هنگامی که در هواپیما نشسته‌اید، به مناظر بیرون خیره شده‌اید، نوشیدنی میل می‌کنید یا به خواب فرورفته‌اید، لحظه‌به‌لحظه پرواز شما توسط برج‌های مراقبت رصد می‌شود. این کنترل به‌منظور تأمین امنیت شما و کنترل ترافیک هوایی است.
کنترل ترافیک هوایی به چه معنا است؟
در هر لحظه ۹۰۰۰ هواپیما در سطح آسمان جهان در حال پرواز هستند، و همین امر سبب شده تا کنترل ترافیک هوایی در لحظه، امروزه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد. گاهی هواپیماها به شکل موازی در حال حرکت هستند، گاهی به شکل ضربدری از بالای سر یکدیگر گذر می‌کنند و این نزدیکی نیازمند مدیریت دقیق است.
این مدیریت توسط برج‌های مراقبت صورت می‌گیرد. در این فرایند کلیه پرواز‌ها بر روی یک مانیتور نمایش داده می‌شوند و برای جلوگیری از برخورد هواپیماها با یکدیگر، از سوی برج‌های مراقبت، مشاوره‌های لازم به خلبانان داده می‌شود. کنترل ترافیک هوایی در لحظه، به زبان ساده، ساماندهی پرواز، تأمین امنیت آسمان و تسریع در انجام پرواز‌ها است. البته باید خاطرنشان کنیم که در پرواز، آزادی عمل لازم به خلبان داده می‌شود و هواپیماها خود دارای زنگ هشداری هستند که نزدیکی به موانع یا هواپیما‌های دیگر را گوشزد می‌کند. کنترل ترافیک صرفا راهنمایی برای تکمیل این خدمات است.
برج مراقبت، تضمین امنیت
اگر به اطراف فرودگاه دقت کنید، برج مراقبت را می‌بینید که همیشه بیدار و آماده، در حال خدمت‌رسانی است. این واحد در واقع مسئول هدایت ترافیک هوایی در محدوده مشخص شده است. برج مراقبت نقش مهمی را در پرواز‌ها ایفا می‌کند. اگر هواپیمایی به دلایل اورژانسی قصد فرود در باند فرودگاه را داشته باشد، برج مراقبت موظف است تا به‌سرعت شرایط فرود را مهیا کند. درصورتی‌که نقص فنی برای هواپیما پیش‌آمده باشد، هماهنگی بخش‌های مختلف فرودگاه توسط برج مراقبت انجام می‌شود.
باید توجه داشته باشید که بسیاری از مکان‌های مخصوص برای کنترل ترافیک دور از فرودگاه هستند، تا در صورت بروز مشکلات پیش‌بینی نشده، دسترسی کارشناسان خبره و نظامیان به اتاق کنترل در کمترین زمان ممکن صورت بگیرید.
کارشناسان مراقبت پرواز
مراقبت پرواز، سیستمی است که وظیفه آن جلوگیری از تصادفات و کمک به رفت‌وآمد سریع‌تر پرواز‌ها است. وقتی هوا ابری است و دید خلبان کاهش پیدا کرده، مراقبت پرواز با تعیین ارتفاع، امکان گذر هواپیماها از کنار یکدیگر را مهیا می‌کند. پس می‌توان گفت بدون مراقبت پرواز سفر هوایی امنیت لازم را نخواهد داشت.
کنترلر‌های ترافیک هوایی همگی کارشناسانی خبره هستند و با حضور در برج مراقبت، لحظه ورود و خروج هواپیماها را برنامه‌ریزی می‌کنند. آن‌ها باید حرکت صد‌ها هواپیما را با چشمان باز رصد کنند. اگر کوچک‌ترین خللی در رفت‌وآمد هواپیماها صورت بگیرد، مسئولیت با آن‌ها است. عموم کنترلر‌ها خلبانانی خبره هستند و به همین خاطر همواره مشاوره‌های لازم را به خلبان هواپیما می‌دهند.
کارشناسان پرواز به سه دسته تقسیم می‌شوند: کنترلر‌های هوایی که مسئول کنترل ترافیک هواپیماها هستند، کنترلر‌های زمینی که عملیات فرود و تیک‌آف را ساماندهی می‌کنند و گروه برنامه‌ریزی حرکت زمینی که نقشه حرکت هواپیما روی زمین در دست آن‌هاست.
