بدون شک همه ما در طول زندگی، با زخم‌ها، بریدگی‌ها، خراش‌ها، کوفتگی‌ها و مشکلاتی روبرو شده‌ایم که در حین انجام کار، فعالیت، ورزش و غیره پیش آمده است.
درد و خونریزی از اتفاقات شایعی محسوب می‌شوند که بعد از این حوادث برای ما رخ می‌دهد. اولین عکس‌العمل، حفظ خونسردی است و بعد از آن باید هر طور که شده است، جلوی خونریزی و درد گرفته شود. ما در این مطلب قرار است بهترین درمان خانگی زخم و آسیب‌های جسمانی را برای شما شرح دهیم.
این درمان‌ها خانگی هستند، اما اگر کمی هوشیار و خلاق باشید حتی در طبیعت یا محل کار نیز می‌توانید از این درمان‌ها استفاده کنید.
زخم و تعاریف آن
زخم به عبارتی، از هم گسیختگی و باز شدن بافت پوست است. اتفاقی که ممکن است به واسطه کوچک‌ترین و بی‌اهمیت‌ترین برخورد با سطوح خارجی به وجود آید.
توضیح آن چندان سخت نیست؛ چون بدون شک همه ما حداقل یک‌بار با این اتفاق روبرو بوده‌ایم. بیشتر افراد در مقابل زخم‌های کوچک، رویکرد خود درمانی را پیش می‌گیرند؛ البته زخم‌ها عارضه‌های خطرناک و پیچیده‌ای نیستند؛ اما گاهی اوقات نیز می‌توانند ما را با مشکلات بزرگی روبرو کنند.
اگر زخم‌ها به خوبی درمان نشوند، منجر به عفونت، اگزما، پسوریازیس و مشکلات دیگری می‌شوند. انواع زخم‌ها نیز بر همین اساس به دو نوع زخم بسته و زخم باز دسته‌بندی می‌شوند؛ اما درمان آن‌ها تفاوتی با یک‌دیگر ندارند. در ادامه بیشتر در مورد انواع زخم‌ها و نحوه درمان آن‌ها با شما صحبت خواهیم کرد.
انواع مختلف زخم‌ها
در علم پزشکی دسته‌بندی‌های مختلفی برای زخم‌ها وجود دارد؛ اما درصد بیشتری از افراد زخم‌ها را در دو دسته باز و بسته می‌شناسند؛ با این حال بد نیست بدانید که زخم بستر، زخم جراحی، زخم دیابت، زخم تروماتیک و زخم‌های هموروئید از انواع دیگر زخم‌ها هستند.
ما در این مطلب قصد داریم تا در مورد دو نوع زخم معمول یعنی زخم‌های باز و زخم‌های بسته با شما صحبت کنیم و درمان خانگی زخم را برای شما شرح دهیم.
زخم باز چیست؟
زخم باز اصطلاحاً به جراحتی گفته می‌شود که موجب آسیب به بافت پوست بدن خواهد شد. به طور کلی همه افراد این جراحت را تجربه کرده‌اند. خفیف‌ترین جراحت را در خانه مشاهده کرده‌ایم که به واسطه یک چاقوی آشپزخانه یا میوه‌خوری برای ما ایجاد شده است.
علاوه بر آن سقوط کردن، برخورد با اجسام نوک تیز و تصادفات رانندگی از جمله عوامل دیگری هستند که موجب ایجاد زخم باز می‌شوند؛ البته افرادی که در اثر تصادفات شدید چه در خانه و در بیرون از خانه دچار جراحت‌های عمیق می‌شوند، باید هرچه سریع‌تر به مراکز درمانی مراجعه کنند. این موضوع زمانی ترسناک است که خونریزی شما بیشتر از ۲۰ دقیقه طول بکشد.
در حالت کلی ما چهار نوع زخم باز داریم. ساییدگی، پارگی، جداشدگی و سوراخ‌شدگی از جمله زخم‌های باز هستند. در ادامه هرکدام را برای شما شرح خواهیم داد.
- پارگی
به یک شکاف عمیق گفته می‌شود که بر اثر پاره شدن پوست پیش می‌آید. اجسام نوک تیز مانند ابزار صنعتی، چاقوها و غیر موجب ایجاد پارگی می‌شوند. اگر این پارگی عمیق باشد، شما خونریزی ممتد و طولانی را تجربه خواهید کرد.
- سوراخ‌شدگی
در اثر برخورد با اجسام بلند و تیز مانند میخ، سوزن، ناخن و غیره در پوست ایجاد و موجب سوراخ شدن پوست و بافت آن می‌شود؛ حتی گلوله‌های اسلحه نیز می‌تواند این نوع زخم را ایجاد کند.
سوراخ‌شدگی خونریزی طولانی و زیادی دارد و اگر عمیق باشد، قادر است به بافت‌های داخلی بدن نیز آسیب بزند. حتی اگر این سوراخ ایجاد شده کوچک باشد، فرد باید برای جلوگیری کردن از بروز عفونت به مراکز درمانی مراجعه کند و واکسن کزاز بزند.
- ساییدگی
بر اثر کشیده شدن پوست بر سطوح زبر و خشن ایجاد می‌شود. برای مثال اگر پوست بدن شما روی آسفالت کشیده شود، موجب ایجاد زخم باز یا ساییدگی خواهد شد. این زخم در حالت کلی فاقد خونریزی است؛ اما برای این‌که عفونت نکند، باید مرتباً سطح آن را تمیز کند.
- جداشدگی
این نوع زخم باز نیز به واسطه جدا شدن یک قسمت از پوست یا بافت بدن ایجاد می‌شود. در زمان رانندگی و بروز تصادفات شدید، تیراندازی‌ها، انفجارها، کار کردن با دستگاه‌ها و وسایل صنعتی، حتی در منزل و در زمان خرد کردن مواد غذایی ممکن است پیش بیاید. خونریزی که بر اثر جداشدگی ایجاد می‌شود، بسیار سریع، سنگین و خطرناک است.
درمان زخم باز و پانسمان آن
برای پانسمان کردن زخم باز در خانه اگر خونریزی شما زیاد نباشد، باید اول محل زخم را شست‌وشو دهید و سپس آن را ضدعفونی کنید. تمام آلودگی‌ها باید از سطح زخم شما برداشته شوند؛ همچنین سطح زخم را کمی فشار دهید تا از خونریزی و تورم آن جلوگیری کنید.
برای پانسمان کردن حتما باید گاز استریل داشته باشید. قبل از شروع پانسمان حتما زخم را کاملا ضدعفونی و خشک کنید تا با مشکلات بدی روبرو نشوید. برای درمان خانگی زخم در ادامه بعد از پانسمان کردن باید این پانسمان را روزانه تعویض کنید. بعد از تعویض نیز باید پانسمان را در کیسه فریزری پلاستیکی بگذارید و درون زباله سطل زباله بیندازید.
زخم شما در صورت کوچک بودن، بدون شک نیاز به پانسمان ندارد و سریع بهبود پیدا می‌کند. سعی کنید که پانسمان‌های زخم‌ها را همیشه تمیز و مرتب نگه دارید و قبل از تعویض پانسمان نیز دست‌های خود را با دقت بشویید.
زخم شما باید در مدت زمان حداقل پنج روز کاملا خشک و تمیز بماند. از طرفی دیگر سعی کنید که در دوران نقاهت و بهبود زخم، بیشتر استراحت کنید. اگر درد داشتید می‌توانید از مسکن‌هایی مانند استامینوفن استفاده کنید.
نکته مهم این است که تحت هیچ شرایطی نباید از آسپرین برای تخفیف درد استفاده کنید. این دارو ممکن است زمان خونریزی زخم باز شما را طولانی کند؛ حتی اگر زخم شما ورم کرد یا تاول زد، حتماً از یخ استفاده کنید. در نهایت زخم خود را در معرض نور خورشید و تابش مستقیم آفتاب قرار ندهید.
درمان خانگی زخم باز
برای زخم‌هایی که کوچک هستند می‌توانید از روش‌های درمانی زیر در خانه استفاده کنید.
- خمیر التیام‌بخش زردچوبه
زردچوبه به دلیل حضور کورکومین به راحتی می‌تواند التهاب زخم شما را کم کند و آن را بهبود بخشد. برای این کار کافیست که کمی زردچوبه را با آب گرم مخلوط و یک خمیر ادویه‌ای زرد و خوش‌رنگ تهیه کنید؛ سپس به آرامی آن را روی زخم خود قرار دهید. بعد از آن، محل زخم خود را به وسیله یک گاز استریل پانسمان کنید.
- گیاه آلوئه‌ورا
گیاه درمان‌گر آلوئه‌ورا از خانواده کاکتوس‌ها محسوب می‌شود. خاصیت‌های درمانی فراوانی دارد و اولین خاصیت آن کاهش التهاب است؛ به همین دلیل برای جلوگیری از ملتهب شدن پوست شما در زمان آسیب و زخم، نقش موثری دارد. برای این کار کافیست یک لایه نازک از آلوورا را روی زخم خود بمالید و سپس گاز استریل مرطوب شده را روی زخم قرار دهید.
- روغن همه‌کاره نارگیل
تعجب نکنید! روغن همه‌کاره نارگیل گلیسیریل لورات بسیار زیادی دارد که می‌تواند به سرعت روند بهبود زخم شما را افزایش دهد؛ به همین منظور از روغن نارگیل می‌توانید برای درمان خانگی زخم‌های خود استفاده کنید. روغن نارگیل اسیدهای چرب فراوانی دارد که ضد میکروبی هستند و به سرعت و بدون ایجاد عفونت کردن می‌توانند زخم شما را درمان کنند.
- گیاه سیر
در نهایت شما می‌توانید با استفاده از سیر، زخم خود را ضدعفونی و آن را به راحتی درمان کنید. سیر آلیسین دارد که ضد التهاب، ضد میکروب و در درمان زخم‌ها موثر است. بر اساس مطالعاتی که در سال ۲۰۱۸ روی گیاه سیر انجام دادند، مشخص شد که استفاده کردن از پماد حاوی سیر می‌تواند تا ۳۰ درصد سیر رشد کردن سلولی را در مقایسه با استفاده از وازلین، بهبود می‌بخشد و بهتر انجام می‌دهد.
الزامات معمول برای درمان زخم‌ها
به طور معمول برای درمان خانگی زخم باز، محصولات متنوعی مانند گاز استریل، چسب زخم، بانداژ و غیره وجود دارد. بهتر است که تمام این اقلام را در منزل داشته باشید و آن‌ها را در یک جعبه کوچک نگهداری کنید. این کار کمک می‌کند تا در زمان بروز حادثه، بدون فوت وقت از آسیب‌های بیشتر و خونریزی محل جراحت جلوگیری کنید.
شرط لازم زخم باز برای مراجعه به پزشک
به طور کلی زخم‌های بازی که در منزل ایجاد می‌شوند، عموماً بدون خطر است و به راحتی درمان خواهند شد؛ اما گاهی اوقات لازم است که ما بدون اتلاف وقت برای درمان مشکلات خود به پزشک مراجعه کنیم. پزشک ابتدا سطح آسیب دیده را تمیز، سپس آن را بی‌حس می‌کند و با بخیه، چسب زخم یا سایر لوازم مورد نیاز، زخم ما را پانسمان خواهد کرد؛ همچنین اگر زخم شما سوراخ‌شدگی یا بریدگی‌های عمیق داشته باشد، حتماً باید واکسن کزاز را تزریق کنید.
در ادامه به شما خواهیم گفت که در صورت بروز چه مشکلاتی، لازم است که به پزشک مراجعه شود.
- بروز زخم‌های عمیق با عمق بیشتر از ۲ سانتی‌متر؛
- عدم توقف خونریزی با فشار دادن مستقیم؛
- ادامه‌دار بودن خونریزی بیشتر از مدت زمان ۲۰ دقیقه؛
- خونریزی‌های ناشی از تصادفات شدید و وحشتناک؛
- زخم‌هایی که به واسطه له شدگی و یا سوختگی‌های شدید ایجاد شده‌اند؛
- زخم‌هایی که بر اثر گاز گرفتگی حیوانات یا انسان‌ها ایجاد شده‌اند؛
- در نهایت زخم‌هایی که عمیق یا به خاک آلوده هستند و فرد به خاطر نیاورده که آخرین بار، چه زمانی واکسن کزاز را تزریق کرده است.
زخم باز و عوارض و مشکلات آن
درمان خانگی زخم، سریع و راحت است؛ اما بد نیست که بدانید زخم‌های باز عوارض و مشکلاتی نیز با خود دارند. بروز تصادفات شدید موجب پارگی‌های عمیق و خونریزی‌های وحشتناک می‌شود و حتی امکان بروز عفونت نیز وجود دارد؛ به همین دلیل هرچه سریع‌تر باید برای درمان این زخم‌ها اقدام و به پزشک مراجعه کنید. اگر شما نتوانستید با فشار مستقیم دست، خونریزی را قطع کنید، یعنی با مشکل خطرناکی روبرو شده‌اید که هر چه سریع‌تر باید به آن رسیدگی کنید.
در صورت بروز علائم زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- افزایش یافتن ترشحات؛
- تب بالاتر از دمای ۳۸ درجه برای مدت زمان بیشتر از ۴ ساعت؛
- زخم‌هایی که بهبود پیدا نمی‌کنند؛
- توده‌های تحریک‌پذیری که در زیر بغل و کشاله ران ایجاد می‌شوند؛
- عفونت کردن بافت گوشت؛
- گرفتگی عضلات؛
در این صورت پزشک مایع درون زخم را خالی می‌کند و اگر زخم شما با عفونت روبرو شده باشد، آن را به وسیله آنتی‌بیوتیک درمان می کند.
در برخی از موارد که شما با جراحت شدید مربوط به بافت روبه‌رو هستید. ممکن است بافت‌هایی که عفونت کرده‌اند، نیاز به جراحی و خارج کردن آن‌ها از بدن داشته باشند.
تفاوتی ندارد که زخم شما کوچک باشد یا بزرگ؛ در هر حال باید به سرعت عکس العمل نشان دهید. برخی از زخم‌ها در منزل قابل درمان هستند و می توانید با استفاده از پمادهایی که آنتی بیوتیک دارند، آن‌ها را درمان کنید.
در این بین استفاده از سیر، روغن نارگیل، زردچوبه و آلوئه‌ورا درمان شما را تسریع می‌کند؛ اما اگر زخم شما عمیق بود یا خونریزی زیادی داشتید، توصیه می‌کنیم که از آن به مراکز درمانی مراجعه کنید.
زخم‌های بسته
زخم بسته بر اثر ضربه‌هایی که پوست بدن را برش یا خراش نمی‌دهند، ایجاد می‌شود. این زخم‌ها به دلیل آسیب‌هایی مثل صدمه‌ها یا فشارهای فیزیکی ایجاد می‌شوند. در این زخم‌ها، پوست شما سالم است، اما اندام‌های داخلی مثل ماهیچه‌ها، استخوان‌ها و عضلات، آسیب می‌بیند.
این زخم‌ها به واسطه سقوط کردن اجسام سنگین، تصادفات، ریزش ساختمان یا برخورد به توده‌های اطراف ما ایجاد می‌شوند.در این زخم پوست شما کاملاً سالم، اما بافت زیرین آن آسیب دیده است.
این زخم‌ها را به صورت کلی بعد از جراحی کردن با بخیه یا منگنه بسته و درمان می‌کنند. زخم‌های بسته شامل آسیب‌های ایجاد شده بر اثر ضربه، کوفتگی‌ها و هماتوم هستند؛ همچنین آسیب عصبی، تاول‌ها، خونریزی‌های شدید، شکستگی در استخوان و آسیب رسیدن به اندام‌های داخلی از عوارض زخم‌های بسته به حساب می‌آیند.
