یکی از زیباترین جزیره‌های خلیج فارس، جزیره هنگام است که با سادگی و زیبایی طبیعی خود چشم‌ها را خیره و دل‌ها را عاشق کرده‌است. چهره کاملا سنتی و بومی دارد و با طبیعتی وحشی و بکر، دلفین‌هایی مهربان و دوست داشتنی، دریای سرتاسر آبی، کوه‌هایی ساخته شده از آهک، بازاری کمتر دیده شده و نخلستان‌های سر به فلک کشیده یکی از زیبایی‌ها و جاذبه‌های طبیعی جنوب ایران به حساب می‌آید. در این جزیره شما خیابانی نخواهید دید و کمتر با صحنه عبور و مرور ماشین‌ها مواجه هستید. هیاهوی شهر در این جزیره به آرامشی عمیق تبدیل شده و در کنار مردمان خونگرم و مهمان نواز خود، سفری به یادماندنی را برای شما رقم می‌زند.
مشخصات جغرافیایی جزیره هنگام
وسعت جزیره هنگام برابر با ۶/۳۶ کیلومتر است و یک جزیره کوچک با آبادی‌های متعدد به حساب می‌آید. این جزیره در لیست دیدنی‌ها و جاذبه‌های هرمزگان جای داده شده‌است. در قسمت جنوب شرقی قشم واقع شده و تنها ۲ کیلومتر با آن فاصله دارد. به عبارتی جزیره هنگام قسمتی از قشم است و یک دهستان از این شهرستان محسوب می‌شود. مرکز آن نیز “روستای ماشی” یا “هنگام جدید” نام دارد. جزیره‌ای که با ۶ کیلومتر عرض و ۹ کیلومتر طول، ظاهری همانند یک مخروط ناقص دارد. بلندترین قسمت آن با ۱۰۶ متر ارتفاع “کوه ناکس” نام دارد. همچنین ارتفاعات این جزیره همگی از سدیم کربنات یا آهک تشکیل شده‌اند. بلندترین قطر آن که فاصله بین روستای “هنگام جدید” تا “روستای هنگام قدیم” است، ۹ کیلومتر طول داشته و کوتاه‌ترین قطر آن نیز تنها ۵ کیلومتر است. ناگفته نماند که تا بندرعباس ۷۹ کیلومتر یا ۴۳ مایل دریایی و تا قشم ۵۳ کیلومتر یا ۲۹ مایل دریایی فاصله دارد.
مسیر دسترسی آسان به “هنگام “
برای سفر کردن و رسیدن به جزیره هنگام اول باید وارد قشم شوید. برای وارد شدن به قشم نیز ۳ اسکله وجود دارد. اسکله شهید حقانی، اسکله شهید باهنر و بندر پل. اسکله شهید حقانی و شهید باهنر در شهر بندرعباس هستند و بندر پل در شهرستان خمیر واقع شده‌است. از آنجا نیز با قایق‌ها و لنج‌های تندرو می‌توانید خود را به قشم برسانید. البته مسیر هوایی برای دسترسی به قشم نیز وجود دارد که با پروازهای ملی و بین‌المللی می‌توانند شما را به این جزیره زیبا برسانند. همچنین فاصله شهر بندرعباس تا شهر تهران نیز هزار و ۲۶۰ کیلومتر است که می‌توانید آن را با ماشین شخصی، قطار، هواپیما، تاکسی و اتوبوس طی کنید.
بعد از اینکه به قشم رسیدید باید به اسکله شیب دراز یا کندالو بروید. البته فاصله فرودگاه بین المللی قشم نیز تا اسکله کندالو ۱۰ کیلومتر است. بعد از اینکه به اسکله رسیدید باید بلیط تهیه کنید و سوار قایق‌ها شوید. تقریباً ۷ دقیقه تا ۱۰ دقیقه بر روی آب خواهید بود و در آخر قایق‌ها شما را به هنگام می‌رسانند. این قایق‌ها از هر ۲ اسکله و تقریباً از ساعت ۸ صبح تا غروب آفتاب در حال جابجا کردن مسافران و گردشگران هستند. برای دسترسی به ۲ اسکله شیب دراز و کندالو نیز باید از ماشین‌های شخصی و یا تاکسی استفاده کنید. همچنین برای رسیدن به اسکله کندالو دو مسیر وجود دارد. یکی جاده ساحلی جنوبی که دقیقاً هم‌راستا با ساحل امتداد پیدا کرده و مناظر زیبایی را در مقابل چشمان شما به نمایش در می‌آورد. دومین مسیر هم اتوبان قشم به درگهان است که دقیقاً از میانه شهر عبور کرده و بعد از گذشتن از فرودگاه قشم، شمارا به اسکله می‌رساند.
هنگام و هرآنچه که باید از آن بدانید
شاید برایتان جالب باشد که بدانید جزیره هنگام درست در زمان قاجاریه و صفویان به اشغال انگلیس و پرتغال درآمده بود، چرا که همیشه مورد توجه کشورهای دیگر بود. این جزیره که در میان آب‌های نیلگون خلیج همیشه فارس واقع شده، به جزیره قشم و تنگه هرمز بسیار نزدیک است. موقعیتی استراتژیک و خاص دارد که به دلیل ویژگی‌های نظامی و راهبردی، همیشه مورد توجه بوده‌است. انگلیسی‌ها بر این باور بودند که جزیره زیبای هنگام سواحل عمیقی دارد و برای لنگر کشتی‌های آنها مکانی به‌شدت مناسب به حساب می‌آید.
هچنین کارشناسان مختلف نظامی، جزیره بی‌نظیر هنگام را به دلیل اینکه در یک منطقه کاملا استراتژیک نظامی و ژئوپلیتیک قرار گرفته به شدت مورد توجه قرار می‌دادند. البته بریتانیای کبیر با روش‌های متعدد سیاسی تصمیم گرفته بود که در حرف، هنگام را متعلق به ایران اما در عمل با استقرار نیروهای نظامی خود، متعلق به انگلیس بدانند. با تمام کشمکش‌ها و فراز و نشیب‌ها در سال ۱۳۰۷ دولت ایران حاکم بلامنازع جزیره هنگام شد. سه کشتی بزرگ نظامی با نام‌های آذربایجان، پهلوی و گیلان را در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۰۷ از سمت بندرعباس به سمت هنگام روانه کرد تا جزیره را از نیروهای نظامی بیگانه پاک کنند. شاید ندانید که محل‌های متعدد دیده بانی با وجود آسیب دیدگی و تخریب، از جمله آثار بسیار زیبایی هستند که هنوز بقایای آنها در جزیره هنگام دیده می‌شود.
نام‌های دیگر هنگام
جزیره هنگام را در گذشته با نام‌های دیگری مانند “هنجام” و همینطور “هنیام” نیز می‌شناختند. این جزیره زیبا و کوچک در زبان باستان ایران زمین نیز “هنگاما” نام گرفته بود. همچنین در زبان ارمنی نیز به آن “انگام” می‌گفتند. به عبارتی نام جزیره هنگام از دو قسمت “هن” و همینطور “گام” تشکیل شده است به معنای گاه، وقت و زمان.
مناطق بکر و مردمان خوش قلب جزیره هنگام
جزیره هنگام نیز مانند تمام شهرها و شهرستان‌های دیگر کشور ایران از بخش‌های کوچک‌تری تشکیل شده است. در این جزیره ۳ روستا با نام‌های “روستایی هنگام قدیم”، “روستای هنگام نو” و “روستای هنگام غیل” قرار دارند.
- روستای هنگام جدید یا نو: که به نام “هنگام ماشی” نیز از آن یاد می‌شود، مکانی مناسب برای پهلو گرفتن تمامی قایق‌ها به حساب می‌آید. یک روستای شنی که امکانات آن شامل پاسگاه نظامی، اسکله، دفتر پست، مدرسه و کارخانه آب شیرین کن است.