فاکتور‌های مهم یک کنترلر پرواز
سن عامل مهمی در شغل کارشناس ترافیک هوایی است. آن‌ها باید تست‌های بینایی، هوش و سرعت عمل را پشت سر بگذارند. با آموزش‌های دقیق بر زبان ویژه پرواز مسلط شوند. این زبان دارای کتابی خاص نزدیک به زبان انگلیسی بوده و دارای اصطلاحاتی است که ارتباط با خلبان را میسر می‌کند. نوعی آوا که ترکیبی از عدد و حروف بوده و رمز‌هایی که جایگزین واژه‌ها شده‌اند. این زبان تأمین‌کننده امنیت پرواز شما است.
تجهیزات لازم برای کنترل ترافیک هوایی
نمایشگر‌های مراقبتی به شکل دقیقی حرکت هواپیماها را به کنترلر‌ها نمایش می‌دهند. این نمایشگر‌ها شامل نقشه، موقعیت پرواز، سرعت، ارتفاع، شناسنامه پرواز و دیگر اطلاعات ضروری هستند. بخش رادار به کنترلر مسیر حرکت هواپیما را نشان می‌دهد و او وظیفه دارد، با نگاهی به این مسیر، خلبان را در گذر از محدوده تحت پوشش خود راهنمایی کند.
ترافیک هوایی و مشکلات احتمالی
همانند روز‌هایی که در اتوبان‌ها ترافیک سنگینی را می‌بینیم که کنترل آن برای پلیس راهنمایی‌ورانندگی سخت است، در آسمان نیز چنین وضعیتی وجود دارد. اما چه مواردی می‌تواند بر حجم ترافیک هوایی تأثیرگذار باشد؟ سرعت حرکت را آهسته کند و رسیدن شما به مقصد را با تأخیر مواجه کند؟
۱. شرایط جوی
باران، برف، تگرگ و حتی گاهی یخ از عواملی هستند که می‌تواند از سرعت حرکت هواپیما بکاهد و ترافیک هوایی را متراکم‌تر کند. در این شرایط کنترلر‌ها با اعلام وضعیت هشدار، از خلبان می‌خواهند تا سرعت موردنیاز را تنظیم کند. اینجا نقش کارشناس ترافیک هوایی مهم‌تر از قبل می‌شود. اگر باند فرودگاه پوشیده از برف یا تگرگ باشد مشکل دوبرابر خواهد شد. حالا باید فرایند فرود را نیز به‌دقت رصد کنند تا مشکلی برای پرواز به وجود نیاید.
۲. ظرفیت باند فرودگاه
پروسه فرود هر هواپیما نیازمند زمانی ۲ تا ۴ دقیقه‌ای است. با همه برنامه‌ریزی‌ها، امکان دارد چندین پرواز به شکل هم‌زمان به فرودگاه برسند و قصد فرود داشته باشند. اگر پروازهای خروجی را به این جمع اضافه کنیم، متوجه می‌شویم که برج مراقبت، چاره‌ای ندارد جز اینکه پرواز‌ها را کمی معطل کرده تا باند را ساماندهی کند. مشکل تأخیر در پرواز شما به همین دلیل صورت می‌گیرد.
۳. عدم هماهنگی
در حین پرواز امکان دارد عدم هماهنگی‌های لازم دچار خلل شود. فرض کنید شماره هواپیمای شما در لیست پروازهای کنترلر دیده نمی‌شود. او موظف است اجازه ورود پرواز به منطقه تحت پوشش را ندهد. همین ناهماهنگی‌ها گاهی پرواز شما را دچار تأخیر طولانی‌مدت می‌کند.
۴. مشکلات فنی
امکان دارد یکی از هواپیماها دچار نقص فنی شود. این مورد نه‌تنها بر پرواز هواپیما تأثیر می‌گذارد، بلکه ترافیک مسیر را دچار خلل می‌کند. چیزی شبیه به خراب‌شدن یک خودرو وسط اتوبان. حالا کنترلر باید با هوشمندی ترافیک را مرتفع و اجازه گذر سایر پرواز‌ها را صادر کند.
۵. لهجه خلبان‌ها
شاید برایتان جالب باشد که برخی خلبان‌ها دارای لهجه خاصی هستند و ارتباط کارشناس پرواز با آن‌ها سخت می‌شود. این عامل می‌تواند ترافیک هوایی را دچار خلل کند و پرواز‌ها به‌کندی صورت بگیرد.
کنترل ترافیک هوایی در ایران
مدیریت حدود ۹۶ مسیر هوایی با طول ۵۸۵۰۰ کیلومترمربع بر عهده کشور عزیز ما ایران است. روزانه صد‌ها پرواز از اقصی‌نقاط دنیا از این مسیر گذر می‌کنند که کنترل آن‌ها توسط کنترلر‌های خبره بومی صورت می‌گیرد. این مسیر‌ها بین برج‌های فرودگاه‌های مختلف کشور تقسیم شده‌اند و هرکدام بخشی از مسیر را زیر نظر دارند. مرکز اصلی کنترل ترافیک هوایی ایران در فرودگاه امام خمینی در نزدیکی تهران قرار دارد و آسمان کشور زیر نظر برج مراقبت این فرودگاه است.
چگونه می‌توانیم ترافیک هوایی را به شکل لحظه‌ای دنبال کنیم؟
شاید برایتان جذاب باشد که به شکل لحظه‌ای کلیه پرواز‌هایی که در سطح جهان صورت می‌گیرد را دنبال کنید. امروزه اپلیکیشن و وب‌سایت‌های زیادی وجود دارد که این امکان را به شما می‌دهند. اگر پرواز خاصی را مدنظر دارید، می‌توانید شماره پرواز را جستجو کرده و مسیر حرکت هواپیما مدنظرتان را زیر نظر بگیرید. مطمئنا با تماشای تصویری از آسمان جهان و تعدد هواپیما‌های در حال پرواز، شگفت‌زده خواهید شد. در ادامه چند وب‌سایت و اپلیکیشن را برای شما لیست کرده‌ایم تا در خانه بنشینید و پرواز‌ها را کنترل کنید.
فلایت اویر flightaware
با سرزدن به وب‌سایت و اپلیکیشن فلایت اویر علاوه بر پروازهای عمومی و تجاری در سطح جهان، می‌توانید پروازهای خصوصی یا بلیط هواپیما چارتر امریکایی و کانادایی را ردیابی و دنبال کنید. با واردکردن شماره پرواز به‌راحتی می‌توانید پرواز موردنظر خود را پیدا کرده و مسیر رفت‌وآمد آن را جستجو کنید.
فلایت استیس flightstats
از محبوب‌ترین ردیاب‌های هوایی است که به‌سرعت، پرواز موردنظر شما را ردیابی کرده و حرکت آن را برایتان نمایش می‌دهد.
وب‌سایت فلایت رادار flightradar۲۴
با بیشترین بازدید در ایران کلیه پرواز‌ها در سطح جهان را برای شما به نمایش می‌گذارد. یک نقشه کامل که با زوم کردن بر هر نقطه به‌راحتی می‌توانید تعدد پروازهای منطقه را مشاهده کنید. با کلیک بر روی هر هواپیما اطلاعات کاملی از پرواز در اختیار شما قرار می‌گیرد. اطلاعاتی نظیر شماره پرواز، مبدا، مقصد، سرعت، ارتفاع، مسافت طی شده، مسافت باقی‌مانده و نوع هواپیما که می‌تواند ساعت‌ها شما را سرگرم کند.
با پرداخت مبلغی اندک، اطلاعات کامل‌تری در اختیار شما قرار می‌گیرد. حالا می‌توانید سرعت باد، دمای هوا در لحظه گذر هواپیما، شماره سریال هواپیما و اطلاعات این‌چنینی را در اختیار داشته باشید.
شلوغ‌ترین آسمان‌های جهان
اگر به یکی از وب‌سایت‌های یادشده مراجعه کنید، متوجه می‌شوید که در هر لحظه پروازهای متعددی در حال انجام است. این پرواز‌ها مبالغ هنگفتی را بابت گذر از آسمان هر کشور به‌حساب دولت‌ها واریز می‌کند. امنیت آسمان، حضور در مسیر‌های پر رفت‌وآمد، زد و بند‌های سیاسی و اعتبار کشور‌ها از دلایل ترافیک بالای هوایی در برخی نقاط جهان است. در ادامه سری به شلوغ‌ترین آسمان‌های جهان می‌زنیم که لیست آن توسط سایت فلایت رادار منتشر شده است.
