خودروهای الکتریکی که به‌انگلیسی Electric Vehicles یا به‌اختصار EV گفته می‌شوند، دستاورد تازه‌ی صنعت خودرو و حمل‌ونقل است و به همان شیوه‌ای که ماشین‌های هیبریدی کم‌تر از دو دهه پیش در این صنعت تحول آفریدند، اینک خودروهای الکتریکی دارند انقلابی به پا می‌کنند. ماشین‌هایی که بتوان آن‌ها را به‌صورت الکتریکی شارژ کرد، در روندی آهسته و پیوسته در ایالات متحده طراحی و عرضه شدند. برخی از مدل‌های اولیه‌ی خودروهای الکتریکی صرفا جنبه‌ی آزمایشی داشتند و تنها در ایالت‌های خاصی از آمریکا فروخته یا واگذار می‌شدند. هر چند که این ماشین‌ها تا کنون حضور چشم‌گیری در خیابان‌های ایران نداشته‌اند، اما ظاهرا خبرهای خوبی در راه است که اگر تا آخر مطلب با ما باشید خواهیم گفت.
وقتی صحبت از خودرو الکتریکی می‌شود، هنوز بسیاری از مردم نگران‌اند که این ماشین حتا با شارژ کامل هم نتواند آن‌ها را تا مقصدشان برساند و بعضی هم تصور می‌کنند که شارژ کردن این وسایل نقلیه کاری پیچیده و پردردسر است که شاید از پس‌اش برنیایند. در عین حال قیمت این خودروها هم مساله است: راندن آن‌ها بسیار کم‌هزینه است، اما برای خرید این خودرو تازه به میدان آمده باید پول زیادی خرج کرد (خوب است بدانید بعضی از ایالت‌های آمریکا معافیت مالیاتی برای این خودروها در نظر گرفته‌اند تا خرید آن‌ها ساده‌تر شود). اما هیچ جای نگرانی نیست، طرفداران خودروهای الکتریکی می‌گویند تمام این حرف‌ها مشکلاتی است که بر سر راه هر فناوری تازه‌ای قرار می‌گیرد.
نکته‌ی بامزه این که ماشین‌های برقی اصلا فناوری تازه‌ای به شمار نمی‌آیند. می‌توان با کمی اغماض گفت که عمر آن‌ها برابر عمر خود اتوموبیل است. در واقع تاریخ ساخت نمونه‌های اولیه‌ی این ماشین‌ها به نخستین سال‌های قرن نوزدهم برمی‌گردد، یعنی تقریبا همان زمانی که موتورهای الکتریکی و باتری‌ها پا به عرصه گذاشتند. در آمریکا و اروپا، مهندسان توانستند پیش‌رفت‌های بسیار خوبی در این زمینه داشته باشند، اما مدت زمانی طول کشید تا تولیدکنندگان تکانی به خودشان بدهند و کار را دست بگیرند.
در دهه‌ی ۱۸۹۰ فروش ماشین‌های الکتریکی عملا ده برابر ماشین‌های بنزینی بود و ماشین‌های بخار هم سهمی از بازار را به دست داشتند. یکی از خودروهای الکتریکی پیشتاز در آن زمان در ایالت آیووا تولید می‌شد و سازنده‌ی آن شیمی‌دانی به‌اسم ویلیام موریسن بود و حداکثر سرعتی برابر با ۲۳ کیلومتر بر ساعت داشت.
با تغییر سده، خودروهای الکتریکی پیش‌رفت فنی چشم‌گیری داشتند، اما تولید انبوه آن‌ها بسیار افت کرد. در آن دوران که تمام خودروهای موجود در بازار به کمک دست ساخته می‌شدند، نبرد منصفانه‌ای میان آن‌ها جریان داشت. اما در سال ۱۹۱۰ اولین خط مونتاژ مدرن در کارخانجات فورد به راه افتاد و معادله را به هم زد. از آن‌جا که خط تولید خودروهای بنزینی پیش از بقیه شروع به کار کرد، تولیدکنندگان‌شان به مزیت اقتصادی‌ای دست یافتند که سازندگان خودروهای الکتریکی به گرد آن هم نرسیدند. در عین حال زیرساخت‌ها محدود الکتریکی هم معضلی بود. به این ترتیب بنزین برنده‌ی میدان شد و به‌عنوان سوخت ارجح به کار رفت که در این میان، محبوبیت بی‌حدوحصر ماشین ارزان و در دسترس «فورد مدل تی» هم مزید بر علت شد. خودروهای الکتریکی هم‌چنان تولید می‌شدند، اما به تعداد بسیار اندک و صرفا برای مقاصد تجاری و صنعتی.
خودروهای الکتریکی دوباره در دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی جان تازه‌ای گرفتند، ولی باز هم پیش از شروع دوران تازه‌ی کنونی، کاملا از رمق افتادند. در حال حاضر خودروهای الکتریکی از ماشین‌های جمع‌وجور و نقلی گرفته تا اتوموبیل‌های بسیار لوکس را شامل می‌شوند و بسیاری از مدل‌های جدید هم در راه است. تولید خودروهای الکتریکی پیش‌رفت‌های زیادی داشته است و در بسیاری از کشورها می‌توان به‌راحتی جایی برای شارژ آن‌ها پیدا کرد.
با این خودروها چنین پیشینه‌ی پرفرازونشیبی را تا کنون پشت سر گذاشته‌اند، سازندگان آن‌ها این روزها چنان تبلیغات و هیاهویی به راه می‌اندازند که انگار با دستاوردی کاملا جدید سروکار داریم.
در ایران هم هر چند که هنوز نشان چندانی از حضور خودروهای الکتریکی نیست، اما اخیرا (اول تیرماه ۱۳۹۴) خبری منتشر شد که از طراحی و تولید انبوه خودروهای الکتریکی و هیبریدی حکایت می‌کرد. بر اساس این خبر، تفاهم‌نامه‌ای بین گروه صنعتی ایران خودرو و دانشگاه‌های صنعتی شریف و امیرکبیر امضا شده تا کارهای تحقیقاتی و اجرایی برای ساخت و تولید این خوردوها انجام شود. در همین خبر و به‌گفته معاون استراتژی و برنامه‌ریزی ایران خودرو، در سال ۲۰۱۰ بیست و پنج هزار خودرو الکتریکی و هیبریدی در کشور داشته‌ایم که دو سال بعد این عدد به ۴۰۵ هزار دستگاه رسیده است. بنابراین می‌توانیم کاملا امیدوار باشیم که با افزایش تولید این خودروها، در آینده‌ای نه چندان دور و در زمینه‌ی استفاده از خودروهای الکتریکی، شاهد انقلابی هم در ایران باشیم.
