخلی رواق‌ها همگی آینه‌کاری شدند.
معماری بنای امامزاده، معماری بارگاه
درست همانند سایر امامزاده‌ها، گنبد و گلدسته بارگاه امامزاده صالح تهران نیز به رنگ فیروزه‌ای مزین شده‌اند. کاشی‌هایی که با نقوش هندسی روی گلدسته و گنبد خودنمایی می‌کنند، ترکیبی از رنگ، طرح و نور هستند که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره خواهند کرد. معماری بنای امامزاده صالح با دیوار‌های ضخیم، طرح‌های چهارگوشه و طاق‌ها به سبک معماری سنتی قرن هفتم و هشتم هجری قمری اشاره می‌کند. برخی بر این باورند که معماری این بنای مقدس ترکیبی از معماری ایران باستان در کنار هنر دست هنرمندان معمار معاصر است.
در سمت ایوان ورودی و در ضلع شمالی امامزاده، ۴ رواق دیده می‌شود. در قسمت ابتدایی امامزاده پیش‌ترها یکی از قبرستان‌های قدیمی شهر تهران واقع شده بود. اما تقریبا از چند سال پیش دیگر اجازه دفن هیچ‌کس در این قسمت داده نشد. حتی با گذشت زمان نیز آثار برجای‌مانده از قبر‌های قدیمی کاملا از بین رفت. در ابتدای امر، اطراف امامزاده را دیوارکشی کرده بودند و یک فضای کاملا محصور داشت. اما طرح توسعه خیابان تجریش اجرا شد و به همین دلیل دیوار‌های قدیمی همگی خراب شدند. جالب اینجاست که امروزه قسمتی از قبرستان به یک بوستان باصفا برای استفاده عموم تبدیل شده است.
فضا و امکانات آرامگاه امامزاده صالح
مساحت تقریبی بقعه امامزاده صالح و بارگاه ایشان در حدود ۳ هزار مترمربع تخمین زده شد. همچنین لقب یکی از بزرگ‌ترین امامزاده‌های کشور ایران به ایشان اختصاص یافت. صحن حرم امامزاده صالح به قسمت‌های مختلفی تقسیم‌بندی شده که برخی از آن‌ها قدیمی هستند. برخی دیگر نیز بعد از انقلاب به این مجموعه ضمیمه شده‌اند. در ادامه بخش‌های مختلف این امامزاده را با هم مرور خواهیم کرد.
ورودی‌های مختلف
حرم مطهر امامزاده صالح تجریش در قسمت غرب، شرق و جنوب، سه ورودی دارد. ورودی شرق و جنوب به بازار تجریش راه داشته و ورودی غرب به سمت ترمینال درون‌شهری تجریش امتداد پیدا می‌کند. شما برای دسترسی به ورودی‌ها باید قسمتی از مسیر را پیاده رفته و سپس از ترمینال یا بازارچه به فضای امامزاده برسید. بازدید از امامزاده صالح هیچ محدودیتی ندارد. در‌های حرم در ۶ماهه ابتدایی سال از زمان اذان صبح تا ساعت ۲۴ شب باز هستند. همچنین در شش‌ماهه دوم سال از زمان اذان صبح تا ساعت ۲۳ شب ورود و زیارت بلامانع است. ضمن اینکه در زمان پاندمی کووید ۱۹ تمام تمهیدات و محدودیت‌ها برای زیارت از این مکان رعایت شده بود. حرم مطهر امامزاده صالح تهران با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی و اعمال محدودیت‌ها از زائران پذیرایی می‌کرد.
محیط و صحن
امامزاده صالح تجریش برای زیارت خانم‌ها ۲ رواق و برای زیارت آقایان نیز ۲ رواق تعبیه کرد. هر ۴ رواق در سال‌های قبل با آینه‌کاری تزیین شده‌اند. همچنین درب‌های میانی تمامی این رواق‌ها و البته محوطه، با دستان هنرمندان منبت‌کار معاصر مزین شده‌اند. بقعه امامزاده صالح در ابتدا یک فضای ۶ متری در ۵/۶ متر بود. اما در حال حاضر این بقعه در حدود ۵۰ متر مساحت داشته و از قدیمی‌ترین سازه‌های بنای امامزاده به‌حساب می‌آید. بد نیست بدانید که ضریح این بارگاه ملکوتی را با استفاده از چوب و نقره و کاملا به شکل مشبک ساخته‌اند.