- روستای هنگام قدیم: این روستا که نسبت به روستای هنگام جدید جمعیت کمتری در آن زندگی می‌کنند و در فاصله ۴ کیلومتری از روستای هنگام نو قرار دارد. تعداد زیادی از خانه‌های این روستا خالی از سکنه بوده و بیشتر اهالی نیز با ماهیگیری و همینطور صید کوسه امرار معاش می‌کنند.
- و در نهایت روستای هنگام غیل: که میان روستای هنگام جدید و قدیم گرفته است. محل قرارگیری آن به دلیل موقعیت جغرافیایی خاصی که دارد درون یک دره بوده و به همین دلیل آب زیادی در آن جمع می‌شود. برهمین اساس نام روستا را غیل گذاشته‌اند. جمعیت روستا در حدود ۲۰۰ نفر است و مردمان ساکن آن ترکیبی از اهل تشیع و اهل تسنن هستند. زبان آنها فارسی و عربی است و از جمله محصولات مردمان این روستا غلات است. همچنین باید بدانید که آب این روستا از آب باران و آب چاه تامین می‌شود و مردمان این روستا نیز بیشتر به کشاورزی و صید ماهی مشغول هستند.
در نهایت باید بدانید که اهالی بومی جزیره هنگام همگی از قبیله “آل بو فلاسه” بوده و در حال حاضر در ۱۴۱ خانه و با تعداد ۶۱۵ نفر در این جزیره زندگی می‌کنند. اهالی و ساکنین جزیره تقریباً همگی با هم خویشاوند هستند و شغل غالب آنها پرورش ماهی و میگو، گردشگری و راهنمایی گردشگران، هدایت کردن قایق‌های متعدد مسافران و همینطور حضور در غرفه‌های موجود در بازارچه‌های محلی برای فروش صنایع دستی مردمان این جزیره، است.
سوغاتی‌های جزیره هنگام
شاید برایتان جالب باشد که بدانید جزیره هنگام معادن بسیاری از خاک، نمک و سرب دارد. موقعیت اقتصادی آن در منطقه نیز بسیار عالی بوده و همین امر سبب شده تا ساکنان جزیره از راه‌های گوناگون به راحتی کسب درآمد کنند. البته برخی از بومیان این منطقه به دلیل اختلاف‌های متعدد قومی و قبیله‌ای با ساکنان جزیره قشم، جزیره هنگام را ترک کرده و ساکن کشورهای عربی شده‌اند. اما در هر حال اگر تصمیم گرفتید به جزیره هنگام سفر کنید، بد نیست بدانید که زیورآلات، صنایع دستی، ستاره‌های دریایی، صدف‌ها روغن‌های پرخاصیت و کاربردی محلی مانند روغن کوسه و ادویه جات از جمله سوغاتی‌های این جزیره به حساب می‌آیند.
حیات وحش متنوع و جذاب جزیره هنگام
در جزیره هنگام نیز مانند سایر مناطق ایران حیوانات و گونه‌های جانوری با ارزش، کمیاب و نادری زندگی می‌کنند. برای مثال:
- جبیر که یک آهوی بومی از شبه قاره ایران و هند است و بیشتر در مناطق گرم و بیابانی دیده می‌شود، زیستگاه خود را در این جزیره انتخاب کرده‌است. این گونه شبیه به غزال و آهو بوده اما بدنی ظریف‌تر، لاغرتر و کوچکتر دارد.
- یا خاردم مصری که یک جانور از خانواده سوسمار بوده و در گذشته‌های دور، منبع اصلی تغذیه برای اعراب بادیه نشین به حساب می‌آمده است. همچنان از پوست این حیوان برای تهیه چرم که البته از مرغوبترین نوع آن نیز بوده، استفاده می‌شود.
- همچنین نوع لاک پشت پوزه عقابی که یک جاندار نایاب و بسیار ارزشمند است. این لاکپشت در جزیره هنگام ساکن بوده و وزن آن تقریباً تا ۸۰ کیلوگرم می‌رسد. ضمن اینکه طول تقریبی آن نیز یک متر است.
- همینطور دلفین‌ها که از دیگر گونه‌های جانوری در این جزیره هستند. این جانداران تا اواسط اردیبهشت در این منطقه مانده و بعد از آن به سمت اقیانوس و دریای عمان می‌روند. ۱۳ گونه متنوع از ۴۰ گونه متنوع دلفین‌ها، ساکن خلیج فارس هستند و با حرکات نمایشی خود گردشگران و ساکنان این جزیره را سرگرم می‌کنند.
- و در نهایت گونه‌های مختلف ماهی که در این جزیره شما را مجذوب خود می‌کنند. ماهی‌های رنگارنگ آزاد و رها در کنار مرجان‌ها، خرچنگ‌ها، عروس‌های دریایی و سایر جانداران رنگارنگ زیر آب که برای دیدن آنها کافی است به زیر آب رفته و محو تماشایشان شوید.
امکانات و دیدنی‌های دیدنی جزیره هنگام
جزیره زیبای هنگام با اینکه کوچک است اما دیدنی‌های متنوع و جذابیت‌های فراوانی دارد. برای مثال سواحل هنگام به قدری معروف و خاص هستند که هر بیننده‌ای را برای ساعت‌ها مجذوب خود می‌کنند. سواحل شنی و صخره‌ای که بکر و کاملا دست نخورده هستند و شکوه و عظمت طبیعت را به رخ می‌کشند.
- ساحل نقره‌ای که یکی از مشهورترین و مهم ترین سواحل در جزیره هنگام به حساب می‌آید، سالانه گردشگران زیادی را به سمت خود دعوت می‌کند. درخشش منحصربه‌فرد این ساحل در شب هنگام زیر نور ماه یا در طول روز و در زیر نور خورشید چشمان هر بیننده‌ای را به خود خیره خواهد کرد. البته در سال‌های اخیر گردشگران با جمع کردن خاک این ساحل و به همراه بردن آن، آسیب بسیار زیادی به آن زده‌اند.
- همچنین ساحل کله خماسی که اگر عاشق تفریح و ماجراجویی هستید کاملاً برای شما مناسب است. شما در آب‌های نیلگون این ساحل می‌توانید چند ساعت در آرامش شنا کرده و لذت ببرید. آب‌های این ساحل می‌توانند انرژی از دست رفته شما را برگرداند.
- ساحل خنیزی نیز در سمت شرق جزیره هنگام است و شما به راحتی با شنا کردن می‌توانید تمام موجودات زیر آب را با چشم غیر مسلح ببینید.
- بعد از آن ساحل درخشان و زیبای هنگام که با ماسه‌های جادویی و زیبای خود شمارا سحر می‌کند. خصوصاً در شب هنگام آب این ساحل به دلیل وجود فیتوپلانکتون‌ها، رنگی آبی و نیلگون به خود میگیرد که به این راحتی نمی‌توان از دیدن آن گذشت.
- و در نهایت ساحل خاک سرخ که خاکی قرمز رنگ دارد و آن را با نام ساحل “گِلک” نیز می‌شناسند. از این خاک در صنایع دستی بسیار استفاده می‌شود. همچنین مردمان بومی منطقه این خاک را برای تهیه یک نوع غذای محلی و نان نیز به کار می‌برند. نام این غذا سوراغ است و طعم بی‌نظیری دارد.
