مسجد امام اصفهان از جمله آثار بی‌نظیر این شهر است که یک مجموعه کامل از معماری ایرانی را در اعصار مختلف به رخ بیننده می‌کشد. مسجد شاه عباس صفوی، مسجد شاه و مسجد سلطانی که در حال حاضر آن را با نام مسجد امام می‌شناسیم. شاهکاری که در زمان صفویه ساخته شد و از مشهورترین و خوش منظرترین دیدنی‌های شهر اصفهان است. شاهکاری بی‌مانند و تکرار نشدنی از معماری مثال‌زدنی قرن ۱۱ هجری که در دی ماه ۱۳۱۳ به عنوان یکی از آثار ملی در این فهرست به ثبت رسید.
مکان یابی مسجد امام اصفهان
مسجد امام اصفهان در قسمت جنوبی میدان با عظمت و زیبای نقش جهان قرار گرفته‌است. این بنا درست در محدوده دولتخانه صفوی است. بنایی که در مجاورت سایر بناهای صفوی مانند مسجد شیخ لطف الله و عالی قاپو جانمایی شده‌است. ورودی اصلی مسجد امام در ضلع جنوبی نقش جهان است و ورودی‌های دیگر آن برای دسترسی آسان‌تر مردم، در محله‌هایی که مسجد را احاطه کرده‌اند، قرار دارد. برای دسترسی داشتن به میدان بزرگ نقش جهان اصفهان هم شما به راحتی می‌توانید با خودرو ، وسایل نقلیه عمومی یا تاکسی اینترنی اصفهان خود را به این شاهکار معماری صفوی برسانید.
مسجد امام اصفهان و تاریخچه پر فرازونشیب آن
مسجد امام اصفهان شاهکار تاریخی دوران صفوی، هم به لحاظ معماری با اصالت بوده و هم به لحاظ زیبایی‌ها و تزئینات داخلی به شدت مورد توجه قرار گرفته‌است. این مسجد دقیقا به فرمان شاه عباس صفوی اول در سال ۱۰۲۰ هجری قمری برای زیباتر کردن میدان نقش جهان ساخته شد. نمونه‌ای زیبا از حجاری و هنر کاشی کاری ایرانی که در قرن یازدهم به زیبایی تمام آن را بنا کردند. تمام شدن تزیینات و الحاقات دیگر مسجد همگی در دوره جانشینان شخص شاه عباس اول انجام شده است.
این مسجد را در کتب مختلف با نام “مسجد جامع عباسی” و “مسجد جامع جدید عباسی” نیز یاد کرده‌اند. جالب است بدانید این مسجد از ثروت و دارایی خالص شاه عباس ساخته شد و ثواب آن به اجداد ایشان هدیه گردید. معمار این بنا “استاد علی اکبر اصفهانی” و همینطور ناظر ساخت آن “محب علی بیکالله” بوده‌است. کتیبه‌های این مسجد نیز متعلق به خطاطان معروف و سرشناس دوران صفویه است.
معماری مسجد امام اصفهان
معماری این بنا که یکی از عناصر مهم در شهر اصفهان به حساب می‌آید، توانسته‌است جایگاه خاصی در معماری و شهرسازی به این اثر ببخشد. نقش کلیدی مساجد در گذشته و همینطور جانمایی آن‌ها در کنار معابر و بازار و از زاویه دیگر، توجه حاکمان اسلامی به عنصر مسجد در جامعه، سبب شده‌است که مساجد به عنوان یک نشانه شهری مهم مطرح باشند. این موضوع در مورد مسجد امام اصفهان نیز صادق است.
ترفندهای مختلف به کار رفته در معماری مسجد امام اصفهان
شاید برایتان جالب باشد بدانید در زمان ساخت مسجد، درست در میان محور سردر که در مقابل میدان نقش جهان واقع شده، یک زاویه به وجود آمده‌است. به عبارتی مسجد امام اصفهان، رو به جنوب غربی است اما حدودا رو به جنوب است. در این بنا قسمت ایوان جنوبی بعد از هشتی را به گونه‌ای چرخانده و قرار دادند که از میان هشتی به راحتی می‌توان میان سرای مسجد را رویت کرد، اما نمی‌توان به آن وارد شد. شما باید از دو دالان در گرداگرد ایوان عبور کنید تا به میانسرا برسید.
مسجد امام اصفهان یک مسجد چهار ایوانی است و شما در دو گوشه جنوب غرب و جنوب شرق آن دو مدرسه با نام‌های سلیمانیه و ناصری را مشاهده خواهید کرد. گنبد مسجد دو پوسته گسسته است و پوشش زیرین گنبد، دو پوسته یا آهیانه آن‌ها، یک گنبد صبویی است. این مسجد به دلیل داشتن دهانه گنبدی نزدیک به ۲۰ متر، یکی از گنبدهای مهم دو پوش به حساب می‌آید. یکی از جاذبه‌های مسجد این است که اگر در مرکز گنبد جنوبی آن بایستید صدای شما به وضوح منعکس می‌شود. ارتفاع این گنبد از سطح زمین معادل ۵۲ متر بوده و مناره‌های داخلی آن ۴۸ متر ارتفاع دارند. همچنین ارتفاع مناره‌های سردر نیز معادل ۴۲ متر است. از دیگر ویژگی‌های این مسجد استفاده از قطعات سنگ یکپارچه است.
کاشی کاری مسجد امام اصفهان
یکی از زیباترین کاشی کاری‌های سنتی و تکرار نشدنی ایران در اصفهان و درست در سردر مسجد امام قرار گرفته‌است. این سردر با استفاده از کاشی معرق و هفت رنگ ساخته شده و قوس اصلی در قسمت ورودی به وسیله ۳ ردیف ممتد مارپیچ آبی روشن، قاب گرفته شده‌است. از قسمت داخلی نیز گلدان‌هایی مرمرین که حجاری شده‌اند تمامی این قاب را احاطه کرده‌اند. همچنین قاب‌های متعدد نیم گنبد با طرح پیچک و ستارگان نیز گلدان‌ها را تزیین کرده‌اند. در قسمت بالا خانه و درست بر روی سردر مسجد نیز یک کاشی قاب شده معرق با نقش دو طاووس سبز روبروی یکدیگر قرار گرفته‌است که در سنت مردمان ایران زمین “طاووس” نمادی از ابدیت به شمار می‌آید.
یک مسجد برای روایتی بلند از تاریخ
مسجد امام اصفهان همان شاهکار متفاوت و خارق‌العاده‌ای است که در سفر به نصف جهان، اصفهان و بازدید از میدان تاریخ نقش جهان، بدون اراده به سمت آن خواهید رفت و بازدید از آن را با شگفتی انجام خواهید داد. بنایی بی‌مانند و تاریخی که سالهاست مورد بی‌مهری قرار گرفته‌است اما همچنان با غرور و در نهایت عظمت، بر نگین انگشتری اصفهان و ایران مانند دیگر بناهای تاریخی کشور، می‌درخشد.
سوالات متداول
- مسجد امام اصفهان در کدام قسمت از این شهر اقع شده‌است؟
مسجد امام اصفهان در میدان نقش جهان و در ضلع جنوبی این میدان جانمایی شده‌است.
- این مسجد در دوران کدام پادشاه پایه‌گذاری و ساخته شد؟
مسجد امام اصفهان در دوران شاه عباس اول پایه‌گذاری شد اما در دوران جانشینان ساخت آن به پایان رسید.
- آیا مسجد امام اصفهان نام‌های دیگری هم داشته‌است؟
بله. نام‌های دیگر مسجد امام اصفهان شامل مسجد جامع عباسی، مسجد جامع جدید عباسی است.
دیدگاهتان را بنویسید