آرامگاه شهدا و مقبره شهدای گمنام
در حیاط امامزاده صالح مقبره پربرکت شهدای گمنام، شهید فخری‌زاده، چند نفر از قربانیان حادثه ناگوار هواپیمای اوکراینی و شهدای هسته‌ای قرار داده شده است. این مقبره همگی در وسط حیاط و درست مقابل حرم امامزاده صالح هستند. زائران در زمان زیارت از مقبره امامزاده صالح، از بقاع این شهدا نیز دیدن می‌کنند و زیر لب برای آن‌ها با فاتحه و ذکر صلوات طلب آمرزش خواهند کرد.
حیاط بزرگ و حوض میان حیاط امامزاده
حیاط آرامگاه امامزاده صالح دیدنی‌های زیادی دارد. همان‌طور که در قسمت قبل نیز گفتیم مقبره مطهر پنج شهید گمنام در این حیاط و در بدو ورود خودنمایی می‌کند. بعد از بازدید آرامگاه شهدا، به کبوتر‌های زیبای حرم خواهید رسید. این کبوتر‌ها به شکل آزادانه‌ای در تمام صحن پرواز می‌کنند. زائران نیز اجازه دارند که به آن‌ها گندم بدهند. بد نیست بدانید که نذر گندم برای این کبوتر‌ها، یکی از نذر‌های متداول در حرم امامزاده صالح محسوب می‌شود.
یکی دیگر از سازه‌های قدیمی در امامزاده صالح تجریش، حوض آن است. قبل از بازسازی این امامزاده ۲ حیاط برای آن در نظر گرفته شده بود. حیاط بزرگ‌تر یک حوض داشت که آب حوض از قناتی که در سر پل تجریش قرار داشت تأمین می‌شد. بعد از حوض نیز آب را به سمت باغ‌های تجریش سرازیر می‌کردند. متأسفانه این قنات نیز همانند دیگر قنات‌های تهران در سال‌های اخیر خشک شد. در کنار این حوض یک وضوخانه و پاشوی نیز قرار گرفته بود که امکان وضو گرفتن برای زائران را فراهم می‌کرد. امروزه حوض بازسازی شده و در اطراف آن یک وضوخانه برای وضو گرفتن آقایان و همچنین شیر‌های آب برای آشامیدن تعبیه شده‌اند.
سرویس‌های بهداشتی
سرویس‌های بهداشتی صحن همگی در پشت محوطه اصلی قرار دارند. اگر نیاز به استفاده از آن‌ها را داشتید باید از خروجی پشت حرم استفاده کنید. از پله‌ها پایین رفته و سپس با دنبال‌کردن تابلو‌های راهنما، وارد سرویس بهداشتی شوید. هر دو سرویس زنانه و مردانه کاملا بهداشتی بوده و در محوطه‌های مجزایی با سرویس‌های فرنگی و ایرانی، محل پاشویه و وضوخانه در خدمت زائران هستند.
زیارت‌نامه امامزاده صالح
در بقعه متبرکه امامزاده صالح همانند دیگر بقاع متبرکه، یک زیارت‌نامه قرار داده شده است. این زیارت‌نامه مخصوص شخص ایشان است. در بدو ورود زائران و مجاوران برای اذن دخول به این حرم مطهر و زیارت حرم امامزاده صالح، می‌توانند زیارت‌نامه قرار گفته در صحن را قرائت کنند.
چنار کهن‌سال محوطه امامزاده صالح
محوطه امامزاده صالح علیه‌السلام تا مدت‌های طولانی میزبان کهن‌سال‌ترین درخت چنار ایران بود. این چنار را به‌عنوان نماد شمیرانات می‌شناختند و به حد و اندازه‌ای بزرگ بود که سایه هرکدام از شاخه‌های آن قسمت وسیعی از حیاط امامزاده را می‌پوشاند. این سایه‌ها محل استراحت زائران و عبادت‌کنندگان امامزاده صالح تهران بودند. برخی از افراد قدیمی بر این باورند که استادان مکتب‌خانه‌ها، کلاس‌های خود را در زیر سایه این چنار برپا می‌کرده‌اند. قدمت این درخت چنار معلوم نیست؛ اما آن را در لیست میراث‌فرهنگی ایران ثبت کرده‌اند. محیط تنه درخت چنار تا ۱۵ متر است و هرکدام از شاخه‌های آن دقیقا به‌اندازه یک درخت چنار قطر دارند.
این درخت یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری امامزاده صالح محسوب می‌شود. البته بعد از خشک‌شدن قنات منطقه تجریش قسمتی از قنات که در امامزاده وجود داشت نشست کرده است. همین موضوع باعث شد تا درخت چنار آسیب ببیند. ضمن اینکه بعد از حادث شدن سیل در منطقه تجریش، طرح‌های متنوع و جدیدی برنامه‌ریزی شد که درخت چنار دقیقا در وسط این طرح‌ها قرار گرفته بود. به همین دلیل میراث‌فرهنگی دستور داد تا این درخت چنار را قطع کنند. پس شبانه درخت چنار را قطع کردند و درخت چنار طلوع فردا را ندید. به این راحتی درختی باعظمت در طول یک شب، تنها به یک خاطره تبدیل شد.
جاذبه‌های گردشگری حوالی امامزاده
بارگاه امامزاده صالح جاذبه‌های گردشگری فراوانی در اطراف خود دارد، برخی از این جاذبه‌ها تنها چند دقیقه و آن هم با پای پیاده با امامزاده صالح فاصله دارند. اگر شما به تهران سفر کردید، توصیه می‌کنیم که حتما یک روز را به بازدید از جاذبه‌های گردشگری اطراف امامزاده صالح اختصاص دهید در ادامه ما قصد داریم تا شما را با این جاذبه‌های بی‌نظیر آشنا کنیم.
بازار بزرگ تجریش
بازار‌ها در هر شهری، رگه‌های زندگی محسوب می‌شوند. یکی از جذاب‌ترین دیدنی‌های تهران هم بازار تجریش است که به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین بازار‌های ایران شناخته می‌شود. بازار تجریش همانند هر بازار سنتی دیگری از مسیر‌های تودرتو تشکیل شده است. هر راسته بازار به یک صنف تعلق‌گرفته که دراین‌بین بازار میوه‌فروشان تجریش شهرت فراوانی دارد. شما در این بازار می‌توانید هر نوع میوه‌ای را که می‌خواهید و در هر فصلی از سال تهیه کنید. بازار تجریش درست در کنار امامزاده صالح تهران قرار گرفته و ۲ عدد از ورودی‌های امامزاده به این بازار ختم می‌شوند.
مرکز خرید ارگ
مرکز خرید ارگ که یکی از مراکز خرید تهران محسوب می‌شود در ۵ طبقه تجاری و ۵ طبقه پارکینگ طراحی شده است. در این پاساژ که به عبارتی یک مرکز تفریحی محسوب می‌شود امکانات فراوانی مانند بام سبز، کافه و رستوران، آمفی‌تئاتر و فودکورت تعبیه شده است. این پاساژ دقیقا در قسمت شمال میدان تجریش و در بخش ابتدایی خیابان سعادت‌آباد قرار گرفته است. از امامزاده صالح تا این پاساژ تنها به ۱۰ دقیقه پیاده‌روی احتیاج دارید.
مرکز خرید قائم
پاساژ قائم دومین مرکز خرید دیدنی در اطراف امامزاده صالح است. این پاساژ همسایه دیواربه‌دیوار بازار تجریش بوده که اصناف مختلفی در آن فعال هستند. اگر زمان زیادی برای گشتن و خریدکردن ندارید به شما توصیه می‌کنیم حتما به پاساژ قائم سر بزنید.
مرکز خرید تندیس
پاساژ تندیس از دیگر مراکز خرید نزدیک به امامزاده صالح است که در آن محصولات متنوعی مانند لوازم آرایشی بهداشتی، لباس‌های مردانه و زنانه، کیف و کفش، اکسسوری و دیگر کالا‌ها عرضه می‌شوند. در این مرکز خرید ۴ طبقه، بعد از گشت‌وگذار و خرید مفصل به‌راحتی می‌توانید در کافه و رستوران استراحت کرده و انرژی ازدست‌رفته را بازگردانید. همچنین در این مرکز خرید پارکینگ، سرویس بهداشتی، آسانسور، پله‌برقی، اتاق سیگار و مسیر‌های دسترسی مخصوص برای معلولان تعبیه شده‌اند. این مرکز خرید در خیابان غلام جعفری و در میدان تجریش قرار دارد که فاصله آن تا امامزاده صالح تنها ۱۰ دقیقه است.
خیابان باشکوه ولیعصر
خیابان ولیعصر تهران که با نام طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه شناخته می‌شود، مزین شده به ۲ ردیف چنار زیبا در طرفین که سال‌هاست همانند کهنه سربازان به عابران پیاده و سواره، سلام نظامی می‌دهند. در خیابان ولیعصر دیدنی‌های زیادی وجود دارد. مراکز خرید، کافه‌ها و رستوران‌ها و حتی جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی متعدد؛ سینما آفریقا، سینما قدس، سینما استقلال، باغ فردوس، تئاتر شهر، موزه سینما، پارک ساعی و کاخ مرمر تهران همگی در این خیابان مستقر هستند.
خیابان ولیعصر از قسمت میدان راه‌آهن و در جهت جنوب شهر تهران آغاز شده و در انتها به شمال تهران یا میدان تجریش می‌رسد. این خیابان از مسیر‌های اصلی و تقاطع‌های متعددی در شهر تهران عبور می‌کند. به همین دلیل آن را یکی از شاهراه‌های اصلی پایتخت می‌دانند. اگر تمایل داشتید که از امامزاده صالح خود را به خیابان ولیعصر برسانید، بهترین انتخاب ماشین شخصی یا وسایل حمل‌ونقل عمومی است. به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌کنیم که این مسیر را پیاده طی کنید؛ چون فاصله زیاد آن بدون شک شما را خسته خواهد کرد.
کاخ سعدآباد
در سفر خود به تهران و در بازدید از جاذبه‌های گردشگری اطراف امامزاده صالح تجریش، کاخ سعدآباد را فراموش نکنید. گنجینه‌ای مصور از تاریخ معاصر ایران که در دوران حکومت پهلوی یک مرکز حکومتی بوده است. امروزه این کاخ به‌عنوان موزه برای عموم قابل بازدید است. درست در محدوده کاخ سعدآباد ۱۸ بنای بزرگ و کوچک ساخته شده که قدمت بعضی از این بنا‌ها به دوره قاجار اشاره دارد. همچنین شمس‌العماره از جمله مشهورترین بنا‌های مجموعه بوده که در کاخ سعدآباد قرار دارد. فاصله کاخ سعدآباد تا امامزاده صالح ۲ کیلومتر تخمین زده شده که شما تنها با ۲۰ الی ۳۰ دقیقه پیاده‌روی می‌توانید خود را به کاخ سعدآباد برسانید. این کاخ ۲ درب دارد. درب امامزاده صالح که در منطقه زعفرانیه قرار گرفته و نزدیک‌تر است. درب دوم هم در میدان دربند واقع شده است.
باغ‌موزه هنر ایرانی
و در آخر باغ‌موزه هنر‌های ایرانی که در آن می‌توانید تاریخ ایران را نظاره‌گر باشید، خصوصا تاریخ دوران حکومت قاجار و پهلوی! عمارت باغ‌موزه هنر، معماری بی‌نظیر و عجیبی دارد که چشمان هر بیننده‌ای را چند ثانیه به خود خیره خواهد کرد. عمارت اصلی در میان یک باغ قرار گرفته که وسعت این باغ یک هکتار است. البته این موزه به‌اندازه سایر باغ‌های ایرانی بزرگ نیست. اما در حد و اندازه خود یک جاذبه بی‌نظیر گردشگری در تهران محسوب می‌شود. در این موزه نگارخانه و کافی‌شاپ قرار دارند. به‌علاوه ماکت‌های متعددی از بنا‌های تاریخی ایران به نمایش گذاشته شده‌اند. فاصله باغ‌موزه تا امامزاده صالح ۵/۱ کیلومتر است که به‌راحتی و با پیاده‌روی کوتاه‌مدتی می‌توانید خود را به آن برسانید.
بهترین زمان سفر به تهران
شهر تهران در هر فصلی از سال، زیبایی و شکوه خود را دارد. اگر در فصل‌های بهار و تابستان به تهران سفر کنید با شهری سبز و پرطراوت روبرو خواهید شد. اگر در فصل‌های پاییز و زمستان عازم تهران باشید، بدون شک برگ‌های زرد و نارنجی درختان چنار و دانه‌های برف، به پیشواز قدوم شما خواهند آمد. درهرحال اگر قصد سفر به این شهرفرنگ را داشتید سرویس بلیت سفر اسنپ به‌راحتی می‌تواند شما را راهی این شهر هزار رنگ کند.
دیدگاهتان را بنویسید