بازار زیبا و سنتی هنگام
از جمله دیگر دیدنی‌های جزیره هنگام، بازار سنتی و محلی زیبای آن است که در هر قدم با عطر و بو و دیدنی‌های این جزیره شما را جادو می‌کند. زنان فروشنده با لباس‌های بومی و محلی و با ارائه محصولات متنوع و صنایع دستی جزیره به شما خوش آمد می‌گویند. ضمن اینکه سوغاتی‌های خود را نیز به شما عرضه می‌کنند. یک مکان زیبا و کمتر دیده شده از تعامل مردم خونگرم این جزیره با گردشگران که هم در عطر و رایحه و هم در زیبایی و تصویر، نظیر آن وجود ندارد.
نخلستان‌های سرافراز جزیره هنگام
از دیگر دیدنی‌های کمتر به چشم آمده این جزیره نخلستان‌های دیدنی و محبوب هنگام است که در سفر به جنوب کشور زیاد با آنها روبرو می‌شوید. آرامشی که در این نخلستان‌ها موج می‌زند قلب شما را تسکین می‌دهد. البته اگر به این جزیره و به دیدن نخلستان‌های آن رفتید، حتما به عنوان سوغات خرما نیز تهیه کنید.
تفریحات جذاب و متنوع جزیره هنگام
همانند سایر جزیره‌های موجود در مناطق جنوبی کشور، جزیره هنگام نیز تفریحات بی‌نظیری دارد. بازدید از دلفین‌های مهربان و بسیار بازیگوش، خرید در بازار محلی صنایع دستی، روغن‌ها و ادویه‌ها، شنا کردن در آب‌های همیشه آبی خلیج فارس، طبخ غذا و چشیدن غذاهای لذیذ جنوب ایران در جزیره هنگام و تماشا کردن پرنده‌های بی‌نظیر و نادری مانند “اگرت خاکستری” از جمله دیگر تفریحات و جاذبه‌های جزیره هنگام هستند.
شما می‌توانید در این جزیره غواصی کنید و مناظر زیبا و بی‌نظیر زیر آب را که تنها در تلویزیون مشاهده کرده‌اید، حالا به صورت کاملا واقعی و زنده تماشا کنید. برای غواصی کردن نیاز به مهارت خاصی نیست، ضمن اینکه مربیان ماهر در کنار شما چه مبتدی باشید و چه حرفه‌ای، حضور دارند. همچنین در این جزیره هتل‌ها، رستوران‌ها و اقامتگاههای بومگردی مدرن با امکانات بسیار کاملی در انتظار گردشگران و مسافران هستند. افرادی که ساعاتی نه چندان کوتاه را با انتخاب سفر به جزیره هنگام سپری کرده و برای چند روز هم که شده آرامش را به به جریان زندگی خود تزریق می‌کنند.
زمان مناسب برای سفر به جزیره هنگام
اگر قصد سفر به جزیره هنگام را دارید، باید بدانید که بهترین زمان برای سفر به این جزیره از میانه‌های فصل پاییز تا ابتدا یا اواسط اردیبهشت است. البته اگر تصمیم دارید دلفین‌ها را تماشا کرده و از دیدن آنها لذت ببرید، بهتر است ماه‌های آذر و دی را برای سفر انتخاب کنید. همانطور که می‌دانید در تعطیلات نوروز به دلیل خوش آب و هوا بودن این جزیره، اوج مسافرت در این منطقه رخ خواهد داد. البته تا نیمه‌های اردیبهشت می‌توان همه چیز را تحمل کرد. ضمن اینکه با گرم شدن هوا و آغاز فصل تابستان دیگر دلیلی برای حضور در این منطقه وجود ندارد، چون گرمای آن شدیدا طاقت‌فرسا است.
نکات ضروری و مهم که باید در سفر به هنگام بدانید
در این قسمت چند نکته مهم و پایانی را برای تجربه سفری بی‌نظیر به جزیره هنگام برای شما شرح خواهیم داد:
- در سفر به مناطق جنوبی ایران خصوصا جزیره هنگام دقت کنید که عینک آفتابی، کفش مناسب برای پیاده روی کردن، کلاه مناسب آفتاب‌گیر، کیسه زباله، داروهای معمول و عمومی، آب، شارژ موبایل، میان وعده‌های سبک و همینطور وسایل لازم برای چادر زدن و کمپ را با خود به همراه داشته باشید، البته اگر تصمیم نداشتید که در هتل‌ها و اقامتگاههای بوم گردی شب خود را سپری کنید.
- حتماً پول نقد به همراه داشته باشید چون در این جزیره به ندرت کارتخوان وجود دارد.
- فراموش نکنید که در این جزیره مکانی خصوصی برای شنا تعبیه نشده اما شما می‌توانید در سواحل محلی و بکر، مناطقی را برای شنا کردن پیدا کنید. البته توصیه می‌کنیم که در جزیره هنگام به صورت تنها شنا نکرده و اگر تجربه دارید تن به آب بزنید.
- در زمان شنا کردن نیز مراقب خرچنگ‌ها و توتیاها باشید. توتیاها با تیغ‌های تیز خود به شما آسیب می‌زنند. البته جای نگرانی نیست، چون تیغ آنها علیرغم تیز بودن مشکلی برای سلامتی ما ایجاد نمی‌کند و درد آن بعد از یک مدت کوتاه درمان می‌شود.
- حتماً آب شیرین به همراه داشته باشید تا بعد از شنا کردن خود را با آب شیرین شستشو دهید.
- فراموش نکنید که اگر وسایل لازم برای عکاسی و فیلمبرداری از زیر آب را دارید حتما از این فرصت جنجالی و بی‌نظیر استفاده کنید.
- کمی نان به همراه داشته باشید تا به ماهی‌ها داده و از غذا خوردن آنها لذت ببرید.
- ازصید کردن بی‌رویه صدف‌ها پرهیز کنید چون موجبات انقراض آنها فراهم آمده‌است. انقراض صدف‌ها آسیب‌های جبران ناپذیری به محیط زیست خواهد زد. توصیه می‌کنیم که در این جزیره حتی یک صدف را هم از ساحل جدا نکنید.
- همچنین زباله‌های خود مانند پوست میوه، پوست خوراکی، ته سیگار و سایر موادی که به عنوان زباله تولید می‌کنید را هیچ گاه در طبیعت رها نکنید.
- و در آخر برای اینکه یک سفر جذاب و به یاد ماندنی را تجربه کنید، حتما به سنت‌ها، فرهنگ و ارزش‌های مناطق مخناف و مردمی که در این مناطق بومی زندگی می‌کنند، احترام بگذارید تا برخورد بدی با شما نشود. ضمن اینکه در صورت عکاسی از مردمان بومی منطقه قبل از همه از آنها اجازه بگیرید.
یک هنگام و یک ایران
در این مطلب از جزیره هنگام برای شما صحبت کردیم. دیدنی‌ها را گفتیم و تفریحات و جذابیت‌های آن را شرح داده و نام بردیم. در هر حال اگر شما در شمال کشور زندگی می‌کنید، سفر به سایر مناطق ایران برای شما جذاب خواهد بود و اگر در غرب و شرق و جنوب هستید، بدون شک از دیدن تفاوت‌ها و زیبایی‌های سایر مناطق به وجد آمده و محضوض خواهید شد.
ایران جاذبه‌های دیدنی طبیعی، گردشگری و بومی فراوانی دارد که بدون شک با سفر کردن به مناطق مختلف می‌توانید از دیدن این جاذبه‌ها لذت ببرید. ضمن اینکه می‌توانید سوغاتی‌ها، تصاویر و دیدنی‌های زیبایی را به یادگار با خود به شهرتان برده و برای خود حفظ کنید. در آخر خبری خوب برای شما داریم آن هم اینکه می‌توانید برای داشتن سفری راحت‌تر از خدمات اسنپ مانند رزرو بلیت سفر اسنپ، رزرو هتل یا اقامتگاه اقتصادی اسنپ استفاده کنید.
دیدگاهتان را بنویسید