با تمام این تعاریف اصلی‌ترین و مهمترین مشکل زخم‌های بسته، به وجود آمدن سندروم کمپارتمان است. این سندروم سبب می‌شود تا اندام‌های فوقانی و تحتانی به خصوص بازوها و پاها تحت تاثیر قرار بگیرند و دچار تورم شوند.
شما نمی‌توانید به این بافت‌ها فشار بیاورید چون در اطراف این بافت‌ها و ماهیچه‌ها اعصاب و همینطور رگ‌های خونی حساس و متورم شده‌اند؛ بنابراین افزایش یافتن فشار جریان خون در اندام‌ها را مسدود می‌کند و آسیب جدی به اعصاب و ماهیچه‌های شما خواهد زد. این آسیب‌های وارده گاهی اوقات می‌توانند خطرناک باشند و اندام شما را نابود کنند. در این موارد چاره‌ای به جز قطع کردن آن اندام وجود ندارد.
درمان زخم‌های بسته
در پروسه درمان زخم بسته هدف اصلی مدیریت کردن و کنترل کردن درد است. این کار سبب می‌شود تا شما با التهاب و خونریزی کمتری روبرو باشید.
توصیه اول این است که از کمپرس یخ استفاده کنید. کمپرس را روی سطوح آسیب دیده قرار دهید و تا جایی که امکان دارد آن قسمت از بدن را بدون حرکت نگه دارید. اگر سندروم کمپارتمان برای شما به وجود آمد، باید یک برش طولی در اندام خود ایجاد کنید تا از بروز فشار بیش از حد جلوگیری شود. در این حالت زخم شما طی ۲ روز الی ۳ روز باز می‌ماند که باید با گاز استریل آن را پانسمان کنید.
در ادامه ورم اندام شما کم می‌شود، فشار داخلی کاهش پیدا می‌کند و مشکل به سرعت برطرف خواهد شد. اگر احتمال شکستگی استخوان در اندام شما وجود داشته باشد، اشعه ایکس و رادیولوژی آن را نشان می‌دهند.
چند نکته پایانی برای درمان زخم بسته
به طور کلی اندام شکسته شده گچ گرفته می‌شود و از بروز آسیب‌های بیشتر به آن جلوگیری می‌شود. سونوگرافی، عکس‌برداری، ام آر آی و سی تی اسکن روش‌های دیگری هستند که به راحتی می‌توانند محل دقیق خونریزی داخلی شما را نشان دهند. اگر پوست شما ساییده یا پاره شد، بهتر است از پمادهای آنتی‌بیوتیک که موضعی هستند، استفاده کنید. عضو آسیب‌دیده را بی‌حرکت نگه دارید و برای فعالیت از وسایل کمکی مانند چوب زیر بغل کمک بگیرید. این کار موجب می‌شود تا درد شما افزایش پیدا نکند و آسیب کمتری به اندام وارد شود. همینطور داروهای ضد التهابی، مسکن‌ها و واکسن کزاز برای درمان کردن زخم‌های بسته موثر هستند؛ اما توصیه نهایی ما به شما این است که حتماً برای درمان زخم بسته خود به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید.
زخم‌ها مشکلاتی جدی اما قابل درمان هستند
در این مطلب درباره زخم‌ها، انواع آن‌ها و همینطور درمان خانگی این عارضه با شما صحبت کردیم؛ در هر حال عکس‌العمل اول بعد از بروز چنین مشکلی حفظ آرامش است.
بعد از آن با در نظر گرفتن نکات مهمی که ما در این مطلب به شما ارائه کردیم، سعی کنید به سرعت زخم خود را درمان کنید.
اگر نتوانستید خونریزی زخم را کاهش دهید و آن را التیام بخشید، باید بلافاصله به مراکز درمانی مراجعه کنید؛ اما اگر زخم شما کوچک، سطحی و خون‌یزی آن قابل کنترل بود، به راحتی می‌توانید با درمان خانگی زخم، از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری و زخم خود را در خانه درمان کنید. همچنین می‌توانید برای گرفتن مشاوره و درمان بهتر زخم در خانه از سرویس دکتر اسنپ کمک بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید