همه ما می‌دانیم که ایران یک کشور چهارفصل و بی‌نظیر است. در نقاط مختلف ایران شما با آب‌وهوای متفاوت و پوشش‌های گیاهی مختلفی روبرو خواهید بود. برای مثال اگر شما یک فصل سال برای سفر به گوشه‌ای از کشور را انتخاب کنید در یک نقطه با گرمای سوزان و در نقطه دیگر با برف‌وبوران روبرو خواهید شد. همین موضوع سبب شده تا کشور ایران متنوع‌ترین پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری را داشته باشد که آن را از سایر کشور‌ها با وضعیت مشابه کاملا متمایز کرده است. یکی از زیبایی‌های بی‌بدیل کشور ایران، کویر است.
کویر‌ها در این کشور محبوبیت بسیار زیادی دارند و به دلیل ویژگی‌های خاص خود، محل استقرار دائمی کویر دوستان و گردشگران هستند. یکی از کویر‌های جذاب ایران، کویر لوت است که در کنار زیبایی‌های نفس‌گیر خود بزرگ‌ترین ویژگی منحصربه‌فرد کویر‌ها در ایران نیز به آن تعلق‌گرفته است. قسمتی از کویر لوت را نه‌تنها به‌عنوان گرم‌ترین کویر ایران که به نام گرم‌ترین نقطه دنیا می‌شناسند.
آب‌وهوا در کویر لوت
همان‌طور که اشاره کردیم؛ کویر لوت بخش کوچکی از بیابان بزرگ لوت است و یکی از زیباترین مناطق کویری دنیا محسوب می‌شود که چشم‌انداز‌هایی شگفت‌انگیز و بی‌نظیر دارد. این کویر عنوان گرم‌ترین کویر کشور ایران را به خود اختصاص داده و با وجود عدم حضور هیچ دستگاه هواشناسی در اطراف خود گرم‌ترین نقطه ایران محاسبه شده است.
میانگین دمای سالانه در این کویر ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد است که زمستان‌های تقریبا سردی دارد و شب‌های زمستانی آن دمای منفی ۳ درجه را تجربه می‌کنند. متوسط دمای هوا در فصل زمستان و در طول روز ۱۵ درجه سانتیگراد است که البته هرچه به سمت بهار می‌رویم این میزان دما افزایش پیدا می‌کند.
در اردیبهشت‌ماه دمای کویر لوت ۲۰ درجه است و در تیرماه ۳۵ درجه، در شهریورماه دوباره مجددا کاهش پیدا کرده و به ۳۰ درجه خواهد رسید. بیشترین دمای دیده شده در طول روز در دی‌ماه کویر لوت ۲۰ درجه سانتیگراد، در اسفندماه ۳۰ درجه، در خردادماه به ۴۰ درجه و در تیر و مردادماه به ۴۵ درجه می‌رسد.
کویر لوت ایران را بیشتر بشناسید!
لوت، کویر پهناوری در جنوب شرقی ایران است که حدود ۱۰ درصد از خاک کشور را در بر می‌گیرد. حوضه آبریز دشت لوت، با وسعت حدود ۱۷۵ هزار کیلومترمربع، یکی از مناطق گرم و خشک جهان است. این منطقه بین استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان قرار دارد.
لوت در زبان بلوچی که یکی از زبان‌های این منطقه است، به زمین‌های برهنه، بی‌آب و بدون پوشش گیاهی اطلاق می‌شود. قسمت اصلی این سرزمین بکر و اسرارآمیز را ماسه و ریگ تشکیل می‌دهد و به‌عنوان اولین اثر طبیعی ایران در سال ۱۳۹۵ در فهرست میراث طبیعی یونسکو به ثبت رسیده است.
کویر لوت یا دشت لوت، یک منطقه نیمه‌گرمسیری قاره‌ای خشک است که در گذشته‌های بسیار دور دریایی عظیم بوده است. این دریا در طول سالیان با تابش نور خورشید تبخیر شده و تنها نمک و مواد معدنی آن برجای‌مانده است.
کویر لوت کجاست؟
همان‌طور که به آن اشاره کردیم؛ کویر لوت از سمت شمال به جنوب کشور کشیده شده و بخش‌های کویری استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و کرمان را دربرگرفته است. در حدود ۷۰ درصد از این دشت سوزان در استان کرمان قرار گرفته است. همچنین کویر لوت از شرق به گسل نهبندان و از غرب به گسل نای‌بند می‌رسد. طول این کویر پهناور از سمت شمال به جنوب، حدود ۹۰۰ کیلومتر و از غرب به شرق آن ۳۰۰ کیلومتر است.
بخش‌های مختلف جغرافیای کویر لوت
کویر لوت پهناور به سه بخش جغرافیایی لوت شمالی، لوت مرکزی و لوت جنوبی تقسیم می‌شود. در هرکدام از این مناطق جاذبه‌ها و شرایط اقلیمی متفاوتی برقرار است که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.
لوت شمالی
بخش‌های لوت شمالی در استان خراسان جنوبی قرار گرفته و به آن «خراسان لوت» نیز می‌گویند. بیشتر پوشش این منطقه را سنگ‌ریزه‌ها تشکیل می‌دهند و کوه‌ها و تپه‌های رسوبی و آتشفشانی نیز در آن وجود دارد. بخش جنوبی آن به یکی از شورترین رودخانه‌های جهان یعنی رود شور در شهرستان بیرجند می‌رسد.
لوت مرکزی
این منطقه با ۱۶۲ کیلومتر طول و ۵۲ کیلومتر عرض به‌عنوان گودترین منطقه در فلات ایران شناخته می‌شود که به چاله لوت نیز معروف است. چاله لوت زیبایی بی‌نظیری دارد. لوت مرکزی شامل تپه‌های شنی بزرگ، کویر‌های پراکنده نمک و گچ است. کویر ملک محمد و ریگ یلان از معروف‌ترین مناطق آن هستند.
لوت جنوبی
این منطقه به‌عنوان مهم‌ترین بخش کویر پهناور لوت شناخته می‌شود که بیشترین وسعت آن در استان کرمان قرار دارد. لوت جنوبی شامل منطقه باستانی با تمدن چندهزارساله در دشت لوت است. این بخش که در بین گردشگران نیز محبوب است دارای غنی‌ترین مسیر‌های پوشش گیاهی است.
چگونه به لوت سفر کنیم؟
کویر لوت به‌عنوان یکی از گرم‌ترین و بزرگ‌ترین مناطق کویری در دنیا از بخش‌ها و موقعیت‌های جغرافیایی متنوعی تشکیل شده است. این کویر آثار طبیعی شگفت‌انگیزی را در خود جای‌داده که سالانه گردشگران و کویرنوردان بسیاری را از سراسر جهان به خود جذب می‌کند. به همین دلیل مسیر‌های منطقه شهداد و کلوت‌های کرمان از راه‌های شناخته شده در بین علاقه‌مندان برای سفر به کویر لوت است.
برای سفر به منطقه شهداد و کلوت‌ها در کویر لوت، ابتدا باید خود را به شهر کرمان برسانید. اگر از تهران قصد سفر دارید، ابتدا باید از شهرهای قم، کاشان، یزد، رفسنجان و کرمان گذر کرده، سپس به شهداد بروید. سفر زمینی در این مسیر حدود ۱۰ ساعت زمان خواهد برد. پس از آن، برای حرکت به سمت کلوت‌ها از جاده ناهموار شهداد، حدود ۴۵ کیلومتر مسافت و ۲ ساعت زمان برای رانندگی را در نظر بگیرید.
اگر انتخاب شما برای سفر، هواپیما یا قطار است؛ باید بدانید که مسیر هوایی یا ریلی مستقیم به شهداد وجود ندارد. به همین دلیل می‌توانید از تهران یا شهر‌ها دیگر به فرودگاه بین‌المللی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی کرمان پرواز کنید؛ سپس در این شهر از انواع تور کویر استفاده کنید. با قطار نیز می‌توانید به شهر کرمان برسید؛ اما این سفر از تهران تقریبا ۱۴ ساعت طول می‌کشد.
یک راه ارزان‌تر برای رسیدن به کرمان استفاده از اتوبوس‌های بین‌شهری است. این مسیر از تهران با اتوبوس حدود ۱۰ ساعت زمان می‌برد که در نهایت به پایانه اتوبوس آدینه کریمان می‌رسید و باید برای رفتن به شهداد از تاکسی استفاده کنید.
بهترین زمان برای سفر به کویر لوت چه موقع است؟
برای داشتن یک سفر فوق‌العاده به کویر لوت، فصل بهار و پاییز را انتخاب کنید. در این فصول هوای کویر کمی متعادل‌تر است. همچنین برای درامان‌ماندن از گرمای کویر و بهره‌مندی از چشم‌انداز زیبای کلوت‌ها، به شما پیشنهاد می‌کنیم، در ابتدای روز یا هنگام غروب آفتاب به آنجا بروید.
در کویر لوت کجا بمانیم؟
اگر قصد سفر به کویر لوت را دارید، می‌توانید در اطراف آن اقامتگاه‌های مختلف را رزرو کرده و از اقامت در کنار کویر لذت ببرید. از جمله اقامتگاه‌های بومگردی می‌توان به خانه محلی کلوت، خانه سنتی وکیل آبادی، اقامتگاه بومگردی کویر، بابا عطا، کاشکیلو، عقیق و گندم بریان اشاره کرد. همچنین می‌توانید در کمپ کویری شهداد واقع در ۱۰ کیلومتری روستای شفیع آباد، چادر زده و نظاره‌گر آسمان صاف و پرستاره شب در کویر باشید.
در کویر لوت چه تفریحاتی انجام دهیم؟
اقامت در یکی از داغ‌ترین نقاط کره زمین، یعنی کویر لوت، به‌تنهایی بسیار هیجان‌انگیز است. اما علاوه بر کلوت‌های اسرارآمیز و آسمان شگفت‌انگیز شب در کویر که گردشگران زیادی را هرسال به خود جذب می‌کند. شما می‌توانید از امکانات رفاهی و تفریحی که در این منطقه وجود دارد نیز لذت ببرید.
بازدید از جاذبه‌های باستان‌شناسی، دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی، شترسواری، سافاری و موتورسواری در صحرا، بالن سواری، عکاسی، خرید صنایع‌دستی و یک تور شبانه برای مشاهده آسمان بی‌عیب‌ونقص کویر از تفریحاتی است که تجربه آن را در کویر لوت به شما پیشنهاد می‌کنیم.
پوشش گیاهی کویر لوت
به‌طورکلی باتوجه‌به آب‌وهوای کویر و نبود بارش در این منطقه، پوشش گیاهی خاصی هم در آن وجود ندارد. در برخی نقاط کویر لوت، مانند حدود ۲۰ کیلومتری منطقه شهداد که آثاری از آب در آن دیده می‌شود؛ درختچه‌ها یا درختان گز نیز می‌رویند. این گیاهان در گلدان‌های طبیعی حاصل از بادوخاک که به آن نبکا می‌گویند، محصور شده‌اند.
گونه‌های جانوری دشت لوت
با اینکه در منطقه گندم بریان کویر لوت هیچ موجود زنده‌ای یافت نمی‌شود؛ ولی این کویر با آن آب‌وهوای گرم و خشن خود، میزبان گونه‌های جانوری بسیاری است. روباه روپل، گربه شنی، خرگوش، مار پیکان، چک کاکلی، مگس‌گیر، شتر مار، مار جعفری، دم سیاه، عقرب طلایی، شاهین، سارگپه، جبیر و عقرب طلایی و سیاه در میان بسیاری از گونه‌های حیوانات این منطقه هستند.
فاصله کویر تا شهرهای اطراف چقدر است؟
همان‌طور که در بخش‌های قبل به آن اشاره کردیم؛ کویر لوت در شرق ایران قرار گرفته و به دلیل وسعت زیاد خود، سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان را در بر می‌گیرد. سفر به کویر لوت و گشت‌وگذار در آن فقط از منطقه شهداد امکان‌پذیر است، به همین دلیل باید ابتدا خود را به این روستا برسانید. در ادامه فاصله شهرهای اطراف کویر لوت را با مبدأ کویرنوردی یعنی منطقه شهداد بررسی می‌کنیم.
فاصله تهران تا کویر لوت
از شهر تهران برای رسیدن به کویر لوت باید مسیر حدود ۱۰۰۰ کیلومتری را طی کنید. برای این کار باید از شهرهای قم، کاشان، نائین، میبد، یزد و رفسنجان گذر کرده و خود را به شرق کرمان و از طریق جاده سیرچ به روستای شهداد برسانید. برای حرکت در این مسیر حدود ۱۲ ساعت برای رانندگی در نظر بگیرید.
فاصله اصفهان تا کویر لوت
از شهر اصفهان تا کویر لوت و منطقه شهداد، مسیر حدود ۸۰۰ کیلومتری را باید طی کنید. در این مسیر شهرهای عقدا، اردکان، یزد، انار، رفسنجان و کرمان را در پیش روی خود دارید. طی مسیر اصفهان تا روستای شهداد حدود ۱۰ ساعت زمان لازم دارد.
فاصله کرمان تا کویر لوت
از شهر کرمان تا کویر لوت، مسیر حدود ۱۰۰ کیلومتری را در پیش روی خود دارید. این مسیر از جنوب غرب کرمان شروع شده و با حرکت در جاده کرمان – بام به جاده سیرچ ادامه می‌یابد؛ سپس پس از طی چند کیلومتر وارد روستای شهداد و کویر لوت می‌شوید. حدود یک ساعت طول می‌کشد تا از شهر کرمان به کویر لوت برسید.
فاصله مشهد تا کویر لوت
از شهر مشهد برای حرکت به سمت کویر لوت باید از شهر بیرجند عبور کرده و مسیر ۹۶۰ کیلومتری را طی کنید. این مسیر حدود ۱۲ ساعت طول می‌کشد.
فاصله بیرجند تا کویر لوت
از شهر بیرجند تا کویر نیز در حدود ۵۰۰ کیلومتر فاصله است و تقریبا ۶ ساعت برای رسیدن به روستای شهداد زمان لازم است.
فاصله زاهدان تا کویر لوت
از شهر زاهدان برای رسیدن به کویر لوت و منطقه شهداد باید از شهرهای بم و ماهان عبور کنید. این مسیر حدود ۶۰۰ کیلومتر بوده که تقریبا ۶ ساعت طول می‌کشد.
فاصله شیراز تا کویر لوت
از شهر شیراز تا کویر شهداد حدود ۶۵۰ کیلومتر فاصله است که باید از مسیر جاده شیراز به بندرعباس وارد جاده استهبان به فسا شده و سپس با گذر از نیریز، سیرجان و بردسیر خود را به شهر کرمان و شهداد برسانید. طی این مسیر از شهر شیراز حدود ۸ ساعت طول می‌کشد.
کویر لوت در شب
آسمان شب کویر لوت، یکی از زیباترین و شگفت‌انگیزترین مناظر دیدنی است که بسیاری از عکاسان، ستاره‌شناسان و پژوهشگران را به خود جذب می‌کند. کویر لوت باتوجه‌به فاصله زیاد از شهرهای بزرگ و نبود نور‌های مصنوعی و همچنین هوای پاکیزه آن، آسمانی صاف دارد. همین موضوع، آسمان شب لوت را به‌قدری مسحورکننده کرده که می‌توان تصاویر زیبایی از ستارگان را ثبت کرد.
دشت لوت گرم‌ترین نقطه زمین!
کویر لوت در تابستان سال ۲۰۰۴ تا سال ۲۰۰۹ گرم‌ترین نقطه زمین بوده و این عنوان را به خود اختصاص داده است. بیشترین میزان دما در سال ۲۰۰۵ ثبت شد که معادل با ۷۱ درجه سانتیگراد بوده است. این دما متعلق به منطقه گندم بریان و نواحی اطراف آن است که گفته می‌شود هیچ جانداری حتی یک باکتری هم یارای مقاومت و زنده ماندن در این منطقه و هوا را ندارد.
پدیده‌های جالب کویر لوت
شاید در ابتدا با شنیدن نام کویر، به یاد بیابانی سوزان با شن‌های روان می‌افتید. اما باید گفت که کویر پهناور لوت، جاذبه‌ها و دیدنی‌های خاصی را در خود جای‌داده است که اگر قصد سفر به کویر را دارید، حتما زمانی را برای بازدید از این زیبایی‌ها اختصاص دهید. کلوت شهداد، نبکا، تنگه رتیل، رود کال شور و گندم بریان و نبکا از جاذبه‌های کویر لوت است که به بررسی آن می‌پردازیم.
کلوت‌های شهداد
این کلوت‌ها، به‌عنوان بزرگ‌ترین و زیباترین پدیده‌های طبیعی در غرب کویر لوت قرار گرفته‌اند. کلوت‌های شهداد در طی هزاران سال بر اثر فرسایش آب و باد در لوت پدیدآمده است. این پدیده یکی از جاذبه‌های منحصربه‌فرد کویر لوت است که گردشگران بسیاری از سراسر دنیا برای بازدید از آن به این کویر سفر می‌کنند. پدیده‌های زمین‌شناسی و باستان‌شناسی شهداد در لیست آثار طبیعی یونسکو به ثبت رسیده است.
نبکا
یکی از پدیده‌هایی که بر اثر فرسایش باد و آب در کنار پوشش گیاهی یا درختان کویر به وجود می‌آید، نبکا نام دارد. زمانی که در کویر باد شروع به وزیدن می‌کند، خاک‌ها در اطراف درختچه‌های گز مانند دیواره‌ای قرار می‌گیرد و شکلی شبیه به گلدان می‌سازند. نبکا‌ها همچون سازه‌های عظیم گلدانی در کویر خودنمایی می‌کنند.
تنگه رتیل
همان‌طور که از نام آن مشخص است، این مکان محل زندگی یکی از خطرناک‌ترین عنکبوت‌های جهان یعنی رتیل خورشیدی یا شتری بوده که زهری بسیار سمی و کشنده دارد. تنگه رتیل، یکی از جاذبه‌های بکر و طبیعی در کویر لوت است. این تنگه در ۱۳۰ کیلومتری روستای شهداد و در کنار خشک رود قرار گرفته است.
گندم بریان
کویر لوت به‌عنوان یکی از گرم‌ترین کویر‌های دنیا شناخته می‌شود. در این کویر منطقه‌ای با نام گندم بریان وجود دارد که در چندین سال متوالی عنوان گرم‌ترین نقطه کره زمین را از آن خود کرده است. این منطقه با وسعت حدود ۴۵۰ کیلومترمربع یکی از مناطق ممنوعه در جهان است که هیچ جانور یا گیاهی توان زیست در آن را ندارد.
رود کال شور
تصور وجود رود در یکی از گرم‌ترین نقاط دنیا، شاید غیرممکن باشد؛ اما واقعیت دارد. در فصل زمستان در کویر لوت رود‌های فصلی جریان می‌یابند، یکی از این رود‌ها، کال شور است. آب کال شور بسیار اسیدی و خطرناک بوده که این، دلیل شهرت آن نیز شده است. یکی از دلایل تشکیل کلوت‌ها و نبکا‌ها در کویر لوت، حرکت رود‌های فصلی مانند کال شور است.
نکات مهم سفر به کویر لوت
برای سفر به لوت و تماشای عظمت کویر در کنار تمام هیجانی که دارد، نیاز به همراهی یک گروه راهنمای حرفه‌ای و تجهیزات موردنیاز است. برای بازدید از این منطقه کویری باید خودرو‌های مجهز استفاده کرده و به‌اندازه کافی آب، غذا و بنزین همراه خود داشته باشید. کویر لوت مناطق صعب‌العبور بسیاری داشته که بازدید از تمام آن امکان‌پذیر نیست. در واقع دشت لوت به سه بخش سبز، نارنجی و قرمز تقسیم شده که بازید برای عموم فقط از محوطه مجاز و سبزرنگ امکان‌پذیر است. اگر شما هم قصد بازدید از یکی از شگفت‌انگیزترین مناطق کویری دنیا را دارید، بهتر است به نکات گفته شده در ادامه توجه کنید.
- برای سفر به کویر لوت، فصل پاییز، زمستان و اوایل بهار را انتخاب کنید، تا شرایط آب‌وهوایی بهتری برقرار باشد.
- بهترین روش سفر به کویر لوت، استفاده از راهنما و تور‌های حرفه‌ای کویرنوردی است.
- استفاده از کلاه، کرم ضدآفتاب، لباس و کفش مناسب را فراموش نکنید.
- تجهیزات ضروری کویرنوردی مانند قطب‌نما و جعبه کمک‌های اولیه را با خود ببرید.
- دوربین عکاسی یا فیلم‌برداری برای ثبت لحظه‌های خاطره‌انگیز و جاذبه‌های کویر به همراه داشته باشید.
پایان کویر لوت
در این مطلب از کویر لوت، آب‌وهوای کویری و اطلاعاتی که لازم بود در مورد کویر‌ها و مناطق کویری ایران بدانیم، صحبت کردیم. منطقه گرم گندم بریان که در کویر لوت واقع شده است، یکی از زیباترین مناطق این کویر است که باتوجه‌به دمای بسیار بالای آن، حضور بشر در آن کمتر احساس شده است.
کویر لوت از جمله جاذبه‌های بی‌نظیر و دیدنی‌های کشور ایران است که اگر اهل کویرنوردی و طبیعت‌گردی باشید حتما به شما توصیه می‌کنیم که در ابتدای فصل زمستان یا روز‌های ابتدایی فصل بهار به دیدن این کویر بروید. البته فراموش نکنید که با سرویس بلیت سفر اسنپ بهترین و مناسب‌ترین بلیط و با سرویس رزرو اقامتگاه‌های اقتصادی اسنپ می‌توانید بهترین اقامتگاه بومگردی را دریافت کنید.
دیدگاهتان را بنویسید