اروپای غربی، آسمان پرترافیک
اروپا همواره مسیر محبوب پرواز‌ها در جهان بوده است. ویژه‌تر آسمان کشور‌هایی همچون انگلیس، آلمان، هلند، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و بلژیک را می‌توان از شلوغ‌ترین آسمان‌ها در سطح جهان معرفی کرد. بر طبق آمار منتشر شده سالانه حدود ۵ میلیون نفر تنها بین دو شهر لندن و دوبلین واقع در ایرلند جنوبی جابه‌جا می‌شوند. پاریس – نیس، بارسلونا – مادرید، و پاریس – تولوز از دیگر سفرهای پرتردد اروپاییان است. به این مجموعه، سفرهای بین‌قاره‌ای را نیز اضافه کنید تا متوجه شوید چرا اروپای غربی پرتردد‌ترین آسمان جهان است.
نیویورک، واشنگتن، فیلادلفیا شلوغ‌های امریکایی
از اروپای غربی و لندن که بگذریم به امریکا می‌رسیم و در رأس آن نیویورک که با فرودگاه‌های مطرح و پرآوازه‌اش، سالانه پذیرای میلیون‌ها مسافر است. فرودگاه فیلادلفیا هرساله حدود ۳۱ میلیون مسافر را در خود جای می‌دهد. واشنگتن با تعداد مسافری حدود ۲۵ میلیون نفر در سال از شلوغ‌ترین فرودگاه‌های جهان است. کافی است بر این حجم مسافر، پروازهای گذر را اضافه کنید تا متوجه شوید که چرا این منطقه امریکا در لیست پرتردد‌ترین آسمان‌های جهان قرار دارد.
خلیج‌فارس منطقه استراتژیک
منطقه‌ای استراتژیک که محل گذر سفرهای قاره‌ای است. فرودگاه‌های قطر و دوبی سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون مسافر را در خود می‌بینند. آسمان ایران، بحرین و کشور‌های دیگر این منطقه، همواره مملو از هواپیما است. همین امر سبب شده تا خلیج همیشه فارس در لیست پرترافیک‌ترین مناطق جهان قرار بگیرد.
لس‌آنجلس
آسمان لس‌آنجلس روز و شب ندارد، همواره شلوغ است و پرتردد. مسافران زیادی به‌قصد این شهر عازم سفر می‌شوند و برخی دیگر برای رسیدن به مقصد از آسمان اینجا می‌گذرند.
توکیو شلوغ و بدون توقف
در شرق آسیا شلوغ‌ترین آسمان را توکیو دارد. امنیت بالا و پذیرایی بیش از ۱۲۰ میلیون مسافر در سال، آسمان این شهر را به لیست ما اضافه کرده است.
بانکوک پرترافیک
تایلند با بیشترین حجم توریست، نمی‌تواند جایی در این لیست نداشته باشد. فرودگاه سوارنابومی تا همین چند سال پیش پرتردد‌ترین فرودگاه جهان به شمار می‌رفت. امنیت بالا و قالبی توریستی دلیل انتخاب این شهر به‌عنوان یکی از پرترافیک‌ترین آسمان‌های جهان است.
سخن پایانی
روزانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان، هواپیما را برای سفرهای بین‌شهری و بین‌قاره‌ای انتخاب می‌کنند. هرروزه شاهد اضافه‌شدن بر تعداد سفرهای هوایی هستیم و این امر دقت عمل بیشتر کنترلر‌های ترافیک هوایی را طلب می‌کند. آن‌ها تلاش می‌کنند تا شما سفری امن و راحت را در شلوغ‌ترین آسمان‌های جهان تجربه کنید. برای خرید بلیط هواپیما می‌توانید از سرویس بلیت سفر اسنپ استفاده کنید. همچنین اگر تجربه‌ای از ماندن در ترافیک هوایی دارید، آن را با ما به اشتراک بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید