ویتامین A یکی از انواع ویتامینهای محلول در چربی است که در تنظیم عملکرد سلولهای عصبی، تقویت بینایی و حفظ سلامت بدن ضروری است. این ویتامین از طریق مواد غذایی جذب بدن شده و با توجه به این که محلول در چربی است، مقدار مازاد آن در بدن ذخیره میشود. مقدار مورد نیاز این ویتامین با مصرف مواد غذایی تامین میشود اما در صورتی که فرد مبتلا به کمبود ویتامین A باشد، میتواند از مکملهای این ویتامین استفاده کند. تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا با منابع، خواص، عوارض مصرف بیش از حد و علل کمبود ویتامین A آشنا شوید.
«سفارش انواع میوه و سبزیجات تازه»
ویتامین A چیست؟
بدن انسان قادر به ساخت این ویتامین نیست و باید از طریق مصرف مواد غذایی جذب بدن شود. دو نوع مختلف ویتامین A در مواد غذایی گیاهی و جانوری یافت میشود که پس از مصرف در بدن انسان به نوع فعال این ویتامین تبدیل میشوند:
- غذاهای حیوانی: ویتامین A پیش‌ساخته به شکل رتینول و استات رتینال
- غذاهای گیاهی: پیش ساز ویتامین A به شکل کاروتنوئیدها
ذخیره مقدار مازاد ویتامین A در کبد و به شکل استات رتینیل انجام میشود.
منابع ویتامین A کدامند؟
منابع ویتامین A به دودسته کلی گیاهی و حیوانی تقسیم میشود:
- منابع حیوانی: جگر گاو، ماهی سالمون، زرده تخم مرغ، کره، شیر و پنیر
- منابع گیاهی: انبه، طالبی، پاپایا، هویج، کدو، سیب‌زمینی شیرین، اسفناج، کلم بروکلی، کدوتنبل، ذرت، فلفل قرمز شیرین و زردآلوی خشک
میزان نیاز بدن به ویتامین A
مقدار توصیه شده مصرف ویتامین A برای کودکان، خانمها و آقایان در جدول زیر ارائه شده است.
| سن | مقدار توصیه شده |
| نوزادان ۱ تا ۳ ساله | ۳۰۰ میکروگرم در روز |
| کودکان ۴ تا ۸ ساله | ۴۰۰ میکروگرم در روز |
| کودکان ۹ تا ۱۳ ساله | ۶۰۰ میکروگرم در روز |
| خانمهای ۱۴ سال و بالاتر | ۷۰۰ میکروگرم در روز |
| آقایان ۱۴ سال و بالاتر | ۹۰۰ میکروگرم در روز |
| خانمهای باردار | ۷۵۰ تا ۷۷۰ میکروگرم در روز |
| مادران شیرده | ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ میکروگرم در روز |
خواص ویتامین A
ویتامین A به عنوان یک آنتی‌اکسیدان، خواص بسیاری برای بدن داشته و در عملکرد صحیح سلولها نقش دارد. در این بخش به بررسی خواص این ویتامین میپردازیم.
تقویت سیستم ایمنی بدن
مصرف ویتامین A با فعالسازی سلولهای لنفوسیت در خون و تولد آنتی‌بادی موجب بهبود عملکرد سیستم ایمنی شده و از ابتلا به انواع بیماریهای عفونی، سرماخوردگی و آنفولانزا جلوگیری میکند. تقویت سیستم ایمنی از طریق مصرف ویتامین A به ویژه در کودکان اهمیت بیشتری دارد. بر اساس یک تحقیق، مصرف مکملهای ویتامین A برای کودکان در کشورهای توسعه‌نیافته، مرگ‌ومیر کودکان را در حدود ۲۴ درصد کاهش میدهد.
بهبود بینایی چشم
بتاکاروتن موجود در غذاهایی گیاهی در کاهش خطر ابتلا به بیماریهای چشمی نقش مهمی دارد. ویتامین A بخشی از ساختار مولکول رودوپسین است. این پروتئین در شبکیه چشم وجود دارد و مسئول ارسال سیگنالهای عصبی از چشم به مغز است؛ در نتیجه عدم مصرف ویتامین A موجب افزایش احتمال ابتلا به بیماریهای چشمی مانند شب‌کوری و تباهی لکه زرد میشود.
کاهش التهاب
التهاب پاسخ بدن در برابر افزایش سطح رادیکالهای آزاد است. مصرف ویتامین A به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی، سطح این رادیکالهای آزاد را کاهش داده و مانع از ایجاد التهاب میشود. همچنین آلرژیهای غذایی در اثر پاسخ بیش از حد بدن نسبت به برخی مواد غذایی ایجاد میشود که ویتامین A میتواند در کاهش این واکنشهای آلرژیک موثر باشد.
خواص ویتامین A برای پوست
مصرف ویتامین A برای حفظ سلامت پوست ضروری است، چراکه از سلولهای اپیتلیال (پوست) حمایت میکند و با کاهش میزان رادیکالهای آزاد از پیری زودرس پوست و ایجاد چین‌وچروک‌های پوستی جلوگیری میکند. بر طبق مطالعات کمبود ویتامین A موجب افزایش میزان آکنههای پوستی میشود.
خواص ویتامین A برای مو
مصرف ویتامین A در حفظ سلامت تارهای مو نقش مهمی دارد. این ویتامین از طریق تغذیه و کنترل چربی پوست سر مانع از ریزش و خشکی مو میشود. همچنین از طریق تقویت تارهای مو از شکنندگی و موخوره جلوگیری میکند.
بهبود رشد و تولید مثل
بر طبق مطالعات کمبود ویتامین A موجب اختلال در تولید اسپرم آقایان و تخمکگذاری در خانمها میشود. این ویتامین نقش مهمی در تقویت تولید مثل و شکلگیری جنین دارد. ویتامین A همچنین برای رشد جنین در رحم مادر مفید است، به همین دلیل به خانمهای باردار توصیه میشود که ویتامین A را به میزان لازم از طریق مصرف مواد غذایی دریافت کنند.
پیشگیری از ابتلا به سرطان
یکی دیگر از خواص ویتامین A تاثیر این ماده در کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان است. ویتامین A در رشد و تقسیم سلولی نقش مهمی دارد، به همین دلیل مانع از تقسیم بی‌رویه سلولها و ایجاد تومورهای سرطانی میشود.
تقویت استخوانها
مصرف ویتامین A در کنار کلسیم و ویتامین D خطر ابتلا به بیماری پوکی استخوان را کاهش میدهد. به همین دلیل استفاده از این ویتامین برای تحکیم بافت استخوانها توصیه شده است.
تقویت دندانها
از دیگر فواید مصرف ویتامین A تاثیر آن بر بافت دندانها است. این ویتامین در عاج دندانها حضور داشته و موجب افزایش استحکام و سختی آنها میشود. مصرف این ویتامین برای تقویت دندانها به ویژه در کودکان اهمیت فراوانی دارد.
جلوگیری از ایجاد سنگهای دستگاه ادراری
امروزه ایجاد سنگهای مثانه، کلیه و کیسه صفرا یکی از مشکلات شایع است که با تهوع و درد زیادی همراه خواهد بود. یکی از فواید ویتامین A کاهش خطر شکلگیری این سنگها در دستگاه ادراری بدن است.
کمک به درمان دیابت نوع ۲
مصرف ویتامین A میتواند در تنظیم میزان قند خون مفید باشد. بر طبق مطالعات ریتونیک اسید، یکی از مشتقات ویتامین A برای نرمال کردن میزان قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ مفید خواهد بود.
علائم کمبود ویتامین A
کمبود ویتامین A چندان شایع نیست و اغلب در افرادی روی میدهد که دارای بیماری زمینهای هستند و دارای علائم زیر است:
- خشکی چشم
- شب‌کوری
- خشکی پوست
- آکنه و جوش
- التیام کندتر جای زخم
- عفونت حلق و قفسه سینه
- ناباروری و مشکل آبستنی
- تاخیر در رشد
علت کمبود ویتامین A
کمبود ویتامین A در برخی افراد روی میدهد که در جذب این ویتامین مشکل دارند. احتمال ابتلا به کمبود ویتامین A در این افراد شایعتر است:
- نوزادان زودرس
- خانمهای باردار و مادران شیرده در کشورهای در حال توسعه
- کودکان و نوزادان در کشورهای در حال توسعه
- بیماران مبتلا به فیبروز کیستی
- بیماران مبتلا به التهاب روده (IBD)
- افرادی که از برخی داروهای کاهش وزن استفاده میکنند.
تشخیص کمبود ویتامین A
در صورتی که علائم کمبود ویتامین A را مشاهده کردید و یا اینکه دارای زمینه ژنتیکی ابتلا به کمبود این ویتامین هستید، به پزشک مراجعه کنید. با انجام آزمایش خون میتوان کمبود این ویتامین را تشخیص داد. پس از آن پزشک مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین A و یا در صورت لزوم مکملهای این ویتامین را تجویز میکند.
مکملهای ویتامین A
مکملهای ویتامین A در دو دسته رتینول یا رتینیل پالمیتات تقسیمبندی میشوند. بیشترین دوز این ویتامین ۱۰ هزار واحد است و به صورت کپسول و قرص در بازار یافت میشود. این ویتامین در سایر مولتی‌ویتامین‌ها نیز وجود دارد. مصرف این ویتامین برای بهبود کمبود ویتامین A انجام شده و باید توسط پزشک تجویز شود.
عوارض ویتامین A
مصرف ویتامین A بیش از میزان مجاز، سمی و خطرناک است و موجب شکلگیری عوارض مختلفی میشود. با توجه به اینکه این ویتامین محلول در چربی است، مقدار مازاد آن از بدن دفع نشده و در سلولهای کبد ذخیره میشود. مسمومیت ناشی از ویتامین A خطرناک خواهد بود.
- تغییرات پوستی مانند زرد شدن و خارش پوست
- حساسیت به نور خورشید
- بداخلاقی
- خستگی و بی‌حالی مداوم
- بیماریهای کبد
- شکننده شدن ناخنها
- تورم و درد استخوان
- شب‌کوری و دوبینی
- موخوره و ریزش مو
- کاهش اشتها و وزن
- خشکی دهان
- مشکلات گوارشی مانند دل‌درد و استفراغ
- اختلالات سیستم عصبی مرکزی
- بیماری زبان
- کج‌خلقی
- یرقان
تداخلات دارویی ویتامین A
مصرف مکملهای ویتامین A با داروهای زیر در تداخل است. توجه داشته باشید که استفاده از مکمل ویتامین A باید با تجویز پزشک صورت پذیرد.
- آکوتان (رتینوئیک اسید)
- متوترکسات
- کورتونها
- پارافین خوراکی (Mineral Oil)
- تتراسایکلینها
- کلشی سین
- ۵-فلوئورواوراسیل
- نئومایسین
- کلستیپول
- استاتینها به خصوص لواستاتین و پراواستاتین
- داروهای ضدبارداری خوراکی
- سیکلوفسفامید
- کلسترامین
مصرف ویتامین به تقویت بینایی و بهبود سلامت بدن کمک میکند!
در این مطلب به معرفی خواص ویتامین A پرداختیم و میزان مصرف، عوارض و علل کمبود آن را معرفی کردیم. همان‌طور که گفتیم مصرف بسیاری از میوهها مانند هویج، انبه و کلم بروکلی میتواند نیاز بدن به این ویتامین را تامین کند. شما میتوانید با سفارش میوه آنلاین از طریق اپلیکیشن اسنپ بدون نیاز به خروج از منزل، میوه های مورد نیاز خود را به آسانی تهیه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید